Իրանական լեռնաշխարհ
Իրանական լեռնաշխարհ կամ Իրանական բարձրավանդակ (պարս.՝ فلات ایران), Առաջավոր Ասիայի լեռնաշխարհներից ամենամեծն ու ամենաանապատայինն է։
Աշխարհագրական դիրք
խմբագրելԻրանական լեռնաշխարհը արևմուտքից արևելք ձգվում է մոտ 2500 կմ, իսկ հյուսիսից հարավ՝ 1500 կմ երկարությամբ։ Լեռնաշխարհի ⅔-ը ընկած է Իրանի, իսկ մնացած մասը Աֆղանստանի, Պակիստանի և Թուրքմենստանի տարածքներում։
Լեռնաշխարհի ծայրամասային լեռների հյուսիսային և հարավային աղեղները լայն են բացված։ Լեռներից իր բարձրությամբ առանձնապես (մինչև 7690 մ) աչքի է ընկնում Հինդուկուշ լեռնաշղթան։ Լեռնաշխարհի հարավարևմտյան մասով ձգվում է ընդարձակ Զագրոսի լեռնաշղթան (մինչև 4548 մ)։
Լեռնաշխարհի կենտրոնական և հյուսիսային շրջաններում են տարածվում Դաշթե Քևիր, Դաշթե Լութ, Դաշթե Մարգոու անապատները։
Լեռնաշխարհի հարավարևմտյան և հյուսիսային մասերում կան նավթի ու գազի խոշոր հանքավայրեր[1]։
Կլիմա
խմբագրելԿլիման մերձարևադարձային է։ Տարեկան տեղումների քանակը 50 - 150 մմ է։
Բուսականություն
խմբագրելՔարքարոտ անապատներում աճում են էֆեմերներ, օշինդր, աղուտաբույսեր։ Ավազուտներում հանդիպում է սաքսաուլ։ Լեռների վերին մասերը զբաղեցնում են լեռնային տափաստանները։ Բացառություն են կազմում Կասպից ծովի կողմում գտնվող Էլբուրսի լեռնաշղթայի հյուսիսային լանջերը, որտեղ արևմտյան և հյուսիսարևմտյան քամիների շնորհիվ մեծ քանակությամբ տեղումներ են լինում (2000 մմ)։ Այդ պատճառով այստեղ աճում են խոնավ լայնատերև անտառներ։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ Մ. Իսկանդարյան, Մայրցամաքների և օվկիանոսների աշխարհագրություն, Երևան 1996 թ
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 4, էջ 452)։ 
|
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իրանական լեռնաշխարհ» հոդվածին։ |