Իվան Պետրովիչ Մարտոս (ռուս.՝ Иван Петрович Мартос, 1754[1][2][3][…], Իչնյա, Իչնյանսկի վոլոստ, Բորզնայի գավառ, Ռուսական կայսրություն[4] և Պոլտավա, Կազակական հետմանություն[5] - ապրիլի 5 (17), 1835, Սանկտ Պետերբուրգ, Ռուսական կայսրություն[4]), ռուս քանդակագործ։

Իվան Մարտոս
ռուս.՝ Иван Мартос
Ծնվել է1754[1][2][3][…]
ԾննդավայրԻչնյա, Իչնյանսկի վոլոստ, Բորզնայի գավառ, Ռուսական կայսրություն[4] կամ Պոլտավա, Կազակական հետմանություն[5]
Մահացել էապրիլի 5 (17), 1835
Վախճանի վայրըՍանկտ Պետերբուրգ, Ռուսական կայսրություն[4]
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն և Ֆինլանդիա
ԿրթությունՍանկտ Պետերբուրգի գեղարվեստի ակադեմիա (1773)
Ստեղծագործություն(ներ)Ալեքսանդր I-ի հուշարձան և Monument to Lomonosov in Arkhangelsk?
Մասնագիտությունքանդակագործ, վիզուալ արտիստ, նկարչության ուսուցիչ և համալսարանի դասախոս
ԱշխատավայրՍանկտ Պետերբուրգի գեղարվեստի ակադեմիա
Պարգևներ և
մրցանակներ
Սուրբ Վլադիմիրի 3-րդ աստիճանի շքանշան և Սուրբ Աննայի 2-րդ աստիճանի շքանշան
ԵրեխաներԱլեքսեյ Մարտոս, Նիկիտա Իվանովիչ Մարտոս և Q110293165?
 Ivan Petrovich Martos Վիքիպահեստում

Կենսագրություն

խմբագրել

1764-1773 թվականներին սովորել է Պետերբուրգի Գեղարվեստի ակադեմիայում, 1773-1779 թվականներին՝ Հռոմի Գեղարվեստի ակադեմիայի թոշակառու։

Ռուսաստան է վերադարձել որպես կլասիցիզմի համոզված հետևորդ։ Իր ստեղծագործություններում քաղաքացիական պաթոսը զուգորդել է կերպարների վեհության, կոմպոզիցիայի խստության, քանդակաձևերի պլաստիկության հետ։ Մարտոսի մահարձանները աչքի են ընկնում խոր քնարականությամբ, պլաստիկական լուծումների նրբագեղությամբ (Ս. Ս. Վոլկոնսկայայի մահարձանը, մարմար, 1782, Տրետյակովյան պատկերասրահ

Մարտոսը մոնումենտալ-դեկորատիվ քանդակի նշանավոր ռուս վարպետ է («Ակտեոն» արձանը, բրոնզ, 1801, ստեղծվել է Պետերգոֆի Մեծ կասկադի համար)։ 1804 թվականից աշխատել է իր հանրահայտ ստեղծագործության՝ Կուզմա Մինինի և Դմիտրի Պոժարսկու հուշարձանի վրա (Մոսկվայի Կարմիր հրապարակ, բրոնզ, գրանիտ, բացումը կատարվել է 1818 թվականին). կերպարներն օժտված են քաղաքացիական պաթոսով, հայրենիքի հանդեպ պարտքի մեծ զգացողությամբ։ Մարտոսը նաև ստեղծել է հերցոգ Էմանուել դը Ռիշելյոյի (1823-1828, բրոնզ, գրանիտ, Օդեսա) և այլ հուշարձաններ։

Որպես Գեղարվեստի ակադեմիայի պրոֆեսոր (1779 թվականից) և ռեկտոր (1814 թվականից) դաստիարակել է 19-րդ դարի 1-ին կեսի բազմաթիվ ռուս քանդակագործներ։

Պատկերասրահ

խմբագրել

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. 1,0 1,1 RKDartists (նիդերլ.)
  2. 2,0 2,1 Benezit Dictionary of ArtistsOUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
  3. 3,0 3,1 Faceted Application of Subject Terminology
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Мартос Иван Петрович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  5. 5,0 5,1 5,2 Register of the Artists' Association of Finland (фин.)
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իվան Մարտոս» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 7, էջ 351