Վիքիպեդիա

Իվան Գունդուլիչ

խորվաթ բանաստեղծ

Իվան Գունդուլիչ (սերբախորվաթ․՝ Иван (Џиво) Гундулић, իտալ.՝ Giovanni Gondola, հունվարի 8, 1589(1589-01-08)[2] կամ 1588[3], Դուբրովնիկ, Դուբրովնիկի Հանրապետությաուն - դեկտեմբերի 8, 1638(1638-12-08)[2][4][5][…], Դուբրովնիկ, Դուբրովնիկի Հանրապետությաուն), բարոկկոյի դարաշրջանի դուբրովնիկցի (Դուբրովնիկի հանրապետություն) բանաստեղծ։ Դասվում է հարավսլավոնական գրականության դասականների շարքին։ Ժամանակակից Սերբիայում և Խորվաթիայում վեճ կա Գունդուլիչի ազգային պատկանելության վերաբերյալ[10][11][12][12][13][14][15]։

Իվան Գունդուլիչ
խորվ.՝ Ivan Gundulić
իտալ.՝ Giovanni Gondola
անգլ.՝ Ivan Gundulich[1]
Ծնվել էհունվարի 8, 1589(1589-01-08)[2] կամ 1588[3]
ԾննդավայրԴուբրովնիկ, Դուբրովնիկի Հանրապետությաուն
Վախճանվել էդեկտեմբերի 8, 1638(1638-12-08)[2][4][5][…]
Վախճանի վայրԴուբրովնիկ, Դուբրովնիկի Հանրապետությաուն
Գրական անունDžívo Gundulić[6]
Մասնագիտությունբանաստեղծ, գրող, դատավոր և դրամատուրգ
Քաղաքացիություն Դուբրովնիկի Հանրապետությաուն
Ուշագրավ աշխատանքներՕսման (պոեմ)[7], Arijadna?[7], Prozerpina ugrabljena?[7], Dijana?[7], Armida?[7], Ljubovnik sramežljiv?[8], Pjesni pokorne kralja Davida?[7], Tears of the Prodigal Son?[7] և Dubravka?[7]
ԶավակներFran Đivo Gundulić?[9] և Šišmundo Gundulić?
 Ivan Franov Gundulić Վիքիպահեստում

Կենսագրություն և ստեղծագործություն խմբագրել

 
Իվան Գունդուլիչի արձանը Դուբրովնիկում

Գունդուլիչը սերում է ազնվականական Գունդուլիչների տոհմից։ Ստացել է փայլուն կրթություն։ Նա իր գրական գործունեությունը սկսել է Տորկվատո Տասսոյի «Երուսաղեմի ազատագրություն» ստեղծագործության թարգմանությամբ։ Նրա գրչին պատկանող ամենանշանվոր գործը «Օսման»ն է, որը հերոսական պոեմ է, որ ներկայացնում է լեհերի և թուրքերի պայքարը 1621 թվականին Խոտինում։ Չնայած էպիկական ու քնարական տարրերի միաձուլմանը՝ պոեմը նշանավոր տեղ է զբաղեցնում սերբական ու հարավսլավոնական գրականության մեջ։ Ստեղծագործության գլխավոր հերոսը օսմանյան կայսրության սուլթան Օսման II-ը չէ, այլ Լեհաստանի թագավոր և Լիտվայի մեծ իշխան Վլադիսլավ IV-ը։ «Օսման» պոեմի գրական նշանակությունը այն խորը ու հուզիչ քնարականությունն է, որով Գունդուլիչը խոսում է Վլադիսլավ IV-ի մասին, նրա հայրենիքի դրությունը և թուրքերի նկատմամբ վերաբերմունքը։ Այս առումով Գունդուլիչն ընդհանրապես չի կիսել իր հայրենակից առևտրականության կարծիքը և իրերին նայել է քրիստոնյա ասպետի աչքերով։ 1844 թվականին ստեղծագործության նոր հրատարակությունն են պատրաստել Իվան և Անտուն Մաժուրանիչները։ Նրանք պոեմը լրացրել են բառարանով, իսկ կրտսեր եղբայրը՝ Իվանը, ավելացրել է 14-րդ և 15-րդ գլուխների պակասող հատվածները։ Այս հրատարակության համար նախաբան է գրել Վեկոսլավ Բաբուկիչը։ Հետագայում հաջորդել են Արմին Պավիչի (1877, լույս են տեսել «Stari pisci hrvatski» մատենաշարով), Իվան Բրոզի (1887) և մի քանի այլ հրատարակություններ։

Ստեղծագործություններ խմբագրել

  • «Անառակ որդու արցունքները» — պոեմ (1622)
  • «Դուբրավկա» — դրամա (1628)
  • «Օսման» — բարոկկո ոճի պոեմ

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ Encyclopædia Britannica: a dictionary of arts, sciences, literature and general information / H. Chisholm — 11 — New York, Cambridge, England: University Press, 1911.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Crnković G. P. Encyclopædia Britannica
  3. ↑ 3,0 3,1 Library of the World's Best Literature / C. D. Warner — 1897.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Hrvatski biografski leksikon (хорв.) — 1983.
  6. ↑ Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 7,7 Brozović D., Ladan T. Hrvatska enciklopedija (хорв.) — LZMK, 1999. — 9272 p. — ISBN 978-953-6036-31-8
  8. ↑ Hrvatski biografski leksikon (хорв.) — 1983.
  9. ↑ Hrvatski biografski leksikon (хорв.) — 1983.
  10. ↑ Група аутора, 100 најзнаменитијих Срба, Београд,1993. г.
  11. ↑ Српске новине (1892)(չաշխատող հղում) Приступљено 20. 10. 2014.
  12. ↑ 12,0 12,1 «Mirko Vuksanović: Gundulić i Držić pripadaju i srpskoj baštini». seebiz.eu (սերբերեն). 2011 թ․ ապրիլի 27. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ օգոստոսի 21-ին. Վերցված է 2014 թ․ օգոստոսի 20-ին.
  13. ↑ Tomić, Franić Viktoria Starijoj hrvatskoj književnosti nije mjesto u srpskom književnom kanonu(խորվ.). — Matica hrvatska, 2011. — Т. 448.
  14. ↑ Grčević, Mario Dubrovačka književnost ni u kojem smislu nije sastavni dio srpske književnosti(խորվ.). — Matica hrvatska, 2013. — Т. 516—517.
  15. ↑ Denis Derk (2014 թ․ հունիսի 13). «Ivana Gundulića uvrstili u antologiju srpske književnosti». Večernji list (խորվաթերեն). Վերցված է 2014 թ․ օգոստոսի 20-ին.

Գրականություն խմբագրել

  • Брандт Р. Ф. Историко-литературный разбор поэмы Ивана Гундулича «Осман». Киев: В Университетской типографии,1879
  • Зайцев В. К. Между Львом и Драконом. Дубровницкое Возрождение и эпическая поэма Ивана Гундулича «Осман». Минск: Наука и техника, 1969
  • «Իվան Գունդուլիչ». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իվան Գունդուլիչ» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Իվան_Գունդուլիչ&oldid=9745849» էջից