Իշխան Խաչատրյան (մաթեմատիկոս)
- Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Խաչատրյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին:
Իշխան Գվիդոնի Խաչատրյան (հունվարի 19 1947 - դեկտեմբերի 4 2010), հայ մաթեմատիկոս, գիտության և կրթության ականավոր գործիչ։ Ֆիզիկամաթեմատիկական գիտություններ դոկտոր (1982), պրոֆեսոր (1991)։
Իշխան Խաչատրյան | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հունվարի 19, 1947 Մարտունի, Գեղարքունիքի մարզ, Հայաստան, ԽՍՀՄ |
| Մահացել է | դեկտեմբերի 4, 2010 (63 տարեկանում) Երևան, Հայաստան |
| Ազգություն | հայ |
| Մասնագիտություն | մաթեմատիկոս |
| Հաստատություն(ներ) | Երևանի պետական համալսարան |
| Ալմա մատեր | Երևանի պետական համալսարան |
| Գիտական աստիճան | ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների դոկտոր և պրոֆեսոր |
ԿենսագրությունԽմբագրել
Ծնվել է 1947 թվականին Մարտունիում։ 1964 թ. ավարտել է ծննդավայրի թիվ 1 միջնակարգ դպրոցը։ 1969 թ. ԵՊՀ-ի ֆիզիկամաթեմատիկական ֆակուլտետը՝ մաթեմատիկա մասնագիտությամբ։ 1977 թ. շնորհվել է ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների թեկնածուի, 1988 թ. ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների դոկտորի աստիճան, 1982 թ. ավագ գիտաշխատողի, 1991 թ. պրոֆեսորի կոչում։
Խաչատրյանը 1971-1989 թթ. աշխատել է Հայաստանի Գիտությունների Ակադեմիայի մաթեմատիկայի ինստիտուտում, 1989 թ. սկսած՝ Երևանի պետական համալսարանում։ Սկսած 1979 թ. դասավանդել է ԵՊՀ մաթեմատիկայի ֆակուլտետում, մինչև 1989 թ. համատեղության կարգով, այնուհետև որպես հիմնական աշխատող՝ դիֆերենցիալ հավասարումներ ամբիոնի վարիչ պաշտոնում[1]։
Հրատարակել է մեկ մենագրություն, համահեղինակ է մեկ ուսումնական ձեռնարկի, ունի 32 գիտական ձեռնարկ։
Գիտական աշխատանքըԽմբագրել
Խաչատրյանի գիտական հոդվածները հիմնականում վերաբերվում են դիֆերենցիալ օպերատորների սպեկտրալ տեսության ուղիղ և հակադարձ խնդիրներին, ինչպես նաև դրանց կիրառություններին մաթեմատիկական ֆիզիկայի ոչ գծային որոշ դիֆերենցիալ հավասարումների լուծման հարցում։ Նրա կողմից լուծվել է բարձր կարգի երկանդամ դիֆերենցիալ օպերատորի վերականգման խնդիրը ըստ օպերատորի սեփական արժեքների։ Խաչատրյանին հաջողվել է պարզել բարձր կարգի դիֆերենցիալ հավասարումների համար ձևափոխության օպերատորի գոյության պայմանները և լուծել բարձր կարգի դիֆերենցիալ օպերատորների համար ցրման հակադարձ խնդիրը։ Մասնավորաբար, դուրս է բերել առնչություն ցրման տվյալների միջև, որի ստացման մեթոդը կիրառել է նաև մատրցային պոտենցիալով Շտուրմ-Լիուվիլի օպերատորի համար, և այդ դեպքում, ի տարբերություն հայտնի առնչության, ստացել է ավելի ընդհանուր, եզրային պայմանների նկատմամբ անփոփոխ տեսքի և նոր բովանդակություն կրող առնչություն, որն իրենից ներկայացնում է ցրման տվյալներով կառուցված որոշակի օպերատորի ինդեկսի համար բանաձև։