Ինգա Նալբանդյան
Ինգա Նալբանդյան (օրիորդական անունը` Հենրիետտե Լուսինդե Քոլին, 1879, Սոլերոդ, Ռուդերսդալ, Մայրաքաղաքային տարածաշրջան, Դանիա - 1929, Կոպենհագեն, Դանիա), դանիացի գրող և բանաստեղծուհի[1], Հայաստանի Առաջին Հանրապետության դեսպանը Դանիայի թագավորությունում (1918-1920)[2]։
Ինգա Նալբանդյան | |
|---|---|
| Ծնվել է | 1879 |
| Ծննդավայր | Սոլերոդ, Ռուդերսդալ, Մայրաքաղաքային տարածաշրջան, Դանիա |
| Վախճանվել է | 1929 |
| Վախճանի վայր | Կոպենհագեն, Դանիա |
| Մասնագիտություն | բանաստեղծուհի և դեսպան |
| Քաղաքացիություն |  Դանիա և .svg){kind=small} Հայաստանի Առաջին Հանրապետություն |
Կենսագրություն խմբագրել
Ինգա Նալբանդյանը (Հենրիետտե Լուսինդե Քոլին), ծնվել է 1879 թվականին դանիական Սոլերոդ քաղաքում` ազնվատոհմ Յոնաս Սիգիզմունդ Քոլինի ընտանիքում։ Ծննդավայրում կրթությունը ստանալուց հետո, մեկնել է Շվեյցարիա` ֆրանսերենի դասեր առնելու։ Այնտեղ հանդիպել է ապագա ամուսնուն` Պաուլ Նալբանդյանին։ 1904 թվականին նրանք ամուսնացել են։ 1909 թվականին ամուսնու հետ ճամփորդել է Կոստանդնուպոլիս։ Ամուսինը ստանձնել է հայկական գիմնազիայի տնօրինությունը, իսկ Ինգան աշխատանքի է անցել տեղի հայկական հիվանդանոցում։ Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին երիտթուրքերը սանձազերծում են հայերի կոտորածները Օսմանյան կայսրության տարածքով մեկ։ Ինգայի ամուսինը ծանր հիվանդանում է և շուտով մահանում։ Ինգա Նալբանդյանին ոչինչ չի մնում անելու, քան փրկել երեխաներին։ Նա վերադառնում է հայրենիք և հաստատվում Կոպենհագենում, որտեղ էլ 1929 թվականին հեռանում է կյանքից։
Ստեղծագործություններ խմբագրել
Ինգա Նալբանդյանն ունի հարուստ հրատարակչական կենսագրություն, բազմաթիվ ստեղծագործությունների հեղինակ է։ 1916 թվականին մազապուրծ հասնելով Դանիա, նա ձեռնամուխ է լինում թղթին հանձնելու իր տեսածն ու լսածը։ Երեք տարում գրում է պատմվածքների մի ամբողջ շարք և եռագրությունը, որը եվրոպական հասարակության համար հանդիսացավ Հայոց ցեղասպանության մասին գրելու առաջին փորձը։ Ինգայի գրքերը թարգմանվել են շվեդերեն, անգլերեն, ֆլամանդերեն և ֆրանսերեն։ Ավելի ուշ Ինգան սկսում է համագործակցել Ազգերի լիգայում Դանիայի պատվիրակ Հեննի Ֆորչհամերի հետ` ի պաշտպանություն Հայոց ցեղասպանությունից մազապուրծ եղած փախստականների իրավունքների։
Միջոցառում Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտում խմբագրել
2014 թվականի հոկտեմբերի 7-ին ժամը 12:00-ին Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի ժամանակավոր ցուցադրությունների սրահում տեղի է ունենում դանիացի գրող, հայասեր Ինգա Նալբանդյանի ծննդյան 135 ամյակին նվիրված միջոցառում։ Միջոցառմանը ներկա է եղել նաև Ինգա Նալբանդյանի թոռը` Ֆրանս Նալբանդյանը։ Միջոցառմանը ներկայացվել էր Ինգա Նալբանդյանի դեռևս 1917 թվականին «Քո եղբոր արյունն է կանչում» եռապատումի հայերեն թարգմանությունը։ Աշխատանքը բաղկացած է երեք գրքերից` Մեծ ցավը, Ճակատագրով պատժվածները, Սպիտակ դաշտը։ Դանիերենից թարգմանություննը կատարել է Հասմիկ Կուրղինյանը։ Միջոցառմանը տեղի ունեցել նաև Ինգա Նալբանդյանի 135-ամյակի առթիվ հրատարակված փոստային բացիկի մարման արարողություն։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ «Ծագումով հայ են», Արծվի Բախչինյան, Երևան, 1993, էջ 9.
- ↑ Առաջին Հանրապետության դիվանագիտական ներկայացուցիչներ