Վիքիպեդիա

Ժոզե Սարամագո

Ժոզե դը Սոզա Սարամագո (կամ՝ Սարամագու, պորտ.՝ José de Sousa Saramago, նոյեմբերի 16, 1922(1922-11-16)[1][2][3][4][5][6][7][8][7][9], Ազինյագա, Golegã - հունիսի 18, 2010(2010-06-18)[10][1][2][3][4][5][6][7][8][7][9], Լանսարոտե, Լաս Պալմաս, Կանարյան կղզիներ, Իսպանիա), պորտուգալացի գրող, թարգմանիչ, հասարակական գործիչ։ 1998 թ. Գրականության Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր։ Համարվում է 20-րդ դարավերջի և 21-րդ դարասկզբի ամենահեղինակավոր գրողներից մեկը։

Ժոզե Սարամագո
JSJoseSaramago.jpg
Ծննդյան անունպորտ.՝ José Saramago
Ծնվել էնոյեմբերի 16, 1922(1922-11-16)[1][2][3][4][5][6][7][8][7][9]
ԾննդավայրԱզինյագա, Golegã
Վախճանվել էհունիսի 18, 2010(2010-06-18)[10][1][2][3][4][5][6][7][8][7][9] (87 տարեկանում)
Վախճանի վայրԼանսարոտե, Լաս Պալմաս, Կանարյան կղզիներ, Իսպանիա
Մասնագիտությունլրագրող, դրամատուրգ, թարգմանիչ, վիպասան, բանաստեղծ, ժամանակագիր, ակնարկագիր, օրագրի հեղինակ, գրական քննադատ, գրող և սցենարիստ
Լեզուպորտուգալերեն[1]
ԱզգությունՊորտուգալացիներ
ՔաղաքացիությունFlag of Portugal.svg Պորտուգալիա
Ժանրերվեպ
Ուշագրավ աշխատանքներԱվետարան ըստ Հիսուսի, Կուրությունը, Լուսավորում, Մահվան խանգարումներ և Կայեն
ՊարգևներԳրականության Նոբելյան մրցանակ[11][12] Կամոենսի պարգև Ամերիկյան մրցանակ գրականության բնագավառում Սանտյագոյի շքանշանի մեծ շղթա[13] Մանչեսթերի համալսարանի պատվավոր դոկտոր honorary doctorate of the University of Coimbra? Արվեստների և գրականության շքանշանի ասպետ Պատվավոր դոկտոր[14] Բորդո Մոնտեն համալսարանի պատվավոր դոկտոր[15] Գրանադայի համալսարանի պատվավոր դոկտոր[16] Լաս Պալմաս-դե-Գրան-Կանարիա համալսարանի պատվավոր դոկտոր[17] և Commander of the Military Order of Saint James of the Sword?[13]
ԱմուսինՊիլար դիլ Ռիո և Իլդա Ռեյս
Assinatura José Saramago.png
Կայքjosesaramago.org
José Saramago Վիքիպահեստում

ԿենսագրությունԽմբագրել

Ժոզե դը Սոզան ծնվել է 1922 թ. նոյեմբերի 16-ին Պորտուգալիայի Ռիբատեժու նահանգի Ազինյագա գյուղում։ Նրա ծնողներն աղքատ գյուղացիներ էին։ 1924 թ. ծնողների հետ տեղափոխվում է Լիսաբոն։ Ընտանիքի չունեվորության պատճառով անգամ չի կարողանում ամբողջացնել միջնակարգ կրթությունը։ Սամարագոն սկսել է աշխատել վաղ տարիքից՝ փոխելով մի շարք աշխատանքներ։ Ջանասիրաբար զբաղվել է ինքնակրթությամբ՝ ուսումնասիրել օտար լեզուներ, ընթերցել համաշխարհային գրականության և փիլիսոփայության կոթողային գործերը։ 22 տարեկան հասակում Սամարագոն ամուսնանում է պորտուգալացի նկարչուհի Իլդե Ռեյշի հետ։ 1969 թ. նա անդամակցում է Պորտուգալական կոմունիստական կուսակցությանը, որն այդ ժամանակ գործում էր ընդհատակում։ Մեխակների հեղափոխությունից հետո՝ 1974 - 1975 թթ. աշխատել է «Diário de Lisboa» թերթում, իսկ 1975 թ. դառնում է «Diário de Notícias» թերթի փոխխմբագիր։ 1976 թ. Սարամագոյի թղթակցի կարիերան ընդհատվում է. նրան ազատում են վերոնշյալ թերթի փոխխմբագրի պաշտոնից։ Դրանից հետո նա որոշում է ամբողջովին նվիրվել գրականությանը։ 1970-ականների վերջերին Սարամագոն բաժանվում է կնոջից և 1980 թ. ամուսնանում է երկրորդ անգամ՝ իսպանացի թղթակցուհի Պիլար դել Ռիոյի հետ։

ՍտեղծագործությունԽմբագրել

Սարամագոն իր առաջին գիրքը՝ «Մեղքի հողը» (Terra do Pecado) վերնագրով լույս է ընծայել դեռևս 1947 թ. դրանից հետո մինչև 1966 թ. ոչինչ չի հրատարակել։ 1977 թ. նա հրատարակում է «Դասագիրք գեղանկարչության և գեղագրության» (Manual de Pintura e Caligrafia) վեպը, որը Սամարագո գրողի առաջին լուրջ գործն էր։ Սամարագոյի ստեղծագործություններն ընդունված է դասել Մոգական ռեալիզմի շարքին, սակայն նրա ստեղծագործություններում ի տարբերություն տվյալ ուղղության մյուս գրողների, գլխավոր տեղ է հատկացվում սոցիալական խնդիրների լուսաբանմանը։ Գրողի ստեղծագործությունների բովանդակային դաշտն շատ լայն է. նա անդրադառնում է առօրյա հարցերից մինչև կրոնական խնդիրներ։

ՄատենագիտությունԽմբագրել

ՎեպերԽմբագրել

ՊոեմներԽմբագրել

  • 1966 — «Հնարավոր բանաստեղծություններ» / Os Poemas Possíveis
  • 1970 — «Հնարավոր բանաստեղծություններ» / Provavelmente Alegria
  • 1975 — «Տարի 1993» / O Ano de 1993

ԺամանակագրություններԽմբագրել

  • 1971 — «Այս աշխարհը և ուրիշը» / Deste Mundo e do Outro
  • 1973 — «Ճանապարհորդի ուղեբեռը» / A Bagagem do Viajante
  • 1974 — «Կարծիք, որ „Diário de Notícias” եղել է» / As Opiniões que o DL Teve
  • 1977 — «Ծանոթագրություն» (англ.) / Os Apontamentos

ՀեքիաթներԽմբագրել

  • 1978 — «Քվազիօբյեկտ» / Objecto Quase
  • 1979 — «Հինգ զգայարանի պոետիկան - ականջ» / Poética dos Cinco Sentidos - O Ouvido
  • 1997 — «Վիպակ անհայտ կղզու մասին» / O Conto da Ilha Desconhecida

Ճանապարհորդական նոթերԽմբագրել

  • 1981 — «Ճանապարհորդություն Պորտուգալիայում» / a Portugal

Օրագրեր և հիշողություններԽմբագրել

  • 1994 — «Լինսարոտ ամսագիր» / Cadernos de Lanzarote (I-V)
  • 2006 — «Մանր հիշողություններ» / As Pequenas Memórias

Մանկական գրքերԽմբագրել

  • 2001 — «Աշխարհի ամենամեծ ծաղիկը» / A Maior Flor do Mundo

ՖիլմագրությունԽմբագրել

Պարգևներ և մրցանակներԽմբագրել

ԾանոթագրություններԽմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 data.bnf.fr: տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Encyclopædia Britannica
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 SNAC — 2010.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Itaú Cultural Enciclopédia Itaú Cultural — São Paulo: Itaú Cultural, 1987. — ISBN 978-85-7979-060-7
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Discogs — 2000.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 7,7 7,8 7,9 NooSFere — 1999.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 Munzinger-Archiv — 1913.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 Brockhaus Enzyklopädie
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 http://www.telegraph.co.uk/news/obituaries/culture-obituaries/books-obituaries/7847541/Jos-Saramago.html
  11. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1998/
  12. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
  13. ↑ 13,0 13,1 http://www.ordens.presidencia.pt/?idc=153
  14. ↑ https://www.uclm.es/es/misiones/lauclm/consejodedireccion/sg/actosacademicosdistinciones/honoris_causa
  15. ↑ http://www.u-bordeaux-montaigne.fr/fr/universite/decouvrir-bordeaux-montaigne/histoire-d-universite.html
  16. ↑ http://archivo.ugr.es/pages/trabajosdocumentos/honoriscausa
  17. ↑ https://www.ulpgc.es/rectorado/doctores-honoris-causa-ulpgc

Արտաքին հղումներԽմբագրել

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ժոզե_Սարամագո&oldid=6524184» էջից