Ժիրայր Աղավելյան

հայ կինոռեժիսոր, նկարիչ, դերասան, գրող, սցենարիստ, երաժիշտ

Ժիրայր Լենդրուշի Աղավելյան (դեկտեմբերի 8, 1955(1955-12-08), Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), հայ կինոռեժիսոր, նկարիչ, դերասան, գրող, սցենարիստ, երաժիշտ։ Հայաստանի նկարիչների միության պատվավոր անդամ (2015)։

Ժիրայր Աղավելյան
Ծնվել էդեկտեմբերի 8, 1955(1955-12-08) (68 տարեկան)
ԾննդավայրԵրևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
ԿրթությունՍանկտ Պետերբուրգի մշակույթի պետական ինստիտուտ (1989)
Մասնագիտությունռեժիսոր, նկարիչ, գրող, դերասան, սցենարիստ և երաժիշտ
ԱնդամակցությունՀայաստանի նկարիչների միություն
Ժիրայր Աղավելյան Վիքիքաղվածքում
 Zhirayr Agavelyan Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Ժիրայր Աղավելյանը ծնվել է 1955 թվականին Երևանում։ 1972 թվականին ավարտել է Հակոբ Պարոնյանի անվան N 59 դպրոցը։ 1975-1977 թվականներին ծառայել է բանակում (Գերմանիա)։ 1973-1977 թվականներին ընդունվել և ավարտել է Էջմիածնի ակումբագրադարանային տեխնիկումի ռեժիսորական բաժինը։ 1977-1980 թվականներին ավարտել է «Հայֆիլմին» կից դերասանի ժողովրդական ստուդիան՝ ստանալով կինոյի և դրամատիկ թատրոնի դերասանի որակավորում։ 1977-1991 թվականներին աշխատել է Հայաստանի Հանրային հեռուստատեսության ստուդիայում որպես ռեժիսոր։ 1984-1989 թվականներին սովորել և ավարտել է Լենինգրադի Կուլտուրայի ինստիտուտի կինոռեժիսորական բաժինը։ 1991 թվականին մեկնել է Ամերիկա, 2012 թվականին վերադարձել է Հայաստան[1][2]։

Ֆոտոգեղարվեստով զբաղվել է 2009 թվականից։ Ունեցել է բազմաթիվ ցուցահանդեսներ ոչ միայն հայրենիքում, այլ նաև նրա սահմաններից դուրս[3]։

  Քանի որ մասնագիտությամբ կինոռեժիսոր եմ. որոշեցի ֆոտոն վերածել շարժման, միաժամանակ նրան տալ ոգեղենիկ, փիլիսոփայական կյանք։ Այն դարձավ սկիզբ ու գունային փնտրտուք, անվանվեց ֆոտոռեժիսուրա։ Այնուհետև ներքին թելադրանքը ճանապարհ բացեց դեպի ֆոտոգեղարվեստը։  

Գեղարվեստավավերագրական ֆիլմեր խմբագրել

Ժիրայր Աղավելյանը մի շարք գեղարվեստավավերագրական ֆիլմերի հեղինակ է.

  • «Վարդանանք» (1984)
  • «Քարերի սիմֆոնիա» (1987)
  • «Լավաշ» (1988)
  • «Ո՞վ է նա. Էդվարդ Ղազարյան» (1989)
  • «Նռան ճյուղերով բոցուն» (1989)
  • «Հավերժի ճամփորդը» (1989)
  • «Տուր մեղքերիս թողություն» (1990)
  • «Հայկական գոյապայքար» (1993, ԱՄՆ)

Դիպլոմներ խմբագրել

  • Кинофестиваль им. Дзиги Вертова, "Лаваш" 1988 г. Санкт Петербург.
  • Белые ночи-1988,"Кто он, Эдвард Казарян?" 1988 г. Санкт Петербург.
  • Междуреспубликанский фестиваль, "Симфония камней" 1987 г Вильнюс.
  • Դիպլոմ արվեստի բնագավառում ունեցած մեծ ավանդի ու գեղարվեստական լուսանկարչության մեջ նոր մոտեցման համար, Տավուշի մարզ, 2015։
  • Armenian struggle, 1993, Hometown video festival winner

Երկեր խմբագրել

Տպագրել է երեք գիրք՝ «Առ ինձ ձեռքերիդ մեջ» (տպագրված Գասպրինտ հրատարաչությունում, 2012)[4][5], «Մտքի մանրանկարներ» (աֆորիզմներ, Երևան հեղինակային հրատարակչություն, 2013)[6], «Երեք հասակ» ինքնակենսագրական վիպակն է, ֆոտոգեղարվեստական նկարներով՝ տպագրված «Լուսակն» հրատարակչությունում (2015)[7]։

Ցուցահանդեսներ խմբագրել

  • «99 Pleasant»՝ նվիրված ՀՀ անկախության 20-րդ տարեդարձին, Նարեկացի արվեստի միության ցուցասրահ, 2011[8][9]
  • «Այսօր մի մաքուր հոգեկիր եմ ես», «Թեքեյան հիմնադրամ» մշակութային կենտրոնի ցուցասրահ, Երևան, 2012[10]
  • «Առ ինձ ձեռքերիդ մեջ», Երևան, 2012, Նարեկացի արվեստի միության ցուցասրահ[11]
  • Նարեկացի արվեստի միության ցուցասրահ, Երևան, 2013
  • ԵՊՀ հոգեբանության ու փիլիսոփայության ֆակուլտետի հիմնադրման 50-ամյակին նվիրված ցուցահանդես, ԵՊՀ ցուցասրահ, Երևան, 2014
  • «Թեքեյան հիմնադրամ» մշակութային կենտրոնի ցուցասրահ, Երևան, 2015[12]
  • «Ճակատագրի հետքերով» «Թեքեյան հիմնադրամ» մշակութային կենտրոնի ցուցասրահ, Երևան, 2015[13]
  • «Վերադարձ», «Թեքեյան հիմնադրամ» մշակութային կենտրոնի ցուցասրահ, 2015[14]
  • «Նոր ոճ արվեստում», Իջևանի քաղաքապետարանի պատկերասրահ, 2015
  • «Վերածնունդ», Հայաստանի նկարիչների միություն, Երևան, 2016[15]
  • «Արմատներ», Կապանի երկրաբանական թանգարան, Կապան, 2016
  • «Արարում», Հայաստանի բնության պետական թանգարան, Երևան, 2016

Մամուլում տպագրված հոդվածներ խմբագրել

  • Հայրենիքի ձայն 1989 թ., Կոմիտասյան համանվագ
  • Սովետական Հայաստան թերթ 1989 թ, Հավերժի ճամփորդը
  • Էկրան N 6-1990 թ., Նվիրյալը
  • Наша завота, 2009 г, О замечательном фильме
  • Միտք N 34-2011 թ., 99 Pleasant
  • Контакт, N 159-2011, Вистовка в Заботе
  • Контакт, N 162-2011 г., У нас в Заботе 9 мая
  • Առավոտ N 182 /4029/- 2011, Ինչպես իրականությունը արվեստ դարձնել
  • Контакт, N 171-2012 г., Другая жизнь фотографии
  • Бостон, N 263-2012 г., Центр Макор фото арт
  • Mirror spectator 6, 2012, Exhibit photo collage
  • Հայրենիք N 133-2012, Фото арт
  • Հայաստանի հանրապետություն N 188-2012 թ., Կարոտի գույնը
  • Կանչ N 13- 2012, Դասը վարում է ֆոտոնկարիչը
  • Контакт, N 155-2012 г., Знакомые все лица
  • Գրաշխարհ 4- 6 /67-69/ 2013 թ., Առ ինձ ձեռքերիդ մեջ
  • Իրատես N 21 602-2015 թ., Մանկան նման անկեղծ. Պատանու նման երազուն, ծերունու նման իմաստուն
  • Չգրված օրենքներ N 1- 2015 թ., Հետևեց մեկին. Խախտեց երեքը
  • Հայաստանի հանրապետություն N 46 /60 92/ 2015թ,Հոգու զրույցներ արմատների կանչով
  • Առավոտ N 213 /5056/ 2015թ, Ժիրայր Աղավելյան, Գեղեցիկ նկարել դեռ չի նշանակում շունչ տալ նկարներին
  • Իջևան N 666- 2015 թ., Գույների խաղ, որ արթնացնում է մարդկային երևակայությունը
  • Ցոլքեր N 3 /42/ Ինձ համար կա հոգու, հավատի սիրո խնկարկում
  • Էկոնոմիկա N 31 - 2016 թ., Բումերանգի իրատեսությունը
  • Սյունաց երկիր N 36 /412/ 2016 թ, «Արմատներ» և Գրադարանի օրը մարզպետարանում
  • Իրատես N 63 /720/- 2016 թ., Շնչավորված նկարներ
  • Ազգ N 6/258/ 2016 թ., Գույների և բառի զգայական դաշտը

Ֆոտոռեժիսուրա-ֆոտոգեղարվեստի պատկերասրահ խմբագրել

Գրքերի շապիկների նկարազարդումներ խմբագրել

Կադրեր ցուցահանդեսներից խմբագրել

Հոդվածներ թերթերից խմբագրել

Հոդված-հարցազրույցներ խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. «Իմ Հայրենիքը ես տեսնում եմ արևի ճառագայթների մեջ...». Ժիրայր Աղավելյան». Hayern Aysor. 2016 թ․ մարտի 18. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ նոյեմբերի 26-ին. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 21-ին.
  2. «ՆՈՐ ՈՃ ԱՐՎԵՍՏՈՒՄ` ՀՅՈՒՍՎԱԾ ՆՈՒՐԲ ԶԳԱՑՈՂՈՒԹՅԱՄԲ». tavush.agro.am. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ նոյեմբերի 26-ին. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 21-ին.
  3. «Ինձ կերտել է հայրենիքիս բնությունը, ես էլ կերտել եմ այն իմ նկարներում». Ժիրայր Աղավելյան - ankakh.com». ankakh.com. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 21-ին.(չաշխատող հղում)
  4. Աղավելյան, Ժիրայր (2012թ.). Առ ինձ ձեռքերիդ մեջ. Երևան: «Գասպրինտ».
  5. Առ Ինձ Ձեռքերիդ Մեջ (թարգմանությունը` Իրինա Չիգինովայի).
  6. Աղավելյան, Ժիրայր (2013թ.). Մտքի մանրանկարներ. Երևան: «Երևան» հեղինակային հրատարակչություն.
  7. Աղավելյան, Ժիրայր (2015թ.). Երեք հասակ. Երևան: «Լուսակն».
  8. Mediamax. «99 Pleasant». bravo.am. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 21-ին.
  9. «В Союзе искусств "Нарекаци" в Ереване откроется выставка "99 Pleasant" Жирайра Агавеляна». PanARMENIAN.Net. Վերցված է 2016 թ․ նոյեմբերի 25-ին.
  10. «Թեքեյան կենտրոնում կբացվի «Այսօր մի մաքուր հոգեկիր եմ ես» ցուցահանդեսը». www.panarmenian.net/. 2012 թ․ հոկտեմբերի 12.
  11. «Հեղինակի ներկայացմամբ. « …Իմ ստեղծագործությունները իմ հոգու որմնանկարներն են»». hetq.am. Նարեկացի արվեստի միություն. 2012 թ․ նոյեմբերի 8.
  12. «Հոգուն օգնել է պետք». Ժիրայր Աղավելյան Ամբողջական հոդվածը կարող եք կարդալ այս հասցեով՝ https://www.aravot.am/2015/12/09/637644/ © 1998 - 2021 Առավոտ – Լուրեր Հայաստանից». {{cite web}}: External link in |title= (օգնություն)
  13. Ռեժիսոր Ժիրայր Աղավելյանի «Ճակատագրի հետքերով» խորագիրը կրող ցուցահանդեսը։
  14. ««Հոգուն օգնել է պետք». Ժիրայր Աղավելյան». Առավոտ - Նորություններ Հայաստանից. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 21-ին.
  15. «Zhirayr Agavelyan».
 
Վիքիքաղվածքն ունի քաղվածքների հավաքածու, որոնք վերաբերում են