Վիքիպեդիա

Ժան Բատիստ Բուսենգո

Ժան Բատիստ Բուսենգո (ֆր.՝ Jean Baptiste Joseph Dieudonné Boussingault; փետրվարի 1, 1801(1801-02-01)[1][2][3], Փարիզի նախկին 11-րդ շրջան, Փարիզ[4][5] - մայիսի 11, 1887(1887-05-11)[1][2][6], Փարիզ[4]), ֆրանսիացի քիմիկոս, Փարիզի ԳԱ անդամ (1839)։

Ժան Բատիստ Բուսենգո
ֆր.՝ Jean-Baptiste Boussingault
Դիմանկար
Ծնվել էփետրվարի 1, 1801(1801-02-01)[1][2][3]
ԾննդավայրՓարիզի նախկին 11-րդ շրջան, Փարիզ[4][5]
Մահացել էմայիսի 11, 1887(1887-05-11)[1][2][6] (86 տարեկան)
Մահվան վայրՓարիզ[4]
ԳերեզմանՊեր Լաշեզ[7][8][9] և Grave of Boussingault
Քաղաքացիություն Ֆրանսիա
Մայրենի լեզուֆրանսերեն
ԿրթությունÉcole Nationale Supérieure des Mines de Saint-Étienne?
Մասնագիտությունքիմիկոս, քաղաքական գործիչ, ակադեմիկոս, համալսարանի դասախոս, ագարակապան, գյուղատնտես և ռազմական գործիչ
ԱշխատավայրԼիոնի համալսարան
Զբաղեցրած պաշտոններՖրանսիայի ազգային ժողովի պատգամավոր, պետական խորհրդական և նախագահ
Պարգևներ և
մրցանակներ
Պատվո լեգեոնի շքանշանի մեծ սրահ
Կոպլիի մեդալ[10]
և Արվեստի և գիտության ոլորտում ունեցած վաստակի շքանշան
ԱնդամությունՓարիզի գիտափիլիսոփայական միություն, Շվեդիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիա, Ֆրանսիական գիտությունների ակադեմիա, Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիա և ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա
ԵրեխաներJoseph Boussingault?
 Jean-Baptiste Boussingault Վիքիպահեստում

Ծնվել է անապահով ընտանիքում, հայրը պաշտոնաթող սպա էր, զբաղվում էր ծխախոտի առևտրով, ընտանիքը չէր կարող հոգալ նրա ուսման ծախսերը և Բուսենգոն զբաղվում է ինքնակրթությամբ, երբեմն այցելելով հանրային դասախոսությունների։

Ավարտել է Սենտ–Էտյենի Բարձրագույն լեռնային դպրոցը։ Եղել է սկզբում Լիոնի, ապա՝ Վերսալի ագրոքիմիայի ինստիտուտի պրոֆեսոր։ Հետազոտել է բույսերի արմատային սնուցման, պարարտանյութերի, բնության մեջ նյութերի շրջանառության, ազոտային փոխանակության, հողում ազոտի շարժընթացի հարցեր։ Մասնավորապես հաստատել է, որ բույսերը (բացի ընդավորներից) ազոտ կլանում են հողից։ Բուսենգոն բույսերի ֆիզիոլոգիայի և ագրոնոմիայի բնագավառում վեգետացիոն մեթոդի հիմնադիրն է։

Բուսենգոյի աշխատանքները ագրոքիմիայի բնագավառում առիթ հանդիսացան այդ երիտասարդ գիտության զարգացման համար, այդ պատճառով նա համարվում է ագոքիմիայի հիմնադիրներից մեկը[11], նա նաև համարվում է գիտական բուսաբուծության հիմնադիրը[12]։

Բուսենգոյի աշխատանքները ազդեցություն են թողել նաև հողագիտության վրա[13]։

Երկեր խմբագրել

  • Избранные произведения по физиологии растений и агрохимии, 2 изд․, М․, 1957․
  • Essai de statique chimique des êtres organisés, tt. 1-2, 1843-44 (в рус. пер. — Избранные произведения по физиологии растений и агрохимии, 2 изд., М., 1957)
  • Traite d'économie rurale, 1844
  • Agronomie, chimie agricole, et physiologie (5 tomes, 1860—1874; 2ème réd., 1884)
  • Viajes científicos a los Andes ecuatoriales: ó Coleccion de memorias sobre física, química é historia natural de la Nueva Granada, Ecuador y Venezuela, 1849.
  • Études sur la transformation du fer en acier par la cémentation, 1875.

Գրականություն խմբագրել

  • Тимирязев К․ А․, Жан-Батист Буссенго, Избр․ соч․, т․ 2, М․, 1957

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Sycomore (ֆր.) / Assemblée nationale
  3. ↑ 3,0 3,1 Base Léonore (ֆր.) — ministère de la Culture.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Буссенго Жан Батист // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Archives de Paris — P. 34.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Roglo — 1997. — ed. size: 9000000
  7. ↑ Jouin H. La sculpture dans les cimetières de Paris (ֆր.) // Nouvelles archives de l’art français — 1897. — Vol. 3e série, tome 13. — P. 126. — ISSN 0994-8066; 2419-2465
  8. ↑ Moiroux J. Le cimetière du Père-Lachaise (ֆր.) — Paris: 1908. — P. 83.
  9. ↑ Gabrielli D. Dictionnaire historique du Père-Lachaise (ֆր.) — 2002. — P. 73. — ISBN 978-2-85917-346-3
  10. ↑ Award winners : Copley Medal — Royal Society.
  11. ↑ См. Современный толковый словарь 1997, БСЭ 1977
  12. ↑ БСЭ 1977: «Большое значение для научных основ Р. имели работы французского учёного Ж. Буссенго и др., разработавших теоретические основы питания растений».
  13. ↑ «Этот период предшествовал непосредственно становлению почвоведения как науки. Самыми известными в этот период стали работы основателей агрохимии М. Э. Вольни, А. Д. Теера, Г. Дэви, М. Г. Павлова, Я. Берцелиуса, Ю. Либиха, Ж. Б. Буссенго, сформулировавших основные принципы агрикультурхимии» — цит. по: Почвоведение (ред. В. А. Ковды, Б. Г. Розанова), ч. 1, М.: «Высшая школа», 1988, стр. 29.
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ժան Բատիստ Բուսենգո» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 2, էջ 615)։  
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ժան_Բատիստ_Բուսենգո&oldid=9309556» էջից