Վիքիպեդիա

Թվային արժույթ

Թվային արժույթ (էլեկտրոնային արժույթ), էլեկտրոնային փող, որն օգտագործվում է որպես այլընտրանքային կամ լրացուցիչ արժույթ։ Շատ հաճախ դրանց արժեքը կապված է ազգային արժույթների հետ, բայց փոխանակման այլ հիմքեր էլ կան[1]։ Կարող են համապատասխանեցվել թանկարժեք մետաղների հետ (E-gold, WebMoney Gold-WMG), ինչպես նաև կարող են ունենալ տատանվող փոխարժեք (բիթքոյն և այլ կրիպտոարժույթներ)։ Իրենց ազգային թվային արժույթների թողարկման ծրագրերի մասին են հայտարարել Չինաստանի[2][3], Ճապոնիայի[4], Էկվադորի[5][6][7], Նիդերլանդների[8][3], Ղազախստանի[9], Ռուսաստանի[10] կառավարությունները կամ կենտրոնական բանկերը։

Ի տարբերություն վիրտուալ արժույթների (օրինակ՝ առցանց խաղերում), թվային արժույթներն օգտագործվում են իրական ապրանքներ և ծառայություններ ուղղակիորեն գնելու համար[11][12]։ Չնայած դրան, թվային արժույթները կարելի է անվանել նաև վիրտուալ արժույթներ՝ այս արտահայտությունն օգտագործելով որպես հոմանիշ[1]։ Եվրոպական կենտրոնական բանկը թվային արժույթը հասկանում է որպես թվային (ոչ նյութական) ձևով ցանկացած արժույթ, ինչպիսիք են. բանկային հաշիվների գրառումները, էլեկտրոնային փողը վիրտուալ արժույթները (որոնք, ի տարբերություն էլեկտրոնային փողի, շոշափելի համարժեք չունեն նույն անվանմամբ վճարման միջոցի հետ, որը հանդիսանում է օրինական)[13]։ ՀԴԲ-ն և FinCen-ը իրենց պաշտոնական փաստաթղթերում օգտագործում են «վիրտուալ արժույթ» տերմինը որպես ընդհանուր և եզակի[14]։

Պետական և որոշ կարգավորող ​​մարմինների մեկնաբանություններԽմբագրել

2012 թվականի հոկտեմբերին Եվրոպական կենտրոնական բանկը հրապարակեց «Վիրտուալ արժույթի սխեմաները» հաշվետվությունը։ Այստեղ նշվում է, որ որոշ դեպքերում «վիրտուալ համայնքները» ստեղծում և տարածում են իրենց թվային արժույթը ապրանքների (ծառայությունների) և հաշվապահական միավորների փոխանակման համար։ Զեկույցում վիրտուալ արժույթը սահմանում է որպես թվային փողի տեսակներից մեկը, որը չի կարգավորվում կառավարության կողմից, և որը սովորաբար ստեղծվում և վերահսկվում է մշակողների կողմից և ընդունվում է որոշակի «վիրտուալ համայնքի» անդամների շրջանում[13]։

2013 թվականի մարտի 20-ին ԱՄՆ ֆինանսների նախարարությանը առընթեր ֆինանսական հանցագործությունների հանձնաժողովը (FinCEN) թողարկեց փաստաթուղթ, որը մեկնաբանում է վիրտուալ արժույթների ստեղծման, փոխանակման և փոխանցման մեջ ամերիկյան բանկերի գաղտնիության մասին օրենքի կիրառելիությունը[15]։

Հանձնաժողովի դասակարգման համաձայն` առանձնացվում է «իրական արժույթ»` Միացյալ Նահանգների կամ ցանկացած այլ երկրի մետաղադրամներ և թղթային փողեր, որոնք.

  1. հանսիսանում են օրինական վճարման միջոց,
  2. շրջանառվում են,
  3. թողարկող երկրում ընդունված են որպես փոխանակման միջոց։

«Վիրտուալ արժույթը» փոխանակման միջոց է, որը որոշ ոլորտներում գործում է որպես արժույթ, բայց չունի իրական արժույթի բոլոր հատկանիշները։ Մասնավորապես, վիրտուալ արժույթը որևէ իրավասության տարածքում չունի օրինական վճարային կարգավիճակ։ Վիրտուալ արժույթը համարվում է «փոխարկելի», եթե այն ունի իրական արժույթի համարժեք կամ գործում է որպես իրական արժույթի փոխարինող։

Պետությունները տարբեր վերաբերմունք ունեն բիթքոյնի նկատմամբ՝ լիակատար մերժումից և նույնիսկ արգելքից մինչև խրախուսում։ Այն երկրներում, որտեղ կրիպտո գործարքներն օրինականացված են, թվային փողերը դիտվում են որպես ներդրումային ակտիվներ կամ ապրանքներ։ Գերմանիայում և Ճապոնիայում ԲԹՋ-ն ճանաչվում է որպես հաշվի միավոր։ Սակայն Չինաստանում կրիպտոարժույթով գործարքները թույլատրվում են միայն ֆիզիկական անձանց։

Ամենահավատարիմը համարվում է Շվեյցարիան, որտեղ բիթքոյնն ընդունվում է նույն պայմաններով, ինչ արտարժույթը։ Համարվում է, որ Շվեյցարիան ամենաբարենպաստ միջավայրն է բլոկչեյն ստարտափներ գործարկելու համար.[16]

ԿրիպտոարժույթներԽմբագրել

Հիմնական հոդված՝ Կրիպտոարժույթ

Այնպիսի կրիպտոարժույթներում, ինչպիսիք են Բիթքոյնը, Litecoin-ը և PPCoin-ը, արժեթղթերի կամ թղթադրամների թողարկումը և հաշվառումը հիմնված են ծածկագրության (կրիպտոգրաֆիա) և Proof-of-work և (կամ) Proof-of-stake պաշտպանության մեթոդների վրա, ընդորում դա տեղի է ունենում ապակենտրոնացված ձևով` բաշխված համակարգչային ցանցում[17]։

Թվային արժույթի ցուցակԽմբագրել

  • Liberty Reserve
  • Perfect Money

Տարածված կրիպտոարժույթներԽմբագրել

Առավել տարածված կրիպտոարժույթների ցանկը. 2013 թվականի նոյեմբերի վերջին դրանց ընդհանուր թիվը գերազանցում էր 80-ը[18].

Արժույթ Կոդ Ստեղծման տարեթիվ Հեղինակ Ակտիվություն Կայք Կապիտալացում (2013, մայիս) Ծանոթագրություն
Բիթքոյն BTC 2009 Սատոշի Նակամոտո Այո[19] bitcoin.org ~1 միլիարդ USD[20][21] Առաջին և առավել հայտնի կրիպտոարժույթը, SHA-256, proof-of-work
Litecoin LTC 2011 Coblee Այո[22] litecoin.org ~38 միլիոն USD[21] Scrypt, proof-of-work
Namecoin NMC 2011 Vinced Այո dot-bit.org ~4,5 միլիոն USD[23] SHA-256, proof-of-work, ստեղծված է օգտագործելու որպես ապակենտրոնացված DNS՝ համացանցային գրաքննությունը դժվարացնելու համար։
NXT NXT 2013 BCNext Այո nxt.org ~26 միլիոն USD[24] SHA-256, proof-of-stake, ստեղծված է Nxt ապակենտրոնացված հարթակում վճարման միջոց օգտագործելու համար։
PPCoin PPC 2012 Sunny King Այո[25] ppcoin.org ~4 միլիոն USD[21] SHA-256, proof-of-work/proof-of-stake հիբրիդային մեխանիզմ, որը չունի էիսիայի վերին սահման։

Այլ կրիպտոարժույթներԽմբագրել

Արժույթ Կոդ Ստեղծման տարեթիվ Հիմնադրող Ակտիվություն Ղեկավարում Կայք Ծանոթագրություն
e-gold, e-silver, e-platinum, e-palladium 1996 Ոչ Gold & Silver Reserve Inc. e-gold.com
Digital Monetary Trust 1999[26] Ոչ James Orlin Grabbe DMT Guide
Ripple XRP 2005 jed/OpenCoin Այո OpenCoin Inc. ripple.com Սկզբնապես փակ կոդով էր, 2013 թվականի աշնանը կոդը բացվել է։
Ven 2007 Այո Hub Culture ven.vc

ՔննադատությունԽմբագրել

  • Բիթքոյն հաճախորդների մշակող Գևին Անդերսենը մտավախություն է հայտնել, որ որոշ կրիպտոարժույթներ կարող են կեղծ լինել[27]։
  • Բացի կրիպտոարժույթներից, մնացած բոլոր թվային արժույթները կենտրոնացված են, ինչը կառավարությանը թույլ է տալիս ցանկացած պահի փակել դրանք։

ԾանոթագրություններԽմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 Melik James։ «Digital currency: Brave new world or criminal haven?»։ BBC News։ Արխիվացված օրիգինալից 2013-06-20-ին։ Վերցված է 2013-02-28 
  2. ↑ Центробанк Китая решил создать свою цифровую валюту — Российская газета
  3. ↑ 3,0 3,1 Центробанк Нидерландов работает над созданием собственной цифровой валюты | ForkLog
  4. ↑ «Японская национальная монета J-Coin может заменить наличные до 2020 года»։ CoinMarket.News (ռուսերեն)։ 2017-09-28։ Արխիվացված է օրիգինալից 2017-10-13-ին։ Վերցված է 2017-10-12 
  5. ↑ Первая национальная цифровая валюта – Bit•Новости
  6. ↑ Валюта Эквадора станет цифровой
  7. ↑ Эквадор: первая страна с государственной цифровой валютой
  8. ↑ «Нидерланды разработают государственную цифровую валюту на основе блокчейна - портал Coinfox»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2019-11-06-ին։ Վերցված է 2020-12-19 
  9. ↑ В Казахстане задумались о выпуске своей криптовалюты
  10. ↑ «ЦБ анонсировал разработку цифрового рубля Зачем России нужна альтернатива нелегализованным криптовалютам»։ rbc.ru։ 13.10.2020 
  11. ↑ «Открылся крупный онлайн-магазин электроники, принимающий Bitcoin / Хабрахабр»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2017-09-13-ին։ Վերցված է 2020-12-19 
  12. ↑ Chen Adrian։ «The Underground Website Where You Can Buy Any Drug Imaginable»։ Gawker։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-03-08-ին։ Վերցված է 2013-02-28։ «He entered his address and paid the seller 50 Bitcoins—untraceable digital currency—worth around $150. Four days later the drugs, sent from Canada, arrived at his house.» 
  13. ↑ 13,0 13,1 «Virtual Corrency Schemes» (անգլերեն)։ European Central Bank։ 2012-10։ Արխիվացված օրիգինալից 2012-11-05-ին։ Վերցված է 2012-11-02 
  14. ↑ «FIN-2013-G001 : Application of FinCEN's Regulations to Persons Administering, Exchanging, or Using Virtual Currencies»։ Financial Crimes Enforcement Network։ 2013-03-18։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-03-19-ին։ Վերցված է 2013-06-20 
  15. ↑ «Application of FinCEN’s Regulations to Persons Administering, Exchanging, or Using Virtual Currencies»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-03-19-ին։ Վերցված է 2013-06-20 
  16. ↑ «Что такое криптовалюта простыми словами» 
  17. ↑ «Криптовалюты как пиринговые системы и платежные средства»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-06-19-ին։ Վերցված է 2020-12-19 
  18. ↑ Джо Лайт У bitcoin появляются конкуренты на рынке виртуальной валюты // «Ведомости» 25.11.2013
  19. ↑ «Bitcoin Exchange Rate in USD»։ Արխիվացված օրիգինալից 2013-06-18-ին։ Վերցված է 2013-05-05 
  20. ↑ «Market Capitalization»։ Blockchain.info։ Արխիվացված օրիգինալից 2013-06-18-ին։ Վերցված է 2013-03-21 
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 Simonite Tom։ «Bitcoin Isn’t the Only Cryptocurrency in Town»։ MIT Technology Review։ Արխիվացված օրիգինալից 2013-06-18-ին։ Վերցված է 2013-05-05 
  22. ↑ «Litecoin Exchange Rate in USD»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-01-17-ին։ Վերցված է 2013-03-01 
  23. ↑ Cryptocoin Mining Information Archived 2013-04-24 at the Wayback Machine., 18-05-2013
  24. ↑ NXT MarketCup, 1-09-2014
  25. ↑ «PPCoin Exchange Rate in BTC»։ BTC-E։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015-07-01-ին։ Վերցված է 2013-06-20 
  26. ↑ «Employment Opportunites in The Digital Monetary Trust»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2000-03-01-ին։ Վերցված է 2020-12-19 
  27. ↑ "Andresen, Gavin" bitcointalk.org/index.php?topic=42465.0 2013)

Արտաքին հղումներԽմբագրել

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Թվային_արժույթ&oldid=8634739» էջից