Թովմաս Թերզյան

Թովմաս Հակոբի Թերզյան (հոկտեմբերի 21, 1840(1840-10-21), Ստամբուլ, Օսմանյան կայսրություն - փետրվարի 8, 1909(1909-02-08)), հայ բանաստեղծ, դրամատուրգ։

Թովմաս Թերզյան արմտ. հայ.՝ Թովմաս Թերզեան
Ծնվել է	հոկտեմբերի 21, 1840(1840-10-21)
Ծննդավայր	Ստամբուլ, Օսմանյան կայսրություն
Վախճանվել է	փետրվարի 8, 1909(1909-02-08) (68 տարեկան)
Մասնագիտություն	բանաստեղծ, դրամատուրգ, թարգմանիչ, գրող և ուսուցիչ
Լեզու	հայերեն
Կրթություն	Մուրադ-Ռափայելյան վարժարան
Ուշագրավ աշխատանքներ	Արշակ Բ
Աշխատավայր	Կեդրոնական վարժարան
Զավակներ	Էդուարդ Թերզյան
Ներշնչվել է Ջորջ Բայրոն, Ալֆոնս դե Լամարթին և Վիկտոր Հյուգո
Թովմաս Թերզյան Վիքիդարանում
Tovmas Terzian Վիքիպահեստում

Կենսագրություն

Թովմաս Թերզյանի «Սանդուխտ» ողբերգության Կոստանդնուպոլսում 1862 թվականի մայիսի 12-ի ներկայացման պաստառը։

Ծնվել է Կ. Պոլսում։ Մայրը եղել է իտալուհի, հայրը՝ հունախոս կաթոլիկ հայ։ Տասը տարեկան հասակից ընդունվել է Պերայի Մխիթարյանների վարժարանը, որտեղ մի տարի սովորելուց հետո ուղարկվել է Վենետիկի Մուրադ-Ռաֆայելյան վարժարանը։ Այստեղ ստացել է հիմնավոր կրթություն, հմտանալով գրաբարի, իտալերենի, ֆրանսերենի և հունարենի մեջ։ Իմացել է նաև անգլերեն, թուրքերեն և այլ լեզուներ։ 1858 թվականին վերադարձել է Պոլիս, աշխատել որպես հայոց լեզվի և ֆրանսերենի ուսուցիչ։ Նրան աշակերտել են Եղիա Տեմիրճիպաշյանը, Գրիգոր Զոհրապը, Երուխանը, Օննիկ Չիֆթե-Սարաֆը և ուրիշներ։ Կ. Պոլսի Կեդրոնական վարժարանի բացման առաջին տարուց պաշտոնավարել է այնտեղ։

1862 թվականին լույս է ընծայել «Սանդուխտ» ողբերգությունը, որը բազմաթիվ անգամ բեմադրվել և արժանացել է մի քանի տպագրության։ Նա է գրել հայկական առաջին օպերայի՝ «Արշակ Բ»-ի լիբրետոն (լույս է տեսել 1871 թվականին)։ Այնուհետև տպագրել է «Հովսեփ գեղեցիկ» (Կ. Պոլիս, 1862), «Արշակ Բ» (1871), «Մահ Աբելի», «Հռիփսիմե կույս նահատակ» դրամատիկական երկերը և այլ ստեղծագործություններ։

Տպագրված թարգմանություններից հիշատակության արժանի են Անակրեոնի բանաստեղծությունները՝ հին հունարենից։ 1929 թվականին Վենետիկում լույս է տեսել նրա երկերի ժողովածուն, երկու ստվար հատորով, որտեղ տեղ են գտել ինքնուրույն և թարգմանական մի շարք անտիպ գործեր։ Հատորը հրատարակվել է Արշակ Չոպանյանի ընդարձակ առաջաբանով ու ծանոթագրություններով։

Կազմել է ֆրանսերենի դասագրքեր, որոնցից մի քանիսը արժանացել են հինգից վեց տպագրության («Նոր քերականություն գաղղիերեն լեզվի», Կ. Պոլիս, 1868, «Գործնական քերականություն ֆրանսերեն լեզվի», Վենետիկ, 1873) և այլն։

Իր տեղը Պեշիկթաշլյանի և Դուրյանի միջև է։ Մեր երեք ամենաքնքուշ և ամենաքաղցր քնարերգակներն են անոնք։ - Արշակ Չոպանյան, Անահիտ (հանդես), 1909 թվական

Երկեր

• Բանաստեղծութեանց ամբողջական հաւաքածոյ, առաջաբ. և ծնթգր.՝ Ա. Չոպանյանի, հ. 1-2, Վնտ., 1929:

Արտաքին հղումներ

• Արշակ Չոպանյան (1909)։ «Թովմաս_Թերզյան» (PDF) (եռամսյակ պարբերական)։ թիվ 1-2 (հայերեն)։ Փարիզ: Անահիտ (հանդես)։ էջեր 35–39։ Վերցված է 2021 թ․ մարտի 26  CS1 սպաս․ հայերենը նշված է (link)

Մեդիա ֆայլեր

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Թովմաս Թերզյան կատեգորիայում։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 4, էջ 177)։