Թոմաս Արն
Թոմաս Արն (անգլ.՝ Thomas Augustine Arne , մարտի 12, 1710[1][2][3][…], Լոնդոն, Մեծ Բրիտանիայի թագավորություն - մարտի 5, 1778[1][2][3][…], Լոնդոն, Մեծ Բրիտանիայի թագավորություն), ամբողջական անունը՝ Թոմաս Ավգուստին Արն, անգլիացի կոմպոզիտոր[6]։ Արնը «Աստված, պահպանիր թագավորին/թագուհուն» (անգլ.՝ God Save the King / Queen) բրիտանական ազգային օրհներգի հեղինակն է[7]։
| Թոմաս Արն | |
|---|---|
 | |
| Հիմնական տվյալներ | |
| Բնօրինակ անուն | անգլ.՝ Thomas Augustine Arne |
| Ծնվել է | մարտի 12, 1710[1][2][3][…] Լոնդոն, Մեծ Բրիտանիայի թագավորություն |
| Երկիր | .svg){kind=small} Մեծ Բրիտանիայի թագավորություն և .svg){kind=small} Միացյալ Թագավորություն |
| Մահացել է | մարտի 5, 1778[1][2][3][…] (67 տարեկան) Լոնդոն, Մեծ Բրիտանիայի թագավորություն |
| Ժանրեր | օպերա |
| Մասնագիտություն | կոմպոզիտոր և դերասան |
| Գործիքներ | ստեղնաշարային գործիքներ |
| Կրթություն | Իթըն քոլեջ[4] |
| Ամուսին | Cecilia Young?[5] |
 Thomas Augustine Arne Վիքիպահեստում | |
ԿենսագրությունԽմբագրել
Թոմաս Արնը ծնվել և մանկությունը անցկացրել է Լոնդոնի Քովենթ Գարդեն շրջանի Քինգ Սթրիթ փողոցում։ Նրա հայրը պաստառագործ էր։ Նա սովորել է Էտոնի հայտնի քոլեջում՝ իրավաբան դառնալու հեռանկարով։ Ծնողներից գաղտնի պարապել և հմտացել է ջութակի և ստեղնաշարային գործիքների բնագավառներում։ Հաշվի առնելով Թոմասի եռանդը և ձեռք բերված նոր գիտելիքները, նրա հայրը համաձայնվում է, որ որդին իր գործունեությունը շարունակի երաժշտական ասպարեզում։
Երաժշտական գործունեությունԽմբագրել
Կարճ ժամանակ ուսուցանել է Մայքլ Ֆեսթինգի մոտ, ով Իտալական Օպերայի երաժշտախմբի ղեկավարն էր։ Հիմնական հմտությունները ձեռք է բերել ինքնուրույն և այդ նպատակով աշխատանքի է ընդունվել Օպերայում որպես սպասավոր։ Սովորեցրել է քրոջը (հետագայում հայտնի դերասանուհի Միսիս Սայբերին) և կրտսեր եղբորը երգել և ընդգրկել է նրանց իր Ռոզամունդ (1733)(անգլ.՝ Rosamond) առաջին բեմադրված օպերայում։ Օպերան հիմնված էր Ջոզեֆ Էդիսոնի 1707 թվականի լիբրետոյի վրա և գրված էր «իտալական ոճով»։
Շուտով Արնը սկսում է համգործակցել Դրուլի Լեյն թատրոնի (անգլ.՝ Drury Lane Theatre) հետ և երաժշտություն է գրում Միլթոնի «Կոմուս» (անգլ.՝ Comus) դիմակային ներկայացման համար։ Արնը հետզհետե ձեռք է բերում անգլիական առաջատար լիրիկական կոմպոզիտորի համբավ։ Նրա թեթև, մեղեդիկական ոճը հստակ արտահայտվում են իր հետագա «Ալֆրեդ»(անգլ.՝ Alfred, a Masque ) և «Փարիզի Դատը»(անգլ.՝ The Judgment of Paris ) ստեղծագործություններում, որոնք երկուսն էլ գրվում են 1740 թվականինին Վելսի Արքայազնի Քյայվդեն նստավայրում։ Իր «Տիրիր, Բրիտանիա» (անգլ.՝ “Rule, Britannia” ) հանրահայտ ստեղծագործությունը լայն ճանաչում է ստանում և հաճախ օգտագործվում է որպես կայսրության ոչ պաշտոնական օրհներգ։ Այն նաև հնչում է անգլիական նավատորմի և բանակի հետ առնչվող միջոցառումների ընթացքում[8]։
Ընտանեկան խնդիրների պատճառով երկու տարի Դուբլինում անցկացնելուց հետո, 1744 թվականին նա վերադառնում է Լոնդոն և նշանակվում է Դրուլի Լեյն թատրոնի և Վոքսոլ Գարդենսի կոմպոզիտոր։ Հաջորդող տասնամյակների ընթացքում Արնը հրատարակում է իր երաժշտական մի քանի ժողովածուներ։ 1759 թվականին նա դառնում է Օքսֆորդի երաժշտական գիտությունների դոկտոր։ 1961 թվականին նա հրապարակում է իր Հուդիթ (անգլ.՝ Judith) օրատորիան և Արտարքսես (անգլ.՝ Artaxerxes ) օպերան, որոնք շարունակում են բեմադրվել մինչև 19-րդ դարի սկիզբը։
Իր կյանքի վերջին տասնամյակում, Արնը Ստրատֆորդում բեմադրում է Գարիկի գովերգը (անգլ.՝ Garrick’s ode ), նվիրված Շեքսպիրի 1769 թվականի հոբելյանին։ 1771-1776 թվականների ընթացքում Արնը երաժշտություն է գրում «Կախարդական արքայազնը» (անգլ.՝ The Fairy Prince ), «Էլֆրիդա»(անգլ.՝ Elfrida ) և «Կարակտիկուս»(անգլ.՝ Caractacus ) ստեղծագործությունների համար։
ՄահըԽմբագրել
1778 թվականին Թոմաս Արնը մահանում է։ Նրա մարմինը հուղարկավորվում է Քովենթ Գարդենի Սուրբ Պողոսի տաճարում, որտեղ 68 տարի առաջ նրան կնքել էին[9]։
ԾանոթագրություններԽմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Encyclopædia Britannica
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Discogs — 2000.
- ↑ Arne, Thomas Augustine — OUP. — ISBN 978-1-56159-263-0
- ↑ Риман Г. Арн (ռուս.) // Музыкальный словарь: Перевод с 5-го немецкого издания / под ред. Ю. Д. Энгель — М.: Музыкальное издательство П. И. Юргенсона, 1901. — Т. 1. — С. 56.
- ↑ Թոմաս Արն, Բրիտանական կոմպոզիտոր
- ↑ «Բրիտանական ազգային օհներգը»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2017-03-09-ին։ Վերցված է 2016-12-05
- ↑ «Տիրիր, Բրիտանիա»
- ↑ Թոմաս Արն, 18֊րդ դարի անգլիական երաժշտություն