Թխանա
Թխանա[1] (Թխանե, մարաթհի՝ ठाणे, ʈʰaːɳeˑ), քաղաք Արևմտյան Հնդկաստանում, Մահարաշտրա նահանգում։ Գտնվում է Տխանա Քրիք վտակի սկզբում՝ Ուլխաս գետի գետաբերանի մասում։ Համանուն շրջանի վարչական կենտրոնը։ Քաղաքի անվանումը գալիս է Գանեշայի տաճարի անվան անգլերենացումից՝ Շրի Ստանակա։ Այն հայտնի է որպես «լճերի քաղաք»։ Մակերեսը՝ 147 կմ²։ Մումբայի ագլոմերացիայի մաս է կազմում։
| Բնակավայր | ||
|---|---|---|
| Թխանա | ||
| մարաթհի՝ ठाणे | ||
 | ||
| Երկիր |  Հնդկաստան | |
| Մակերես | 147±1 կմ² | |
| ԲԾՄ | 8 մետր | |
| Պաշտոնական լեզու | մարաթհի | |
| Բնակչություն | 1 886 941 մարդ (2011) | |
| Ժամային գոտի | UTC+5:30 | |
| Հեռախոսային կոդ | 022 | |
| Փոստային դասիչ | 401107 | |
| Ավտոմոբիլային կոդ | MH-04 | |
| Պաշտոնական կայք | thane.nic.in | |
| ||
Պատմություն խմբագրել
Հին ժամանակներում այն շրջանը, որտեղ գտնվում է քաղաքը, հայտնի էր որպես Ափարանտ[2]։ Հին հույն աշխարհագրագետ Պտղոմեոսի (մ.թ. 135-150) աշխատություններում Թխանան հիշատակվում է որպես Խերսոնեզուս։ Քաղաքը հայտնի էր նաև որպես Շրի Ստախանակա, որը գալիս է Գափանատի աստծո տաճարի անունից։ Ավելի ուշ այս անունը պորտուգալացիների կողմից վերածվեց «Կակաբա դե Տանա», իսկ հետո բրիտանացիների կողմից՝ «Թխանա»։
890-1260 թվականներին Թխանան եղել է Շիլահարի պետության մայրաքաղաքը։ Շիլահարովների դինաստիայի կառավարիչները իրենց հովանավորն էին համարում Շիվա աստծուն, և նրանց օրոք կառուցվեց Կոպինեշվարի տաճարը։ Իրենց հանդուրժողականությամբ հայտնի Շիլահարների օրոք քաղաքում հաստատվել են տարբեր ազգությունների ու կրոնների ներկայացուցիչներ՝ պարսիներ, հրեաներ, մուսուլմաններ, քրիստոնյաներ։ Շիլահարների օրոք քաղաքը բաժանվել է այսպես կոչված «պադերի», դրանք պահպանվել են մինչ օրս (օրինակ՝ Նաուպադա, Ագրիպադա, Պատլիպադա թաղամասերը)[2]։
XIII-ի երկրորդ կեսից մինչև XVI դարի 30-ական թվականները քաղաքը գտնվում էր մուսուլման կառավարիչների տիրապետության տակ։ 1290 թվականին քաղաք է այցելել հայտնի ճանապարհորդ Մարկո Պոլոն, ով Թխանան նկարագրել է որպես աշխարհի լավագույն քաղաքներից մեկը[2]։ Դուարտե Բարբոսան՝ պորտուգալացի ճանապարհորդ, ով այցելել է քաղաք պորտուգալացիների նվաճումից 25 տարի առաջ, Թխանան նշում է որպես Տանա Մայամբու[3]։ Նա թողել է քաղաքի նկարագրությունը մավրիտանական մզկիթներով ու տաճարներով և այգիների առատությամբ։
1480 թվականին Գուջարաթի կառավարիչ սուլթան Մեհմուդը Թխանան դարձրեց Սուբհա շրջանի մայրաքաղաք[2]։
1530 թվականին քաղաքն անցավ պորտուգալացիների վերահսկողության տակ, նրանք կառավարեցին այստեղ ավելի քան 200 տարի՝ մինչև 1739 թվականը։ 1730 թվականին սկսվեց Թխանայի ամրությունների շինարարությունը։ 1737 թվականին Թխանան գրավվել է Մարաթա նահանգի կառավարիչների կողմից։ Նրանք կառավարել են տարածաշրջանը մինչև 1784 թվականը՝ մինչև անգլիացիների կողմից քաղաքի գրավումը։ Բրիտանացիների օրոք Թխանան դարձավ շրջանի վարչակազմի և հարկահավաքի նստավայրը։ 1821 թվականին Թխանայում բացվեց առաջին անգլիական միջնակարգ դպրոցը։ 1853 թվականին կազմավորվել է Թանեի քաղաքապետարանը։ 1881 թվականի մարդահամարի տվյալներով Թխանայում ապրում էր ավելի քան 14 հազար մարդ[2]։
1982 թվականին կազմավորվել է Թխանայի մունիցիպալ կորպորացիան՝ իրավաբանական անձի իրավունքներով ինքնակառավարվող համայնքը[2]։
Ֆիզիկական և աշխարհագրական բնութագրերը խմբագրել
Քաղաքը գտնվում է Մումբայից հյուսիս-արևելք՝ մասամբ Սալսեթ կղզում, մասամբ՝ մայրցամաքում։ Թխանան երկու մասերի է բաժանված Տխանա Քրիք գետակով։ Քաղաքի երկու հատվածները միացված են երկու ավտոճանապարհային և մեկ երկաթուղային կամրջով։ Ծովի մակարդակից միջին բարձրությունը 7 մ է։ Քաղաքը արևմուտքից սահմանափակված է Էուր բլուրներով, իսկ արևելքից՝ Պարսիկ բլուրներով[2]։ Թանեն հայտնի է որպես լճերի քաղաք։ Քաղաքում կա 35 լիճ[4]։ Ամենագեղեցիկներից մեկը Մասունդա Տալաո լիճն է, որը հայտնի է նաև որպես Թալաո Պալի[5]։ Լճի ափին գտնվում է Կոպինեշվար տաճարը՝ քաղաքի ամենահին տաճարը։ Այն կառուցվել է մոտ մ.թ.ա.1750 թվականին[5]։ Էուր բլուրների ստորոտին գտնվում է Ուփվան լիճը, որը հայտնի հանգստի վայր է։
Կլիմա խմբագրել
Թխանայի կլիման անցումային է հասարակածային մուսսոնայինից դեպի հասարակածային սավաննային կլիմա։ Ընդհանուր առմամբ, Թխանայի կլիման հարթ է, զգալի թվով անձրևային օրեր և մի քանի օր՝ ծայրահեղ ջերմաստիճաններով։ Օդի միջին ջերմաստիճանը 22 °C-ից մինչև 36 °C: Ձմռանը ջերմաստիճանը տատանվում է 12 °C-ից մինչև 20 °C, ամռանը ջերմաստիճանը կարող է հասնել 41 °C: Տարեկան տեղումների 80%-ը ընկնում է հունիս-հոկտեմբեր ամիսներին։ Տարեկան տեղումների քանակը 2000-2500 մմ է, օդի միջին խոնավությունը՝ 61-86%։
| Թխանաի կլիմայական տվյալները | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | Տարի |
| Միջին բարձր °C (°F) | 29.5 (85.1) |
31.3 (88.3) |
32.7 (90.9) |
33.1 (91.6) |
33.3 (91.9) |
31.9 (89.4) |
29.8 (85.6) |
29.3 (84.7) |
30.1 (86.2) |
32.9 (91.2) |
33.4 (92.1) |
31.0 (87.8) |
31.7 (89.1) |
| Միջին ցածր °C (°F) | 15.4 (59.7) |
17.3 (63.1) |
20.6 (69.1) |
23.7 (74.7) |
26.1 (79) |
25.8 (78.4) |
24.8 (76.6) |
24.5 (76.1) |
24.0 (75.2) |
23.1 (73.6) |
20.5 (68.9) |
18.2 (64.8) |
22.1 (71.8) |
| Տեղումներ մմ (դյույմ) | 3.1 (0.122) |
1.0 (0.039) |
1.5 (0.059) |
2.3 (0.091) |
25.1 (0.988) |
541.3 (21.311) |
922.0 (36.299) |
539.7 (21.248) |
326.9 (12.87) |
93.2 (3.669) |
19.1 (0.752) |
2.3 (0.091) |
2477,5 (97,539) |
| աղբյուր: {{{աղբյուր 1}}} | |||||||||||||
Աղբյուր՝ Government of Maharashtra
Տնտեսություն խմբագրել
Տարածքը հիմնականում Մումբայի գյուղատնտեսական շրջաններից է։ Թխանայում աճեցվող արտադրանքի հիմնական տեսակներն են բրինձը, կորեկը, մրգերն ու բանջարեղենը։
Բնակչություն խմբագրել
2011 թվականի մարդահամարի տվյալներով քաղաքի բնակչությունը կազմում է 2 486 941 մարդ[6]։ Բնակչության գրագիտության մակարդակը կազմում է 91,36%։ Սեռերի հարաբերակցությունը կազմում է 882 կին - 1000 տղամարդ[7]։
| Կրոնները Թխանայում | ||||
|---|---|---|---|---|
| Կրոն | Տոկոս | |||
| հինդուիզմ | 70 % | |||
| իսլամ | 14 % | |||
| բուդդիզմ | 8 % | |||
| քրիստոնեություն | 4 % | |||
| ջայնիզմ | 3.7 % | |||
| այլ† | 0.3 % | |||
| Կրոնների տարածումը †ներառյալ սիկհականությունը (0.2%) |
||||
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Карта Индии, Непала и Бутана. ГУГК СССР, 1990 г.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 «Thane Municipal Corporation | History». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունիսի 25-ին. Վերցված է 2021 թ․ նոյեմբերի 6-ին.
- ↑ J. Gerson Da Cunha Notes on the History and Antiquities of Chaul and Bassein. Books.google.co.in. Retrieved on 2013-07-16.
- ↑ Development of Thane Solar City(անգլ.)
- ↑ 5,0 5,1 «Masunda Talao, Thane» (անգլերեն). Native Planet. Վերցված է 07.01.2016-ին.
- ↑ Census of India: Sub-District Details Արխիվացված 2011-07-21 Wayback Machine. Censusindia.gov.in. Retrieved on 2013-07-16.
- ↑ Thane City Population Census 2011 | Maharashtra. Census2011.co.in. Retrieved on 2013-07-16.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Than — Энциклопедия Британника
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Թխանա» հոդվածին։ |