Վիքիպեդիա

Թիմ Բերներս-Լի

Թիմոթի Ջոն Բերներս-Լի (անգլ.՝ Sir Timothy John «Tim» Berners-Lee, հունիսի 8, 1955(1955-06-08)[1][2][3][…], Լոնդոն, Միացյալ Թագավորություն[3]), բրիտանացի գիտնական, URI-ի, URL-ի, HTTP-ի, HTML-ի գյուտարար, Համաշխարհային սարդոստայնի ստեղծող (Ռոբերտ Քայոյի հետ համատեղ) և Համաշխարհային սարդոստայնի կոնսորցիումի գործադիր տնօրեն։ Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների (ՏՏ) ոլորտում հեղինակ է մի շարք այլ մշակումների, ինչպես նաև Համաշխարհային սարդոստայնի հիմնադրույթի (կոնցեպցիայի) հեղինակն է։ Ներկայումս համակարգչային գիտությունների պրոֆեսոր է Օքսֆորդի համալսարանում և Մասաչուսեթսի տեխպնոլոգիական ինստիտուտում[35][36]։ Տեղեկատվության համակարգի կառավարման վերաբերյալ իր առաջարկն արել է 1989 թվականի մարտ ամսին[37], այդ նույն տարվա նոյեմբերին իրականացրել առաջին հաջողված հաղորդակցումը հաճախորդի և հիպերտեքստային արձանագրության սերվերի միջև՝ համացանցի միջոցով[38][39][40][41][42]։

Թիմ Բերներս-Լի
անգլ.՝ Tim Berners-Lee
Sir Tim Berners-Lee (cropped).jpg
Ծնվել էհունիսի 8, 1955(1955-06-08)[1][2][3][…] (67 տարեկան)
Լոնդոն, Միացյալ Թագավորություն[3]
Բնակության վայր(եր)Կոնկորդ
ՔաղաքացիությունFlag of the United Kingdom (1-2).svg Միացյալ Թագավորություն[4]
Դավանանքունիտարական ունիվերսալություն[5][6]
Մասնագիտությունհամակարգչային գիտնական, ֆիզիկոս, ծրագրավորող, համալսարանի դասախոս, համացանցի մշակող, ճարտարագետ և գյուտարար
Հաստատություն(ներ)Համացանցի կոնսորցիում, School of Electronics and Computer Science, University of Southampton?[7][8], Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ[9][8], Plessey, CERN, CERN և Բաց տվյալների ինստիտուտ[10]
Գործունեության ոլորտՏեղեկատվական տեխնոլոգիա և ինֆորմատիկա
ԱնդամակցությունԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա[11], Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Ճարտարագիտական ազգային ակադեմիա, Հաշվողական տեխնիկայի ասոցիացիա[12] և Լոնդոնի թագավորական ընկերություն[13]
Ալմա մատերԹագավորական քոլեջ (1976) և Էմանուել դպրոց (1973)
Գիտական աստիճանԲակալավր
Տիրապետում է լեզուներինանգլերեն
Պարգևներ
Բրիտանական կայսրութւան շքանշանի ասպետ-կոմանդոր[17] Բրիտանական Կայսրության շքանշանի սպա[33] Մարիայի երկրի խաչի առաջին կարգի շքանշան

Prix Ars Electronica?

Ուոլաս Մաքդոնել մրցանակ

Eduard-Rhein Technology Award?

ՄակԱրթուրի կրթաթոշակ

Ճապոնիայի մրցանակ

Հազարամյակի տեխնոլոգիական մրցանակ

[14][15]

Կվադրիգա

Չարլզ Ստարկ Դրեյպերի մրցանակ

Էլիզաբեթ թագուհու մրցանակ ճարտարագիտության ոլորտում

[16]

Լոնդոնի թագավորական ընկերության անդամ

Նիլս Բորի մեդալ

Թագավորական մեդալ

Mountbatten Medal?

Տեխնիկական և գիտական հետազոտությունների Աստուրիայի արքայադստեր մրցանակ

[18]

Համակարգչային տեխնիկայի պիոներ

Kilgerran Prize?

Մարկոնիի մրցանակ

Արվեստների թագավորական միության անդամ

Համացանցի փառքի սրահ

[19]

Մադրիդի ճարտարագիտական համալսարանի պատվավոր դոկտոր

honorary doctorate of Lancaster University?

Թյուրինգի մրցանակ

[20][21][22]

Obedience Award?

[23]

Համակարգչային պատմության թանգարանի համակրանք

 Վաստակի շքանշան[24]

Լավլեյսի մեդալ

[25][26]

ACM ծրագրավորման մրցանակ

[27]

Ալբերտի մեդալ

honorary doctor of the Open University of Catalonia?

[28]

Paul Evan Peters Award?

OII Lifetime Achievement Award?

Մեծ Բրիտանիայի Արքայական ինժեներական ակադեմիայի անդամ

Fellow of the British Computer Society?

Ամերիկայի արվեստների և գիտությունների ակադեմիայի անդամ

Հարվարդի համալսարանի պատվավոր դոկտոր

[29]

Աքսել Շպրինգերի մրցանակ

[30]

Freedom of the City?

honorary doctor of the Yale University?

[31]

Royal Designer for Industry?

[32]

IEEE Koji Kobayashi Computers and Communications Award?

 և

President's Medal?

[34]
ՀայրՔոնվեյ Բերներս-Լի
ՄայրՄերի Լի Վուդս
Կայքw3.org/People/Berners-Lee/​(անգլ.)
Commons-logo.svg Tim Berners-Lee Վիքիպահեստում

Բերներս-Լիի ղեկավարած World Wide Web կոնսորցիումի հսկողության ներքո է ընթանում համացանցի հետագա զարգացումը։ Նա Համաշխարհային սարդոստայնի հիմնադրամի հիմնադիրն է, գլխավոր հետազոտող է և 3Com-ի հիմնադիրների ղեկավար Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտի համակարգչային գիտությունների և արհեստական ինտելեկտի լաբորատորիայում (CSAIL-ում)[43]։ Այդ նույն ինստիտուտում կոլեկտիվ ինտելեկտի կենտրոնի խորհրդատվական խորհրդի անդամ է, ինչպես նաև՝ վեբ-գիտության գծով հետազոտական նախաձեռնության տնօրեն[44] .[45][46]: 2011 թվականին նշանակվել է Ֆորդի հիմնադրամի հոգաբարձուների խորհրդի անդամ[47]։ Այս ամենից բացի, Բերներս-Լին հանդիսանում է Բաց տվյալների ինստիտուտի հիմնադիրն ու ղեկավարը։

Նորարարական իր աշխատանքների համար նա 2004 թվականին Եղիսաբեթ Երկրորդ թագուհու կողմից արժանացել է ասպետի տիտղոսի[48][49]։ 2009 թվականի ապրիլին ընտրվել է Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների ազգային ակադեմիայի արտասահմանյան գործընկեր[50][51]։ «Թայմ» ամսագիրը նրան ընդգրկել է քսաներորդ դարի հարյուր ամենակարևոր անձանց ցանկի մեջ[52]։ Իր հայտնագործությունների համար Բերներս-Լին արժանացել է մի շարք պարգևների[53][53][54], այդ թվում՝ ինֆորմատիկայի բնագավառում բարձրագույնը համարվող Թյուրինգի 2016 թվականի մրցանակին։

ԿենսագրությունԽմբագրել

Թիմ Բերներս Լին ծնվել է 1955 թվականի հունիսի 8-ին, Լոնդոնում (Անգլիա)։ Նրա ծնողները` Քոնուեյ Բերներս-Լին և Մերի Լի Վուդսը, եղել են մաթեմատիկոսներ, ովքեր աշխատել են առաջին լիովին էլեկտրոնացված «Մարկ I» համակարգչի ստեղծման վրա։ Սովորել է Օքսֆորդի համալսարանում։

ԳյուտըԽմբագրել

1989 թվականին, երբ աշխատում էր CERN-ում, նա առաջարկում է մի նախագիծ, հայտնի որպես՝ Համաշխարհային սարդոստայն (անգլ. World Wide Web)։ Այն իր մեջ կիրառում էր հիպերտեքստային փաստաթղթեր, միմյանց հետ կապված հիպերհղումներով, որի միջոցով հնարավոր էր հեշտացնել տեղեկատվության որոնումը և համախմբումը։ Ի սկզբանե նախագիծը նախատեսված էր CERN-ի գիտնականների համար և օգտագործվում էր ներքին ցանցում։ Նախագծի իրականացման համար Թիմ Բերներսը, իր օգնականների հետ համատեղ, հորինել է՝ URI (և URL), HTTP հաղորդակարգը և HTML տեխնոլոգիան։ Այդ տեխնոլոգիան դարձել է ժամանակակից Համաշխարհային սարդոստայնի հիմքը։

ԳրականությունԽմբագրել

ԾանոթագրություններԽմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 http://www.w3.org/People/Berners-Lee/Longer.html
  2. ↑ 2,0 2,1 Internet Movie Database — 1990.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
  4. ↑ http://www.bbc.co.uk/blogs/magazinemonitor/2009/10/11-week/
  5. ↑ http://www.telegraph.co.uk/technology/news/8528304/Internet-pioneer-Sir-Tim-Berners-Lee-casts-a-web-of-intrigue-with-his-love-life.html
  6. ↑ Tim Berners-Lee: Inventor of the World Wide Web — 2009. — P. 83.
  7. ↑ http://www.ecs.soton.ac.uk/people/timbl
  8. ↑ 8,0 8,1 dblp computer science bibliography — 1993.
  9. ↑ https://www.csail.mit.edu/user/769
  10. ↑ https://theodi.org/team/timbl
  11. ↑ Notable Names Database — 2002.
  12. ↑ ACM Digital Library — ACM.
  13. ↑ https://royalsociety.org/people/timothy-berners-lee-11074
  14. ↑ https://www.nytimes.com/2004/06/14/business/pioneer-who-kept-the-web-free-honored-with-a-technology-prize.html
  15. ↑ https://taf.fi/millennium-technology-prize/winner-2004/
  16. ↑ http://qeprize.org/internet-and-web-pioneers-win-qeprize/
  17. ↑ The London Gazette 57155 (բրիտ․ անգլ.) — Iss. 57155. — P. S24.
  18. ↑ https://www.fpa.es/es/premios-princesa-de-asturias/premiados/2002-lawrence-roberts-robert-kahn-vinton-cerf-y-tim-berners-lee.html
  19. ↑ http://internethalloffame.org/inductees/year/2012
  20. ↑ https://awards.acm.org/about/2016-turing
  21. ↑ https://amturing.acm.org/award_winners/berners-lee_8087960.cfm
  22. ↑ https://awards.acm.org/award_winners/berners-lee_8087960#140
  23. ↑ https://www.defectivebydesign.org/tim-berners-lee-receives-obedience-award
  24. ↑ Web inventor gets Queen's honour (բրիտ․ անգլ.) — BBC, 2007.
  25. ↑ Richards J. BCS honours inventor of the web and computer imaging pioneer: Tim Berners-Lee, inventor of the World Wide Web and director of the World Wide Web Consortium, is to be awarded the BCS Lovelace Medal in recognition of his contribution to the development of IT. — TechTarget, 2006. — ISSN 0010-4787
  26. ↑ https://www.bcs.org/more/awards-and-competitions/lovelace-medal/
  27. ↑ https://awards.acm.org/award_winners/berners-lee_8087960#149
  28. ↑ http://www.uoc.edu/hc/berners-lee/cat/index.html
  29. ↑ https://www.harvard.edu/on-campus/commencement/honorary-degrees
  30. ↑ http://axel-springer-award.com/archiv/2017-2-2/
  31. ↑ Yale awards 12 honorary degrees at 2014 graduation // Yale Daily Bulletin — Yale University, 2014.
  32. ↑ https://web.archive.org/web/20210109231326/https://www.thersa.org/about/royal-designers-for-industry/current-royal-designers-for-industry
  33. ↑ The London Gazette (բրիտ․ անգլ.) — 1997. — Iss. 54794. — P. B25. — ISBN 978-0-11-664794-8
  34. ↑ https://www.iop.org/about/awards/presidents-medal-recipients
  35. ↑ «Sir Tim Berners-Lee joins Oxford's Department of Computer Science»։ University of Oxford 
  36. ↑ «Tim Berners-Lee | MIT CSAIL»։ www.csail.mit.edu (անգլերեն) 
  37. ↑ «info.cern.ch – Tim Berners-Lee's proposal»։ Info.cern.ch։ Վերցված է դեկտեմբերի 21, 2011 
  38. ↑ Tim Berners Lee's own reference. The exact date is unknown.
  39. ↑ Berners-Lee Tim, Mark Fischetti (1999)։ Weaving the Web: The Original Design and Ultimate Destiny of the World Wide Web by its inventor։ Britain: Orion Business։ ISBN 978-0-7528-2090-3 
  40. ↑ Berners-Lee T. (2010)։ «Long Live the Web»։ Scientific American 303 (6): 80–85։ PMID 21141362։ doi:10.1038/scientificamerican1210-80 
  41. ↑ Shadbolt N., Berners-Lee T. (2008)։ «Web science emerges»։ Scientific American 299 (4): 76–81։ PMID 18847088։ doi:10.1038/scientificamerican1008-76 
  42. ↑ Berners-Lee T., Hall W., Hendler J., Shadbolt N., Weitzner D. (2006)։ «Computer Science: Enhanced: Creating a Science of the Web»։ Science 313 (5788): 769–771։ PMID 16902115։ doi:10.1126/science.1126902 
  43. ↑ «Draper Prize»։ Massachusetts Institute of Technology։ Վերցված է մայիսի 25, 2008 
  44. ↑ «People»։ The Web Science Research Initiative։ Արխիվացված է օրիգինալից հունիսի 28, 2008-ին։ Վերցված է հունվարի 17, 2011 
  45. ↑ «MIT Center for Collective Intelligence (homepage)»։ Cci.mit.edu։ Վերցված է օգոստոսի 15, 2010 
  46. ↑ «MIT Center for Collective Intelligence (people)»։ Cci.mit.edu։ Արխիվացված է օրիգինալից հունիսի 11, 2010-ին։ Վերցված է օգոստոսի 15, 2010 
  47. ↑ Bratt Steve (սեպտեմբերի 29, 2011)։ «Sir Tim Berners-Lee Named to the Ford Foundation Board»։ World Wide Foundation։ Վերցված է օգոստոսի 22, 2017 
  48. ↑ «Web's inventor gets a knighthood»։ BBC News։ դեկտեմբերի 31, 2003։ Վերցված է նոյեմբերի 10, 2015 
  49. ↑ «Creator of the web turns knight»։ BBC News։ հուլիսի 16, 2004։ Վերցված է նոյեմբերի 10, 2015 
  50. ↑ «Timothy Berners-Lee Elected to National Academy of Sciences»։ Dr. Dobb's Journal։ Վերցված է հունիսի 9, 2009 
  51. ↑ «72 New Members Chosen By Academy» (Press release)։ United States National Academy of Sciences։ ապրիլի 28, 2009։ Վերցված է հունվարի 17, 2011 
  52. ↑ Quittner Joshua (մարտի 29, 1999)։ «Tim Berners Lee—Time 100 People of the Century»։ Time Magazine։ Արխիվացված է օրիգինալից 2007-08-15-ին։ Վերցված է 2018-11-08։ «He wove the World Wide Web and created a mass medium for the 21st century. The World Wide Web is Berners-Lee's alone. He designed it. He loosed it on the world. And he more than anyone else has fought to keep it open, nonproprietary and free» 
  53. ↑ 53,0 53,1 Friar Karen (հուլիսի 28, 2012)։ «Sir Tim Berners-Lee stars in Olympics opening ceremony»։ ZDNet։ Վերցված է հուլիսի 28, 2012 
  54. ↑ Berners-Lee, Tim (հուլիսի 27, 2012)։ «This is for everyone»։ Twitter։ Վերցված է հուլիսի 28, 2012 

Արտաքին հղումներԽմբագրել

  Թիմ Բերներս-Լի Վիքիպահեստում
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Թիմ_Բերներս-Լի&oldid=8516000» էջից