Թիմոթեսուբանիի վանք
Թիմոթեսուբանի (վրաց.՝ ტიმოთესუბანი), պաշտոնական՝ Սուրբ կույս Աստվածածնի վերափոխման եկեղեցի, միջնադարյան վրաց ուղղափառ վանական համալիր, գտնվում է Բորժոմի կիրճի համանուն գյուղի մոտ, Վրաստանի Սամցխե-Ջավախքի մարզի Բորժոմի շրջանում, Բորժոմի քաղաքից 18 կմ հեռավորության վրա, Գուջարուլա գետի աջ ափին։ Այն պատկանում է Բորժոմա-Բակուրյան թեմին։
| Թիմոթեսուբանիի վանք վրաց.՝ ტიმოთესუბნის მონასტერი | |
|---|---|
 | |
| Հիմնական տվյալներ | |
| Տեսակ | տաճար, վանք և եկեղեցի |
| Երկիր |  Վրաստան |
| Տեղագրություն | Բորժոմի մունիցիպալիտետ |
| Դավանանք | Վրաց ուղղափառ եկեղեցի |
| Հիմնական ամսաթվերը | 11-րդ դար |
| Ժառանգության կարգավիճակ | Վրաստանի ազգային նշանակության մշակութային հուշարձաններ |
| Հիմնադրված | 11-րդ դար |
 | |
 | |
 Timotesubani Monastery Վիքիպահեստում | |
Տաճարը կառուցվել է հին վանքի փլատակների վրա այդ վայրերի տիրակալ, սուրբ նահատակ, Վրաստանի ազգային հերոս իշխան Շալվա Թորելի-Ախալցիխելիի կողմից։ Շինարարության սկիզբը թվագրվում է 1195 թվականին և ավարտվել է 1215 թվականին։
Վանքի տարածքում մինչ օրս պահպանվել են բնակելի և տնտեսական կառույցների ավերակները։ Վանքի տարածքի մուտքն իրենից ներկայացնում է կարմիր աղյուսից կառուցված կամարային երկարավուն շինություն։ Նրա վրա, ենթադրաբար, կառուցված է եղել զանգակատուն, իսկ կողքերին գտնվել են երկհարկանի շինություններ, որոնք ծառայում էին որպես վանական համալիրի կենտրոնական մաս։
Հյուսիսային սանդղավանդում գտնվում է Սուրբ Վարվառայի միանավ բազիլիկը, իսկ տաճարից դեպի հյուսիս-արևելք՝ քարակերտ գերեզմանատան մնացորդները։
Կենտրոնական եկեղեցին անվանվել է ի պատիվ Սուրբ կույս Մարիամ աստվածածնի և հանդիսանում է վրացական մշակութային ժառանգության կարևորագույն հուշարձաններից մեկը։ Այն կառուցված է բաց վարդագույն, այսպես կոչված, վրացական աղյուսից և հանդիսանում է կենտրոնական զանգակատան շինությունը։ Տաճարի բարձրությունը 28 մ է, լայնությունը՝ 19, երկարությունը՝ 11 մ։ Հյուսիսային պատի վրայի պատուհանները կառուցվել և նկարազարդվել են դեռևս շինարարության ժամանակ։ Շինության ներքին մասը էքստենսիվորեն որմնանկարներով են պատվել 1220-ականներից ոչ ուշ։ Թիմոթեսուբանիի որմնանկարները ցուցադրում են դրանց պատկերագրական ծրագրերի կենսուրախությունը և բարդությունը[1]։ Տաճարի գմբեթի տրամագծի երկայնքով տեղադրված են բաց կապույտ կերամիկական կտորներ։ Տաճարի նկարազարդումը հանդիսանում է այդ դարաշրջանի ամենաբարդ նկարազարդումներից մեկը։ Տաճարը նկարազարդվել է 1205-1215 թվականներին։ Որմնանկարների մեծ մասը պահպանվել է մինչև մեր օրերը։ 2000-2006 թվականներին կատարվել են դրանց մաքրման և պահպանման աշխատանքներ։
Տաճարից դեպի հարավ-արևելք իրականացվում են նոր վանական համալիրի շինարարության աշխատանքները։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Թիմոթեսուբանիի վանք կատեգորիայում։ |
- ↑ Eastmond, Antony (1998), Royal Imagery in Medieval Georgia, p. 211. Penn State Press, 0-271-01628-0.
Գրականություն խմբագրել
- Привалова Е.А. Роспись Тимотесубани. Тбилиси. Мецниереба. 1980 г.