Թամարա Դեյկարխանովա
Թամարա Քրիստափորի Դեյկարխանովա (ռուս.՝ Тамара Дейкарханова, անգլ.՝ Tamara Daykarhanova, հունվարի 14, 1889[1], Մոսկվա, Ռուսական կայսրություն - օգոստոսի 2, 1980[1], Էնգլվուդ, Բերգեն շրջան, Նյու Ջերսի, ԱՄՆ), ռուսական և ամերիկյան թատրոնի և կինոյի դերասանուհի, մանկավարժ, Կոլումբիայի համալսարանի պրոֆեսոր[2]։
 | |
|---|---|
| Ծնվել է | հունվարի 14, 1889[1] |
| Ծննդավայր | Մոսկվա, Ռուսական կայսրություն |
| Մահացել է | օգոստոսի 2, 1980[1] (91 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Էնգլվուդ, Բերգեն շրջան, Նյու Ջերսի, ԱՄՆ |
| Քաղաքացիություն |  Ռուսական կայսրություն, .svg){kind=small} Խորհրդային Ռուսաստան և  ԱՄՆ |
| Մասնագիտություն | կինոդերասանուհի, թատրոնի դերասանուհի և դերասանուհի |
Կենսագրություն խմբագրել
Ծնվել է 1889 թվականին Մոսկվայում` ազգությամբ հայ բժշկի (Դեյկարխանյան հայ ազնվական գերդաստանում) և ֆրանսուհու ընտանիքում։ 1907-1911 թվականներին նա եղել է Մոսկվայի Գեղարվեստական թատրոնի (МХТ) դերասանուհի և նշված թատրոնի առաջատար դերասան Վասիլի Կաչալովի ընտանիքի բարեկամն էր։ 1923 թվականին Թամարան ամուսնու՝ Յուրիկի հետ հաստատվել է Նյու Յորքում։ Իր վերջին կինոդերը Թամարա Դեյկարխանովան խաղացել է 1897 թվականին։
Գործունեություն խմբագրել
Թամարա Դեյկարխանովան եղել է Նիկիտա Բալիևի «Չղջիկ» թատրոնի առաջատար դերասանուհին։ Պարելու և երգելու ձիրքերով օժտված Թամարան մասնակցել է Պուշկինի «Իշխան Նուլին» և «Բախչիսարայի շատրվանը», Միխայիլ Կուզմինի «Կանայք», «Նախնիների հայացքի ներքո» և այլ ներկայացումների։ Ամերիկյան թատերագետ Արթուր Փոլաքը, գրելով Դեյկարխանովայի մասին, ընդգծել է նրա խաղաոճի պարզությունն ու նրբագեղությունը։ Իսկ ամերիկացի թատերագետ Օլիվեր Սեյլորը գրել է, որ «Չղջիկը» կույր կլիներ առանց Դեյկարխանովայի։ 1935 թվականին Թամարան բացել է բեմարվեստի սեփական դպրոցը։ Նրա մոտ սովորել է նաև թատերագիր Հորթոն Ֆութը։
Դասախոսական աշխատանքին զուգահեռ Թամարա Դեյկարխանովան հանդես է եկել Բրոդվեյում։ Ամերիկյան թատրոնի պատմության մեջ առավել հիշարժան են Դեյկարխանովայի մասնակցությամբ ներկայացված Գեորգե Տաբորիի «Կայսեր հանդերձանքը» և Լեսլի Սթիվենսի «Ցլամարտ» թատերախաղերը։ Արդեն տարեց Թամարա Դեյկարխանովան հրավիրվել է նկարահանվելու նաև կինոյում և հեռատեսիլում։ 1961-ին նա մարմնավորել է Ջոնիի հայ տատին՝ Ուիլյամ Սարոյանի «Իմ սիրտը լեռներում է» պիեսի հեռուստաբեմադրության մեջ[3]։
Դերեր խմբագրել
- «Բախչիսարայի շատրվանը» (Զարեմա)
- «Կանայք»
- «Ասպետը, որ խաղի մեջ կնոջը տանուլ էր տվել սատանային»
- «Նախնիների հայացքի ներքո»
- «Իշխան Նուլին»
- «Բեռնարդա Ալբայի տունը»
- «Երեք քույր»
- «Անաստասիա»
Ֆիլմագրություն խմբագրել
- «Մերկացված քաղաքը», 1959
- «Իմ սիրտը լեռներում է», 1961
- «Անդի», 1964
- «Թագավորի երազանքը», 1969
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Internet Broadway Database — 2000.
- ↑ «AV Production - Թամարա Դեյկարխանովա». avproduction.am. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ հունվարի 16-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 14-ին.
- ↑ Արծվի Բախչինյան «Հայերը Համաշխարհային Կինոյում», Երևան - 2004