Թաղաղու ղրիմյան
| Թաղաղու ղրիմյան | |
 Թաղաղու ղրիմյան | |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Տիպ/Բաժին | Անոթավոր բույսեր (Tracheophyta) |
| Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
| Կարգ | Ծնեբեկածաղկավորներ (Asparagales) |
| Ընտանիք | Asphodelaceae |
| Ենթաընտանիք | Թաղաղլուայիններ (Asphodeloideae) |
| Ցեղ | Թաղաղու (Asphodeline) |
| Տեսակ | Թաղաղու ղրիմյան (A. taurica) |
| Միջազգային անվանում | |
| Asphodeline taurica | |
Թաղաղու ղրիմյան (լատին․՝ Asphodeline taurica), թաղաղուազգիների ընտանիքին պատկանող ծածկասերմ բույս։
Նկարագրություն խմբագրել
Տերեևակալված հաստ ցողունով բազմամյա կոճղարմատավոր խոտաբույս է, որն ունի 60-80 սմ բարձրություն։ Տերևները բազմաթիվ են, 1-2 մմ լայնությամբ, ցողունը՝ մինչև ծաղկաբույլը ծածկող լայն թաղանթային եզրով։ Ծաղկաբույլը ունի խիտ երկար ողկույզի տեսք։ Ծաղիկները սպիտակ են։ Տուփիկը ձվաձև կամ գնդաձև է, 12-15 մմ երկարությամբ։ Սերմերը գորշավուն են, 6 մմ տրամագծով[1]։
Տարածում խմբագրել
Հայասատանում հանդիպում է Շիրակի (Ջաջուռի լեռնաշղթա, Բագրավան) և Լոռու (Սպիտակի շրջակայք) ֆլորիստիկական շրջաններում։ Աճում է նաև Նախակովկասում, Չերքեզիայում, Հարավարևմտյան Անդրկովկասում, Ղրիմում, Բալկանյան թերակղզում և Արևմտյան Սիրիայում[1]։
Էկոլոգիա խմբագրել
Աճում է միջին լեռնային գոտու 1200-2000 մ բարձրությունների վրա, չոր քարքարոտ տեղերում, տափաստաններում, մարգագետնատափաստաններում, տափաստանային թփերի մացառուտներում։ Ծաղկում է հունիս ամսին, պտղաբերում՝ հուլիսին[1]։
Պահպանություն խմբագրել
Վտանգված տեսակ է։ Հայտնի է միայն 2 ֆլորիստիկական շրջաններում։ Տարածման շրջանի մակերեսը 5000 քառ․ կմ-ից պակաս է, բնակության շրջանի մակերեսը՝ 500 քառ․ կմ-ից պակաս։ Հայաստանի Կարմիր գրքի առաջին հրատարակության մեջ ընդգրկված էր որպես հազվագյուտ տեսակ։ CITES-ի և Բեռնի կոնվենցիաների հավելվածներում ընդգրկված չէ։
Պահպանության միջոցառումներ չեն իրականացվում։ Անհրաժեշտ է ստեղծել նոր ԲՀՊՏ Շիրակի լեռնաշղթայի վրա[1]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Թաղաղու ղրիմյան» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Թաղաղու ղրիմյան» հոդվածին։ |