Վիքիպեդիա

Էսպերանտիստների համաշխարհային կոնգրես

Էսպերանտիստների համաշխարհային կոնգրես (էսպերանտո՝ Universala Kongreso de Esperanto, UK), էսպերանտոյին նվիրված ամենամյա համաժողով։ Էսպերանտոյի միջազգային կոնվենցիաների շարքում ամեներկար ավանդույթ ունեցողներից է, քանի որ գրեթե անխախտելի շարունակվել է 113 տարի։ Համաժողովները տեղի են ունեցել ամեն տարի՝ սկսած 1905 թվականից, բացառությամբ Առաջին և Երկրորդ համաշխարհային պատերազմների ժամանակ։ 1920-ական թվականից ի վեր համաժողովը կազմակերպում է Էսպերանտոյի Միջազգային Ասոցիացիան։

Էսպերանտոյի Միջազգային Ասոցիացիայի նախագահ Մարկ Ֆետեսը Էսպերանտոյի 100-րդ համաշխարհային կոնգրեսի ժամանակ Լիլում (Ֆրանսիա), 2015

Համաժողովները տեղի են ունենում ամեն տարի և 30 տարվա ընթացքում՝ 1985-2014 թվականներին ունեցել են միջինը 2000 մասնակից (Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից ի վեր թիվը տատանվել է 800-6000՝ կախված անցկացման վայրի)։ Ներկայացված երկրների միջին թիվը մոտ 60 է։ Որոշ մասնագիտացված կազմակերպություններ հավաքագրում են մի քանի հարյուր մասնակիցների տարեկան հանդիպումների ժամանակ։ Համաշխարհային կոնգրեսը սովորաբար տեղի է ունենում հուլիսի վերջին շաբաթվա կամ օգոստոսի առաջին շաբաթվա ընթացքում՝ սկսում և ավարտվում է շաբաթօրը (ընդամենը՝ 8 օր)։ Տարիներ շարունակ ILERA- ն (Էսպերանտիստ ռադիոսիրահարների միջազգային լիգա) համաժողովների ընթացքում գործարկում է սիրողական ռադիոկայան։ Մինչև 1980 թվականը հանդիպումները տեղի են ունեցել Եվրոպայում և ԱՄՆ-ում, բացառությամբ 1965 թվականին տեղի է ունեցել Ճապոնիայում։ Այդ ժամանակից համաժողովները կազմակերրպվել են Բրազիլիայում, Կանադայում, Չինաստանում, Կուբայում, Հարավային Կորեայում, Ավստրալիայում, Իսրայելում, Վիետնամում և Արգենտինայում։

Էսպերանտիստների համաշխարհային համաժողովի մասնակիցները 1905 թվականի 1-ին համաժողովից մինչև 2015 թվականի 100-րդ համաժողով

Պատմություն խմբագրել

 
Երկրներ, որոնք հյուրընկալել են Էսպերանտիստների համաշխարհային համաժողով, 1905-2016
հ/հ Տարեթիվ Քաղաք Երկիր Մասնակիցների
քանակ
105 2020 Մոնրեալ   Կանադա  
104 2019 Լահթի   Ֆինլանդիա  
103 2018 Լիսաբոն   Պորտուգալիա 1567[1]
102 2017 Սեուլ   Հարավային Կորեա 1173[2]
101 2016 Նիտրա   Սլովակիա 1252[3]
100 2015 Լիլ   Ֆրանսիա 2698[4]
99 2014 Բուենոս Այրես   Արգենտինա 706[5]
98 2013 Ռեյկյավիկ   Իսլանդիա 1034[6]
97 2012 Հանոյ   Վիետնամ 866[7]
96 2011 Կոպենհագեն   Դանիա 1458[8]
95 2010 Հավանա   Կուբա 1002[9]
94 2009 Բելոստոկ   Լեհաստան 1860
93 2008 Ռոտերդամ   Նիդերլանդներ 1845
92 2007 Յոկոհամա   Ճապոնիա 1901
91 2006 Ֆլորենցիա   Իտալիա 2209
90 2005 Վիլնյուս   Լիտվա 2235
89 2004 Պեկին   Չինաստան 2031
88 2003 Գյոթեբորգ   Շվեդիա 1791
87 2002 Ֆորտալեզա   Բրազիլիա 1484
86 2001 Զագրեբ   Խորվաթիա 1691
85 2000 Թել Ավիվ   Իսրայել 1212
84 1999 Բեռլին   Գերմանիա 2712
83 1998 Մոնպելիե   Ֆրանսիա 3133
82 1997 Ադելաիդա   Ավստրալիա 1224
81 1996 Պրահա   Չեխիա 2972
80 1995 Տամպերե   Ֆինլանդիա 2443
79 1994 Սեուլ   1776
78 1993 Վալենսիա   Իսպանիա 1863
77 1992 Վիեննա   Ավստրիա 3033
76 1991 Բերգեն   Նորվեգիա 2400
75 1990 Հավանա   Կուբա 1617
74 1989 Բերգեն   Միացյալ Թագավորություն 2280
73 1988 Ռոտերդամ   Նիդերլանդներ 2321
72 1987 Վարշավա   Լեհաստան 5946
71 1986 Պեկին   Չինաստան 2482
70 1985 Աուգսբուրգ   Գերմանիայի ֆեդերատիվ հանրապետություն 2311
69 1984 Վանկուվեր   Կանադա 802
68 1983 Բուդապեշտ   Հունգարիա 4834
67 1982 Անտվերպեն   Բելգիա 1899
66 1981 Բրազիլիա   1749
65 1980 Ստոկհոլմ   Շվեդիա 1807
64 1979 Լյուցեռն   Շվեյցարիա 1630
63 1978 Վառնա   4414
62 1977 Ռեյկյավիկ   Իսլանդիա 1199
61 1976 Աթենք   1266
60 1975 Կոպենհագեն   Դանիա 1227
59 1974 Համբուրգ   Գերմանիայի ֆեդերատիվ հանրապետություն 1651
58 1973 Բելգրադ   Հարավսլավիա 1638
57 1972 Պորտլենդ   ԱՄՆ 923
56 1971 Լոնդոն   Միացյալ Թագավորություն 2071
55 1970 Վիեննա   Ավստրիա 1987
54 1969 Հելսինկի   Ֆինլանդիա 1857
53 1968 Մադրիդ   1769
52 1967 Ռոտերդամ   Նիդերլանդներ 1265
51 1966 Բուդապեշտ   Հունգարիա 3975
50 1965 Տոկյո   1710
49 1964 Հաագա   Նիդերլանդներ 2512
48 1963 Սոֆիա   3472
47 1962 Կոպենհագեն   Դանիա 1550
46 1961 Հարոգեյթ   Միացյալ Թագավորություն 1646
45 1960 Բրյուսել   Բելգիա 1930
44 1959 Վարշավա   3256
43 1958 Մայնց   Գերմանիայի ֆեդերատիվ հանրապետություն 2021
42 1957 Մարսել   1468
41 1956 Կոպենհագեն   Դանիա 2200
40 1955 Բոլոնյա   Իտալիա 1687
39 1954 Հաառլեմ   Նիդերլանդներ 2353
38 1953 Զագրեբ   Հարավսլավիա 1760
37 1952 Օսլո   Նորվեգիա 1614
36 1951 Մյունխեն   Գերմանիայի ֆեդերատիվ հանրապետություն 2040
35 1950 Փարիզ   2325
34 1949 Բոռնմուտ   Միացյալ Թագավորություն 1534
33 1948 Մալմյո   Շվեդիա 1761
32 1947 Բեռն   Շվեյցարիա 1370
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ
31 1939 Բեռն   Շվեյցարիա 765
30 1938 Լոնդոն   Միացյալ Թագավորություն 1602
29 1937 Վարշավա   1120
28 1936 Վիեննա   Ավստրիա 854
27 1935 Հռոմ   1442
26 1934 Ստոկհոլմ   Շվեդիա 2042
25 1933 Քյոլն   950
24 1932 Փարիզ   1650
23 1931 Կրակով   900
22 1930 Օքսֆորդ   Միացյալ Թագավորություն 1211
21 1929 Բուդապեշտ   1200
20 1928 Անտվերպեն   Բելգիա 1494
19 1927 Գդանսկ {{{2}}} 905
18 1926 Էդինբուրգ   Միացյալ Թագավորություն 960
17 1925 Ժնև   Շվեյցարիա 953
16 1924 Վիեննա   Ավստրիա 3400
15 1923 Նյուրնբերգ   Գերմանիա 4963
14 1922 Հելսինկի   Ֆինլանդիա 850
13 1921 Պրահա   2561
12 1920 Հաագա   Նիդերլանդներ 408
Առաջին համաշխարհային պատերազմ
11 1915 Սան Ֆրանցիսկո   163
10 1914 Փարիզ   չեղարկվել է
Առաջին համաշխարհային պատերազմի պատճառով
9 1913 Բեռն   Շվեյցարիա 1203
8 1912 Կրակով   1000
7 1911 Անտվերպեն   Բելգիա 1800
6 1910 Վաշինգտոն ԿՇ   357
5 1909 Բարսելոնա   1287
4 1908 Դրեզդեն   1500
3 1907 Քեմբրիջ   Միացյալ Թագավորություն 1317
2 1906 Ժնև   Շվեյցարիա 1200
1 1905 Բուլոն-սյուր-Մեր   688

Վիճակագրություն խմբագրել

Երկրներ խմբագրել

Երկրները՝ ըստ հյուրընկալության քանակի

Հյուրընկաության քանակ Երկիր Տարեթիվ
8   1907, 1926, 1930, 1938, 1949, 1961, 1971, 1989
 [Նշում 1] 1908, 1923, 1933, 1951, 1958, 1974, 1985, 1999
6   1905, 1932, 1950, 1957, 1998, 2015
  1906, 1913, 1925, 1939, 1947, 1979
  1920, 1954, 1964, 1967, 1988, 2008
5  [Նշում 2] 1931, 1937, 1959, 1987, 2009
4   1911, 1928, 1960, 1982
  1922, 1969, 1995, 2019
  1924, 1936, 1970, 1992
  1934, 1948, 1980, 2003
  1956, 1962, 1975, 2011
3   1909, 1968, 1993
  1910, 1915, 1972
  1929, 1966, 1983
  1935, 1955, 2006
2  [Նշում 3] 1921, 1996
  1952, 1991
  1953, 1973
  1963, 1978
  1965, 2007
  1977, 2013
  1986, 2004
  1984, 2020
  1981, 2002
  1990, 2010
  1994, 2017
1   1912
 
Ազատ քաղաք Դանցիգ		 1927
  1976
  1997
  2000
  2005
  2012
  2014
  2016
  2018

Մայրցամաքներ խմբագրել

102 համաժողովներից[Նշում 4] 84 տեղի են ունեցել Եվրոպայում, 8-ը՝ Ասիայում, 6-ը՝ Հյուսիսային Ամերիկաոյւմ, 3-ը՝ Հարավային Ամերիկայում, 1-ը՝ Ավստրալիայում/Օվկիանիա և ոչ մի համաժողով Աֆրիկայում։

Քաղաքներ խմբագրել

Քաղաքաներ՝ ըստ հյուրընկալության քանակի

Հյուրընկալության քանակ Երկիր Հյուրընկալության տարի
4   Վիեննա 1924, 1936, 1970, 1992
  Կոպենհագեն 1956, 1962, 1975, 2011
3   Անտվերպեն 1911, 1928, 1985
  Բեռն 1913, 1939, 1947
  Փարիզ 1914, 1932, 1950
  Բուդապեշտ 1929, 1966, 1983
  Վարշավա 1937, 1959, 1987
  Ռոտերդամ 1967, 1988, 2008
2   Ժնև 1906, 1925
  Կրակով 1912, 1931
  Հաագա 1920, 1964
  Պրահա 1921, 1996
  Ստոկհոլմ 1934, 1980
  Լոնդոն 1938, 1971
  Զագրեբ 1953, 2001
  Հելսինկի 1969, 1922
  Ռեյկյավիկ 1977, 2013
  Պեկին 1986, 2004
  Հավանա 1990, 2010
  Սեուլ 1994, 2017

Մնացած քաղաքներում միջոցառում տեղի է ունեցել մեկ անգամ։ .

Նշումներ խմբագրել

  1. ↑ As West Germany in 1951, 1958, 1974 and 1985
  2. ↑ Does not include the 1912 Congress in Kraków, which happened in the territory of Austria-Hungary
  3. ↑ As Czechoslovakia in 1921
  4. ↑ This excludes the cancelled 1914 congress and future congresses

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ [1]
  2. ↑ La Kandellumo Verda 6
  3. ↑ https://uea.org/pdf/uk2016/Pribina6.pdf
  4. ↑ Universala Esperanto-Asocio: "Fina statistiko de Lillo: 2698 aliĝintoj el 80 landoj".
  5. ↑ Universala Esperanto-Asocio: "Rezolucio de la 99-a Universala Kongreso de Esperanto".
  6. ↑ Universala Esperanto-Asocio: "La 98-a Universala Kongreso de Esperanto Արխիվացված 2013-05-03 archive.today".
  7. ↑ https://uea.org/pdf/uk2012/Loa!-5.pdf
  8. ↑ Vikinga Voĉo, n-ro 6 (La kongresa Kuriero de la 96-a Universala Kongreso de Esperanto.
  9. ↑ Gazetaraj Komunikoj de UEA: N-ro 391 (2010-07-28)

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էսպերանտիստների համաշխարհային կոնգրես» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Էսպերանտիստների_համաշխարհային_կոնգրես&oldid=9746307» էջից