Էյթելվուլֆ
Էյթելվուրֆ (, Աախեն, Lotharingia - հունվարի 13, 858, Ուեսեքս), Ուեսեքսի թագավորը 839-858 տարիների ընթացքում։
Էյթելվուլֆ Ethelwulf | |
|---|---|
 | |
| Ծննդավայր | Աախեն, Lotharingia |
| Մահացել է՝ | հունվարի 13, 858 |
| Վախճանի վայր | Ուեսեքս |
| Վինչեսթերի մայր տաճար | |
| Երկիր | Ուեսեքս |
| Տոհմ | Ուեսեքսի տոհմ |
| միապետ | |
| Հայր | Էգբերթ, Ուեսեքսների թագավոր[1] |
| Մայր | unnamed wife of King Egbert of Wessex?[1] |
| Երեխաներ | Ալֆրեդ Մեծ[2][1], Էթելստան Ուեսեքսի[3], Էթելսուիթ[3][1], Էթելբալդ[1], Էթելբերթ[3][1], Էփելրեդ I[3][1][4] և Judith of Wessex?[3] |
| Հավատք | քրիստոնեություն |
Կենսագրություն խմբագրել
Մանկություն և պատանեկություն խմբագրել
Էգբերտի և Ռեդբուրգի որդին։ Հայրը մանկուց թույլ և անհոգ Էյթելվուրֆին հոգևոր կոչում էր շնորհել և նրա դաստիարակությունը հանձնարարել քահանաներին։ Իր կյանքի ողջ ընթացքում նա մնաց նախանձախնդիր քրիստոնյա, հոգևորականների հովանավոր և մեծ հարգանք ուներ Հռոմի պապի նկատմամբ։ Նա հիմնեց շատ վանքեր և բազմաթիվ նվիրատվություններ կատարեց տաճարներին։
Վիկինգների գրոհներ խմբագրել
Էյթելվուրֆի կառավարած քսան տարիները անցել է դանիացիների և նորվեգացիների դեմ դաժան պատերազմներում։ Շարմութի առաջին ճակատամարտում նա պարտություն կրեց։ Օգտվելով Էյթելվուլֆի պարտությունից՝ ուելսցիները միացել են վիկինգներին Ուեսեքսի դեմ պայքարում։ Ամեն տարի վիկինգները լինում էին երկրի տարբեր տեղերում ափ էին իջնում և սարսափելի ավերածություններ էին կատարում։ 842 թվականին, տարեգրությունները ասում են. «Լոնդոնում, Քվենտովայում և Ռոչեսթերում մեծ ջարդ եղավ »։
Անգլիայի դանիական գաղութացման սկիզբ խմբագրել
Դանիացիների մարտավարության մեջ զգալի փոփոխություններ են տեղի ունեցել, արդեն 840 թվականին նրանք առաջին անգամ ձիերով ժամանեցին Անգլիա: 850, աշնանը, նրանք չեն մեկնում իրենց հայրենիքը,այլ մնացել են ձմեռել Անգլիայի Շեմփի կղզում՝ Թեմզ գետի ափին։ Այսպիսով սկսվեց Անգլիայի դանիական գաղութացումը։ Վիկինգները շենացրել են բնակավայրերը Շեպպի, Տանետ, Պորտլանդ կղզիներում և այնտեղից մշտական արշավանքներ են կատարել Էյթելվուլֆի հողերի վրա։
Այս ժամանակի վիկինգների ամենավառ նշանավոր առաջնորդներից մեկը հայտնի Ռագնար Լոդբրոկն էր (Կաշվե տաբատ ), որի սխրագործությունների մասին պահպանվել է առանձին սագա և անգլիական քրոնիկների գրառումները։ Նա առանձնանում է իր զինվորների մեծ աճով, սարսափելի ուժով և դաժանությամբ, և նրա հագուստը բաղկացած է գազանային երեսվածքները, որի համար նա ստացել է իր մականունը։ Նա մի քանի հաջող ուղևորություններ կատարեց Անգլիա։ Հյուսիսային շրջան կատարած իր վերջին ճանապարհորդության ժամանակ նա ճանապարհորդեց միայն մի փոքր ջոկատով, բայց հանդիպեց թագավորական բանակին։ րա բոլոր մարտիկները սպանվեցին, և ինքը՝ Ռանգարը, Էլլա Երկրորդի հրամանով գցվեց օձերի փոսը, որտեղ նա մահացավ՝ երգելով մարտական երգեր։ Դանիացիների դեմ պաշտպանությունը ղեկավարում էր Ուեսեքս արքա Էյթելվուլֆը։ Նորմանացիների դեմ պայքարում թագավորին մեծապես աջակցում էր որդին՝ Էթելստանը, որին նա 839 թվականին նշանակեց Քենթի թագավոր։ Դրանով Էթելվուլֆը մի քանի կարևոր հաղթանակ տարավ դանիացիների նկատմամբ, բայց 851 թվականին Էթելստանը սպանվեց։
Պայքար վիկինգների դեմ խմբագրել
851 թվականին նորմանները 350 նավերով մտան Թեմզայի գետաբերան, վերցրին և թալանեցին Լոնդոնը և Քենթերբերին:Դրանից հետո հեթանոսական բանակը տեղափոխվեց Սուրեյ, որը գտնվում է Թեմզ գետի հարավային ափին,Կենտի արևմուտքում:Սուրեյի Աքլայայի (ներկայիս Օքլիի) ճակատամարտում Էյթելվուլֆն անձամբ ղեկավարեց իր զորքերը, և նրան հաջողվեց հասնել կարևոր հաղթանակի:Այս հաղթանակից անմիջապես հետո նա հաջող քայլերթով շարժվեց դեպի Ուելս։ Այնուամենայնիվ, արշավանքներն ու մարտերը շարունակվում էին ամեն տարի, մինչև Պերրեթ գետի բերանով Էյթելվուլֆը ջախջախիչ պարտություն չպատճառեց վիկինգներին։
Էյթելվուլֆի ուխտագնացություն խմբագրել
853 թվականին Էյթելվուլֆը ուղարկեց Հռոմ իր կրտսեր որդուն՝ Ալֆրեդին, որին Հռոմի պապ Լեո IV- ն պսակադրեց որպես Անգլիայի թագավոր, իսկ 855 թվականին՝ կնոջ՝ Օսբուրգի մահից հետո, նա գնաց ուխտագնացություն:Նա մոտ մեկ տարի բնակվեց Հռոմում և հարուստ նվերներ նվիրեց Սուրբ Պետրոս եկեղեցուն։ Վերադառնալու ճանապարհին նա երկար ժամանակ ապրել է Ֆրանսիայի թագավոր Չարլզ Երկրորդի ճաղատուկի հետ:
Մահ խմբագրել
Էյթելվուլֆը մահացավ 858-ի հունվարի 13-ին և թաղվեց Ստեյնինգում, իսկ ավելի ուշ նրա մոխիրը տեղափոխվեց Ուինչեստեր։ Նա թագավորեց 18 ու կես տարի։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Kindred Britain
- ↑ Альфредъ Великій (ռուս.) // Энциклопедический лексикон — СПб.: 1835. — Т. 2. — С. 55—56.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Lundy D. R. The Peerage
- ↑ Pas L. v. Genealogics — 2003.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էյթելվուլֆ» հոդվածին։ |