Վիքիպեդիա

Էմիլ Շարտիե

ֆրանսիացի փիլիսոփա

Էմիլ-Օգյուստ Շարտիե (Émile-Auguste Chartier, ֆր․ [ʃaʁtje], մարտի 3, 1868(1868-03-03)[2][1][3], Մորտայն-օ-Պերշ[4][5][1] - հունիսի 2, 1951(1951-06-02)[4][2][6][…], Լե Վեզինե[4][1]), ֆրանսիացի փիլիսոփա, ժուռնալիստ և խաղաղության ջատագով (pacifist)[11]: Իր կեղծանունն ընտրել է ի պատիվ XV դարի շոտլանդացի բանաստեղծ Ալեն Շարտիեի։

Էմիլ Շարտիե
ֆր.՝ Alain[1]
Ծնվել էմարտի 3, 1868(1868-03-03)[2][1][3] Մորտայն-օ-Պերշ[4][5][1]
Մահացել էհունիսի 2, 1951(1951-06-02)[4][2][6][…] (83 տարեկան) Լե Վեզինե[4][1]
ԳերեզմանՊեր Լաշեզ[7] և Grave of Alain
Քաղաքացիություն Ֆրանսիա
Մասնագիտությունփիլիսոփա, գրող, լրագրող և ուսուցիչ
Գործունեության ոլորտքաղաքական փիլիսոփայություն[8], բարոյագիտություն[8] և էսթետիկա[8]
Ալմա մատերԲարձրագույն նորմալ դպրոց[4] և Պիեռ Կոռնելի դպրոց
Գիտական աստիճանDES?[9] (1891)
Տիրապետում է լեզուներինֆրանսերեն[4][1]
Ազդվել էԺյուլ Լանյո[8][4], Ռենե Դեկարտ[8], Իմանուիլ Կանտ[8][4], Պլատոն[8][4], Արիստոտել[4], Օգյուստ Կոնտ[4], Գեորգ Վիլհելմ Ֆրիդրիխ Հեգել և Բենեդիկտ Սպինոզա
Պարգևներ
ԿուսակցությունՀանրապետական, ռադիկալև ռադիկալ-սոցիալիստական կուսակցություն
ՈւսուցիչԺյուլ Լանյո[4]
ԱշակերտներԺորժ Կանգիլեմ, Samuel Silvestre de Sacy?, Étienne Borne?, Monette Martinet?, Gilbert Kahn?[10], Michel Alexandre?, Jeanne Halbwachs? և Georges Bénézé?
 Alain (Émile Chartier) Վիքիպահեստում

Վաղ տարիները

խմբագրել

Ալենը Ալանսոնի լիցեյ է ընդունվում 1881 թվականին և այնտեղ սովորում հինգ տարի։ 1953 թ․ հունիսի 13-ին լիցեյն, ի պատիվ փիլիսոփայի, վերանվանվում է իր անունով։

Կարիերան

խմբագրել

Բարձրագույն մանկավարժական դպրոցում (École Normale Supérieure) որակավորում և փիլիսոփայությունից դասավանդման իրավունք (agrégation) ստանալուց հետո նա դասավանդում է տարբեր հաստատություններում․ Պոնտիվի (Pontivy), Լորյան (Lorient), Պիեռ Կոռնեյի լիցեյ (Lycée Pierre-Corneille)՝ Ռուանում, և Կոնդորսեի լիցեյ, Միշլեի լիցեյ՝ Փարիզում։ 1903 թվականից թղթակցել է մի քանի լրագրերի հետ․ այդ ժամանակ էլ տպագրվում է Ալեն կեղծանունով։ Սովորաբար թե՛ աշակերտների, թե՛ այլոց կողմից հիշատակվում է իբրև Ալեն։

Հետպատերազմյան ժամանակաշրջանը և Երկրորդ աշխարհամարտը

խմբագրել

Առաջին աշխարհամարտի դաժանություն տեսնելով, Ալենը 1921 թ․ հրատարակում է իր «Մարսը կամ դատապարտված պատերազմը» պամֆլետը։ Քաղաքական պլանում նա սկսում է արմատական շարժումից՝ հօգուտ ազատական հանրապետության, որը խստորենս կկառավարվեր ժողովրդի կողմից։ 1927 թ․ նա ստորագրում է մի հանրագիր (պետիցիա)՝ ընդդեմ պատերազմական ժամանակներում ազգի համընդհանուր կազմակերպման մասին օրենքի, որը չեղարկում է ամենայն ինտելեկտուալ անկախությունը և ամենայն համոզմունքների ազատությունը։ Նրա անունը հիշատակվում է Լյուսիեն Դեկավի, Լուի Գիյուի, Անրի Պուլյեյի, Ժյուլ Ռոմենի, Սևերնիի (Կառոլինա Ռեմիի)․․․ երիտասարդ մանկավարժականներ Ռայմոն Առոնի և Ժան-Պոլ Սարտրի անունների հետ։ Մինչև 1930-ական թթ․ վերջը նրա ստեղծագործությունները նվիրված կլինի հանուն խաղաղության և ընդդեմ ֆաշիզմի վերելքի պայքարով։

Մահը

խմբագրել

Հուղարկավորված է Պեր Լաշեզ գերեզմանատանը։

Ժառանգությունը

խմբագրել

Այսօր երեք ասոցիացիաներ օգնում են, որպեսզի տարածվեն Էմիլ Շատյեի ստեղծագործությունները՝ իրենց վրա վերցնելով տպագրված և անտիպ ստեղծագործությունների վերահրատարակությունների ծախսը։ Ալենի ինստիտուտը[12] ղեկավարում է գրական ստեղծագործությունների կառավարիչը։ Ալենի ընկերների ասոցիացիան[13] և Ալենի ու Մորտայնի թանգարանի ընկերների ասոցիացիան)[14] հավերժացնում են նրա հիշատակը։

Ստեղծագործությունները

խմբագրել

Կենսագրությունը

խմբագրել
  • Sous la direction de Michel Murat et Frédéric Worms, Alain, littérature et philosophie mêlées, éditions rue d'Ulm, 222pages, 2012 978-27288-0469-6
  • Emmanuel Blondel, Philippe Monart et Cécile-Anne Sibout, Alain et Rouen 1900-1914, PTC, 2007 978-2-35038-025-4
  • Baptiste Jacomino, Apprendre à philosopher avec Alain, Ellipses 2009,186 pages 978-2-7298-5215-3
  • Textes réunis par André Comte-Sponville, Alain, Revue internationale de philosophie, mars 2001, 165 pages 90-71868-45-1
  • André Maurois, Alain, Editions Domat, 1950, 150 pages
  • Olivier Reboul, L'élan humain ou l'éducation selon Alain, Paris : éd. J. Vrin ; Montréal : Presses de l'Université de Montréal, 1974, coll. L'Enfant Կաղապար:NuméroXVI.Կաղապար:Commentaire biblio
  • André Sernin, Alain, un sage dans la cité, Robert Laffont 1985, 478 pages 2-221-01307-7

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Encyclopædia Britannica
  3. ↑ 3,0 3,1 Педагоги и психологи мира (ռուս.) — 2012.
  4. ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 4,11 4,12 4,13 4,14 4,15 4,16 4,17 4,18 4,19 4,20 4,21 4,22 4,23 4,24 4,25 4,26 Roux P. d. Nouveau Dictionnaire des œuvres de tous les temps et tous les pays (ֆր.) — 2 — Éditions Robert Laffont, 1994. — Vol. 1. — P. 35. — ISBN 978-2-221-06888-5
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 https://www.alainmortagne.fr/newpage4
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  7. ↑ Find A Grave — 1996.
  8. ↑ 8,00 8,01 8,02 8,03 8,04 8,05 8,06 8,07 8,08 8,09 8,10 8,11 8,12 8,13 8,14 Collinson D. Biographical Dictionary of Twentieth-Century Philosophers — 1996. — ISBN 978-0-415-06043-1
  9. ↑ Babelio (ֆր.) — 2007.
  10. ↑ http://alinalia.free.fr/spip.php?article91
  11. ↑ Foray, Philippe (1993). «ALAIN (1868-1951)» (PDF). Prospects: the quarterly review of comparative education. Paris: UNESCO: International Bureau of Education. XXIII (1/2): 21–37. doi:10.1007/bf02195023. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2009 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2009 թ․ ապրիլի 14-ին.
  12. ↑ l'Institut Alain à Paris
  13. ↑ «Les Amis d'Alain». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հուլիսի 20-ին. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 24-ին.
  14. ↑ Amis du Musée Alain et de Mortagne
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էմիլ Շարտիե» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Էմիլ_Շարտիե&oldid=9458651» էջից