Զանգվածային սպանություն Էլ Պասոյում

Զանգվածային սպանություն Էլ Պասոյում, 2019 թվականի օգոստոսի 3-ի առավոտյան տեղի ունեցած զանգվածային սպանություն, տեղական ժամանակով ժամը 10:40-ին, ԱՄՆԷլ Պասո քաղաքի Walmart առևտրի կենտրոնում։ Միջադեպի ընթացքում 20 մարդ է սպանվել և առնվազն 26-ը վիրավորվել է, որոնցից 2-ը հետագայում մահացել են[6], ինչն այս միջադեպը դարձնում է 2019-ի[7] և Տեխաս նահանգի պատմության մեջ[8][9] խոշորագույն զանգվածային սպանություններից մեկը։

Զանգվածային սպանություն Էլ Պասոյում
Տեսակհանցագործություն ատելության հողի վրա, domestic terrorist attack?, զանգվածային սպանություն և զանգվածային կրակոցներ
Երկիր ԱՄՆ
Գրոհի վայրԷլ Պասո
ՏեղադրանքCielo Vista Mall?
Գրոհի նպատակԼատինա
Տարեթիվօգոստոսի 3, 2019[1]
ԶենքWASR series rifles?[2]
Զոհվածներ23 մարդ[3]
Վիրավորներ23[4]
Ահաբեկիչների քանակ1[5]
 2019 El Paso shooting Վիքիպահեստում

Հրաձգություն խմբագրել

Միջադեպը տեղի է ունեցել Walmart առևտրի կենտրոնում, ևս մեկ՝ Cielo Vista, առևտրի կենտրոնից ոչ հեռու, Էլ Պասո քաղաքի արևելյան կողմում։ Տեղական ժամանակով ժամը 10:40-ին շենք է մտել WASR-10 կիսաավտոմատ հրացանով զինված տղամարդը[10] և կրակ բացել հաստատության գնորդների և աշխատակիցների վրա[11]։ Այդ ընթացքում առևտրի կենտրոնում գտնվել է մոտ 3000 գնորդ և 300 աշխատակից[12]։ Միջադեպի առաջին վայրկյաններին շենքում գտնվողների մեծ մասը ենթադրել է, որ կրակոցների աղբյուր կարող է լինել հրավառությունը, որից հետո մի շարք մարդիկ գնացել են աղմուկի աղբյուրի կողմը[13]։ Միայն այն բանից հետո, երբ ականատեսները կրակոցների մասին լուր են տարածել, շենքում խուճապ և հրմշտոց է սկսվել[14]։

Առաջին կրակոցներից մեկ րոպե անց դիսպետչերները զանգել են 911 հեռախոսահամարով[15], հաղորդել, որ հանցագործը սպիտակ է և միայնակ է գործում[16]։ Ոստիկանությունը առևտրի կենտրոն է ժամանել միայն 6 րոպե անց, որից հետո շենքն ու հարակից թաղամասը շրջափակվել են իրավապահ մարմինների աշխատակիցների կողմից տարբեր հիմնարկներից[17]։ Շուտով ձերբակալվել է կրակողը։ Նրա ձերբակալության ժամանակ նա դիմադրություն ցույց չի տվել[16][18]։

Զոհեր խմբագրել

Կրակոցների հետևանքով զոհվել է 20 մարդ, վիրավորվել 26-ը[9]։ Տուժածների մի մասը տեղափոխվել է Էլ Պասոյի համալսարանական բժշկական կենտրոն, ևս 11 մարդ տեղափոխվել է այլ բժշկական հաստատություններ։ Տուժածների թվում էին 2 և 9 տարեկան երկու երեխաներ, որոնց վիճակը հետագայում կայունացել է։ Վիրավորների և Սպանվածների մեծ մասը 32-ից 85 տարեկան էին[17]։ Սպանվածների և վիրավորների թվում Մեքսիկայի 9 քաղաքացի կար[19][20]։ Օգոստոսի 5-ին զոհերի թիվը հասել է 22-ի, այն բանից հետո, երբ ծանր վնասվածքներ ստացած երկու մարդ մահացել է[21]։

Հրաձիգ խմբագրել

Ոստիկանությունը ձերբակալել է փողոցում, շենքի մոտ գտնվող հրացանով հանցագործություն կատարելու մեջ կասկածվողին[22] և շուտով պարզել նրա ինքնությունը։ Նա եղել է Ալեն քաղաքի (Քոլին շրջան) 21-ամյա բնակիչ, որը գտնվում է Էլ Պասոյից 650 մղոն հեռավորության վրա, Պատրիկ Վուդ Քրուզիուս անունով, որը ծնվել է 1998 թվականի հուլիսի 27-ին[23][24][25] և հանցագործության կատարման ժամանակ եղել է Մակ-Քիննի քաղաքում գտնվող «Collin College» քոլեջի ուսանող։ Նա իրավապահ մարմինների ներկայացուցիչների կողմից նկարագրվել է որպես ինտրրովորսիա, որը սոցիալական վտարանդի կարգավիճակ էր կրում[26]։

Նախնական հետաքննության ընթացքում պարզվել է, որ Քրուզիուսը լքել է Ալենը օգոստոսի 2-ի ուշ երեկոյան և Էլ Պասո է ժամանել օգոստոսի 3-ի վաղ առավոտյան՝ սպանությունից ոչ շատ առաջ[27]։ Կրակոցների սկսվելուց մի քանի րոպե առաջ Քրուզիուսը իմիջբորդում հրապարակել է իր 27 էջանոց մանիֆեստը (տեղի ունեցածից որոշ ժամանակ անց սոցցանցերում Քրուզիուսի էջերն արգելափակվել են), որի էջերում ընդգծել է, որ դեմ է հանդես եկել Մեքսիկայից միգրանտների թվի ավելացմանը և հայտարարել է, որ մետիսացիան, բազմամշակութայնությունը, ոչ մեծ մարդկանց ներգաղթը և վերարտադրության մակարդակից ցածր ծնելիությունը սպառնում են ԱՄՆ-ի սպիտակ բնակչությանը, ինչը նպաստում է «սպիտակ ցեղասպանությանը»[28][29][30][31]։ Քրուզիուսը նաև հայտարարել է Հարիսոն Տարանտի գործողությունների աջակցության մասին, որը պատասխանատու է Նոր Զելանդիայի Ալ Նուր մզկիթում և Լինվուդ Իսլամական կենտրոնում ահաբեկչական գործողության կատարման համար, որը տեղի է ունեցել 2019 թվականի մարտին[18]։ Սոցիալական ցանցերում Քրուզիուսը պաշտպանել է Դոնալդ Թրամփի արտաքին քաղաքականությունը և կողմ է եղել ԱՄՆ-ի և Մեքսիկայի միջև պետական սահմանին ամերիկա-մեքսիկական պատնեշ կառուցելուն[32]։

Ձերբակալությունից հետո նրան մեղադրանք է առաջադրվել և նա համագործակցել է հետաքննության հետ, մասնավորապես, Քրուզիուսը հայտարարել է, որ հանցագործության կատարման և դրան նախապատրաստվելու ժամանակ հանցակիցներ չի ունեցել[33]։ Ոստիկանությունը հաստատել է, որ կասկածյալը հարձակման մեջ օգտագործված զենքն օրինական հիմքերով է ձեռք բերել[34]։ Մինչև միջադեպը Պատրիկ Քրուզիուսը երբեք քրեական պատասխանատվության չի ենթարկվել որևէ իրավախախտման համար[35]։ Դաշնային իշխանությունները նրա գործը հետաքննում են որպես ներքին ահաբեկչություն[36], բացի այդ, Արդարադատության նախարարությունում հայտարարել են, որ խոսքը ատելության հողի վրա կատարված հանցագործության և հրազենի մասին դաշնային օրենքի խախտման մասին է, նման մեղադրանքները կարող են հանգեցնել պատժի բարձրագույն չափի՝ մահապատիժին։

Արձագանք խմբագրել

ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը դատապարտել է Պատրիկ Քրուզիուսի արարքը և կրակոցները անվանել «ատելության ակտ»[37]։ Օգոստոսի 7-ին Թրամփն այցելել է Էլ Պասո և Դեյթոն։

Ռուսաստանի Դաշնության նախագահ Վլադիմիր Պուտինը ցավակցություն է հայտնել Թրամփին Տեխասում և Օհայոյում տեղի ունեցած հրաձգության կապակցությամբ[38]։ Մեքսիկայի արտաքին գործերի նախարար Մարսելո Էբրարդը հայտարարություն է արել՝ հայտարարելով, որ Մեքսիկայի կառավարությունը իրավական միջոցներ կձեռնարկի ԱՄՆ-ում մեքսիկացիների և Մեքսիկական ծագում ունեցող ամերիկացիների անվտանգությունն ապահովելու համար[39]։

Դեմոկրատական կուսակցությունից նախագահի թեկնածու Բետո Օ’Ռուրկը, որը ծնունդով Էլ Պասոյից է, Թրամփին մեղադրել է ռասիզմի գաղափարախոսությանը, ռասիզմի էսկալացիային, ինչպես նաև ազգամիջյան թշնամանքի հրահրմանն ուղղված գործողություններում, որոնց հետևանքներից մեկը եղել է մասսայական սպանությունը, որին մասնակցել է Պատրիկ Քրուզիուսը։ Դեմոկրատներից նախագահի մեկ այլ թեկնածու՝ սենատոր Քորի Բուքերը նույնպես իր հայտարարության մեջ զանգվածային սպանության ողջ պատասխանատվությունը բարդել է ԱՄՆ-ի գործող նախագահի վրա՝ հայտարարելով, որ Թրամփը, որը անօրինական ներգաղթի զսպումն արել է իր նախագահության հանգուցային պահերից մեկը, ավելի վաղ բազմիցս նվաստացուցիչ մեկնաբանություններ է արել մեքսիկացի միգրանտների մասին և ներգաղթի փաստը բնութագրել է որպես «ներխուժում»[40]։ Տեխասի նահանգից սենատոր Ջոն Քորնինը ԱՄՆ-ի միգրացիոն քաղաքականության եզրակացությունների շուրջ ծավալված բանավեճից հետո քաղաքական գործիչներին մեղադրել է քաղաքական նպատակահարմարության մեջ՝ հայտարարելով, որ ԱՄՆ-ի քաղաքներում զանգվածային գնդակահարությունները չպետք է «շահագործվեն հանուն քաղաքական շահի» 2020 թվականին ԱՄՆ-ի նախագահի առաջիկա ընտրություններում, այլ պետք է դիտարկվեն որպես սոցիալ-բացասական երևույթներ, որոնք պահանջում են անհապաղ արմատախիլ անել[41]։ Այս միջադեպը հերթական անգամ բարձրացրել է հրազենի նկատմամբ վերահսկողության խստացման և զենքի օգնությամբ կատարվող հանցագործությունների դեմ պայքարի ուժեղացման մասին վեճերի ալիքը՝ հենվելով գոյություն ունեցող օրենքների և ԱՄՆ սահմանադրության փոփոխությունների վրա[42][43][44]։

Հաջորդ միջադեպ խմբագրել

Զանգվածային սպանությունից հետո՝ 2019 թվականի օգոստոսի 4-ին, Ֆլորիդայի Գիբսոնթոն տեղանքում ձերբակալվել է 31-ամյա գործազուրկ Ուեյն Լի Փեջեթը, որը նախկինում քրեական պատասխանատվության չի ենթարկվել այն բանից հետո, երբ նա զանգահարել է Walmart տեղական առևտրի կենտրոնի խանութներից մեկը՝ Քրուզիուսի հանցագործությունը կրկնելու սպառնալիքով։ Նրա սպառնալիքների պատճառով առևտրի կենտրոնից շտապ տարհանվել են նրա շուրջ 1000 աշխատակիցներ և այցելուներ։ Փեջետի բնակարանում զենք չի հայտնաբերվել և նրան մեղադրանք է առաջադրվել բռնի կերպով հրազեն կիրառելու մասին կեղծ հաղորդագրության համար։ Ձերբակալությունից հետո չարագործը հայտարարել է, որ անբարեխիղճ արարք կատարելու համար իրեն ոգեշնչել է Էլ Պասոյում զանգվածային սպանությունը[45][46]։

Տես նաև խմբագրել

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 https://www.theguardian.com/us-news/2019/aug/03/el-paso-shooting-what-we-know-so-far
  2. https://heavy.com/news/2019/08/patrick-crusius-manifesto-el-paso-shooting/
  3. https://www.express.co.uk/news/world/1161479/el-paso-shooting-walmart-texas-USA-police
  4. https://www.nbcnews.com/news/us-news/active-shooter-near-el-paso-mall-police-responding-n1039001
  5. Gun Violence Archive — 2013.
  6. «El Paso shooting death toll rises to 22. August, 5 2019».
  7. Расстрелы в Техасе и Огайо стали 21-м и 22-м массовыми убийствами в США в 2019 году, согласно базе данных массовых убийств AP/USA Today/Northeastern University « Как сообщает www.usa.one. [1]
  8. Andrew Blankstein and Minyvonne Burke (2019 թ․ օգոստոսի 3). «El Paso shooting: 20 people dead, 26 injured, suspect in custody, police say». NBC News (անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 4-ին.
  9. 9,0 9,1 «Texas Walmart shooting: El Paso gun attack leaves 20 dead». BBC News (անգլերեն). 2019 թ․ օգոստոսի 4. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 4-ին.
  10. Dana Branham (2019 թ․ օգոստոսի 3). «El Paso massacre suspect wrote an anti-immigrant 'manifesto' before the attack, authorities say». The Dallas Morning News (անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 4-ին.
  11. «El Paso shooting: what we know so far». The Guardian (անգլերեն). 2019 թ․ օգոստոսի 4. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 4-ին.
  12. Molly Hennessy-Fiske and Jeffrey Fleishman (2019 թ․ օգոստոսի 3). «El Paso shooting: 20 dead, at least 26 wounded; suspect will be charged with hate crime». Los Angeles Times (անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 4-ին.
  13. Mannion, Connor (2019 թ․ օգոստոսի 3). «Fox Airs Harrowing Interview with Woman Who Witnessed El Paso Mass Shooting». Mediaite.com (անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 4-ին.
  14. CNN Newsource (2019 թ․ օգոստոսի 4). «Witness to El Paso mass shooting describes moments during attack». KVII: Amarillo News (անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 4-ին. {{cite web}}: |author= has generic name (օգնություն)
  15. Tara Law and Josiah Bates (2019 թ․ օգոստոսի 3). «20 Killed, Police Investigating Possible Hate Crime in El Paso Walmart Shooting: What We Know So Far». Time (անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 4-ին.
  16. 16,0 16,1 Theresa Waldrop and Paul P. Murphy (2019 թ․ օգոստոսի 3). «El Paso shooting suspect may face hate crime charge». CNN (անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 4-ին.
  17. 17,0 17,1 Simon Romero, Manny Fernandez and Mariel Padilla (2019 թ․ օգոստոսի 3). «Day at a Shopping Center in Texas Turns Deadly». The New York Times (անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 4-ին.
  18. 18,0 18,1 Dubby Henry (2019 թ․ օգոստոսի 4). «Walmart shooter inspired by Chch mosque attacks: reports». New Zealand Herald (անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 4-ին.
  19. «AMLO confirma muerte de tres mexicanos en tiroteo en Texas». Milênio Digital (իսպաներեն). 2019 թ․ օգոստոսի 3. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 4-ին.
  20. «hay-3-mexicanos-muertos-en-tiroteo-de-el-paso-informa-amlo». El Universal (իսպաներեն). 2019 թ․ օգոստոսի 3. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 4-ին.
  21. «El Paso shooting death toll rises to 22. August, 5 2019».
  22. «Texas Walmart shooting: El Paso attack 'domestic terrorism. 5 August 2019».
  23. «El Paso shooting being treated as domestic terrorism; police say suspect is cooperating The suspect, Patrick Crusius, 21, will face a possible death sentence if convicted in the shooting Saturday that left 20 dead, prosecutors said. Aug. 4, 2019».
  24. El Paso Times (2019 թ․ օգոստոսի 3). «El Paso Walmart shooting at Cielo Vista Mall: What we know about the number of victims, the suspect». USA Today (անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 4-ին.
  25. CNN Wire (2019 թ․ օգոստոսի 3). «El Paso mall shooting: 20 killed, 26 injured; suspect arrested». WTVR.com (անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 4-ին. {{cite web}}: |author= has generic name (օգնություն)
  26. Adam Elmahrek, Melissa Etehad, Matthew Ormseth (2019 թ․ օգոստոսի 3). «'Very much a loner': What we know about Patrick Crusius, the suspect in the El Paso massacre». Matthew Ormseth (անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 4-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  27. Andrew Buncombe (2019 թ․ օգոստոսի 3). «El Paso shooting: 20 dead in 'evil act of violence' at Texas Walmart as police probe 'hate crime'». The Independent (անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 4-ին.
  28. «What's inside the hate-filled manifesto linked to the alleged El Paso shooter. August 4 at 2:48 PM».
  29. Robert Evans (2019 թ․ օգոստոսի 4). «The El Paso Shooting and the Gamification of Terror». Bellingcat (անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 4-ին.
  30. Andrew Buncombe (2019 թ․ օգոստոսի 3). «Patrick Crusius: El Paso shooting suspect identified as 21-year-old, reports say». The Independent (անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 4-ին.
  31. Brett Barrouquere and Hatewatch Staff (2019 թ․ օգոստոսի 3). «El Paso Shooting Suspect May Have Authored Manifesto Containing White Nationalist Talking Points.August 03, 2019». Southern Poverty Law Center (անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 4-ին.
  32. Jane Wharton (2019 թ․ օգոստոսի 4). «Texas Walmart shooter 'is Trump fan who wrote hate-filled racist manifesto' before massacre». Metro.co.uk (անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 4-ին.
  33. «Texas Walmart shooting: El Paso attack 'domestic terrorism. 5 August 2019».
  34. «What we know about the El Paso massacre suspect and his ties to North Texas».
  35. Patrick Crusius identified as El Paso suspected shooter // ABC News, August 5, 2019
  36. В ФБР внутренний терроризм характеризуют «как преступления, совершенные индивидом или группой лиц, связанных с группировками, базирующимися в США и распространяющими экстремистские политические, идеологические, социальные, расистские и экологические взгляды»; как указывают в ФБР, мотив большинства преступлений, попадающих в категорию "внутренний терроризм", — расистские взгляды. [2]
  37. «Trump, 2020 Dems condemn El Paso mass shooting: 'Act of cowardice'».
  38. Путин выразил соболезнования Трампу в связи со стрельбой в Техасе и Огайо // Регнум, 4 августа 2019
  39. «Texas Walmart shooting: El Paso attack 'domestic terrorism'».
  40. Бойню в Техасе спровоцировала теория «Великой замены» // Взгляд, 4 августа 2019
  41. «Congress rarely acts on gun control despite mass shootings Updated 7:38 AM ET, Mon August 5, 2019». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ օգոստոսի 22-ին.
  42. «Beto O'Rourke gives emotional statement in response to El Paso shooting BY GRACE SEGERS AUGUST 3, 2019 / 4:56 PM / CBS NEWS».
  43. «'Senseless and horrific': Celebrities call for gun control, decry political inaction after El Paso shooting. August 4, 2019».
  44. «The Post urges Trump to take action on assault weapons By Post Editorial Board August 4, 2019».
  45. «'Copycat' attack thwarted at Fla. Walmart, suspect 'intrigued' by mass shootings: cops By Chris Perez August 4, 2019».
  46. [Man charged with making threat to shoot up Gibsonton Walmart «Man charged with making threat to shoot up Gibsonton Walmart»]. {{cite web}}: Check |url= value (օգնություն)