Երրորդ դեմքի հրաձիգ (կրճատ՛ ԵԴՀ) (անգլ. Third-person shooter, TPS), համակարգչային խաղերի ժանր է, եռաչափ հրաձիգի տեսակ, որտեղ խաղացողի կողմից կառավարվող կերպարը տեսանելի է էկրանին[1][2], իսկ խաղը հիմնականում բաղկացած է. հրաձգություն[1]։ Այս դեպքում վիրտուալ տեսախցիկը, որպես կանոն, գտնվում է կերպարի հետևում, մեջքի կամ ուսի հետևում[3]։

Առաջին դեմքի հրաձիգի տեսքը
Երրորդ դեմքի տեսք. գլխավոր դերակատարը, որը վերահսկվում է խաղացողի կողմից և նրան դիտող վիրտուալ տեսախցիկը, որը գտնվում է հենց կերպարի հետևում, նրանից մի փոքր բարձր և մի փոքր ներքև թեքությամբ:

Պատմություն խմբագրել

2D և կեղծ 3D հրաձիգներ խմբագրել

Երրորդ անձի 2D հրաձիգները գոյություն են ունեցել տեսախաղերի առաջին օրերից[4], որոնք սկիզբ են առել Spacewar!-ից (1962);[4] երրորդ անձի հեռանկարային նկարահանումները նույնպես ներկայացված են դրա կլոններում՝ Galaxy Game (1971) և Computer Space (1971)[5]: Արկադային հրաձիգները 3D երրորդ անձի տեսանկյունից ներառում են Nintendo's Radar Scope[6], Atari's Tempest (1981)[7], Nihon Bussan's Tube Panic (1983)[8], Sega's Space Harrier (1985)[9], Atari's Xybots (1987)[10], և Square's 3-D WorldRunner (1987)[11] and JJ (1987)[12] Տնային համակարգիչների համար երրորդ անձի հրաձիգները ներառում են Դեն Գորլինի Օդային սիրտը (1986)[13] և Փոլ Նորմանի Beyond Forbidden Forest (1986 թ.)[14]:

Konami's Run & gun shooter Contra (1987) ցուցադրում էր երրորդ անձի հրաձիգների մի քանի մակարդակ, որտեղ խաղացողը շրջում է ներքին թշնամու բազաներով[29]: Konami's Devastators (1988)[30] երրորդ անձի հրաձիգ է[31], որտեղ ավտոմատ կերպով առաջ շարժվելու փոխարեն խաղացողը քայլում է առաջ՝ պահելով դեպի վեր ուղղությունը, քանի որ ֆոնը դանդաղորեն թեքվում է դեպի էկրանը։ Devastators-ը նաև ցուցադրել է տարբեր խոչընդոտներ, որոնք կարող են օգտագործվել թշնամու կրակից պատսպարվելու համար [30], ինչպես նաև երկու խաղացողների համատեղ խաղը[32]: Նույն տարում թողարկված նմանատիպ հրաձիգ էր Cabal-ը (1988),[33], որը ոգեշնչեց իր սեփական «Cabal clones»-ից շատերին, ինչպիսիք են NAM-1975 (1990) և Wild Guns (1994 թ.) [34] Hardcore Gaming 101-ի Կուրտ Կալատան մեջբերում է Sega's Last Survivor-ը (1988), որը թողարկվել է արկադների համար, այնուհետև տեղափոխվել է FM Towns և FM Towns Marty, որտեղ ներկայացված է ութ խաղացողների մահվան խաղը։ Նա նշում է, որ այն ունի հեռանկար և բաժանված էկրան, որը նման է Xybots-ին, բայց բոլորովին այլ խաղախաղով և կառավարումներով[35]:

Տես նաև խմբագրել

Առաջին դեմքի հրաձիգ

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 Nate Garrelts, The Meaning and Culture of Grand Theft Auto: critical essays (McFarland, 2006), 159 Արխիվացված 2017-04-03 Wayback Machine.
  2. Anne-Marie Schleiner, «Does Lara Croft Wear Fake Polygons? Gender and Gender-Role Subversion in Computer Adventure Games Արխիվացված 2016-03-04 Wayback Machine» Leonardo Journal, Vol. 34, No. 3 (2001): 222.
  3. Smith, Forrest (2011 թ․ մայիսի 17). «Opinion: Adventures With Guns In A Third-Person Shooter» (անգլերեն). Gamasutra. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ փետրվարի 26-ին. Վերցված է 2013 թ․ հուլիսի 10-ին.
  4. 4,0 4,1 Jones, Steven E. (2008). The Meaning of Video Games: Gaming and Textual Strategies (անգլերեն). Routledge. էջեր 83–84. ISBN 9781135902186. «Clearly this early third-person shooter [Spacewar] paved the way for the FPS proper. The rockets are drawn on the screen against a 2-D backdrop of stars.»
  5. Voorhees, Gerald A.; Call, Joshua; Whitlock, Katie (2015). Guns, Grenades, and Grunts: First-Person Shooter Games (անգլերեն). Bloomsbury. ISBN 9781441191441. «Some of the earliest video games, such as the mainframe game Spacewar! (1962) and commercial games based on it like Galaxy Game (1971) and Computer Space (1971) also involved shooting . . . [T]hese games featured shooting from a third-person perspective.»
  6. Stanton, Rich (2015). A Brief History Of Video Games: From Atari to Xbox One (անգլերեն). Little, Brown Book Group, Hachette Book Group. էջ 114. ISBN 9781472118813. «Radar Scope owed much to the popularity of Space Invaders and Galaxian, but nevertheless felt original thanks to its 3D third-person perspective.»
  7. Therrien, Carl (Dec 2015). «Inspecting Video Game Historiography Through Critical Lens: Etymology of the First-Person Shooter Genre». Game Studies. 15 (2). Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 16-ին. «[Tempest] corresponds to a third-person shooter, by contemporary standards.»
  8. «Tube Panic». AllGame. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունվարի 1-ին.
  9. «Top 10 Sega Franchises That Deserve Platinum Treatment - GameZone.com». 2010 թ․ հոկտեմբերի 10. Արխիվացված օրիգինալից 2010 թ․ հոկտեմբերի 10. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 25-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ bot: original URL status unknown (link)
  10. «Xybots». AllGame. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունվարի 1-ին.
  11. «3-D WorldRunner». AllGame. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունվարի 1-ին.
  12. «JJ: Tobidase Daisakusen Part II». AllGame. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունվարի 1-ին.
  13. «Airheart». AllGame. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունվարի 1-ին.
  14. «Beyond Forbidden Forest». AllGame. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունվարի 1-ին.