Երվանդ Քասունի

հայ պատմաբան, լեզվաբան, մանկավարժ

Երվանդ Հմայակի Քասունի (փետրվարի 2, 1937(1937-02-02), Հալեպ), հայ պատմաբան, լեզվաբան, մանկավարժ։ Պատմական գիտությունների դոկտոր (1974):

Երվանդ Քասունի
Ծնվել էփետրվարի 2, 1937(1937-02-02) (87 տարեկան)
ԾննդավայրՀալեպ
ԿրթությունՀայկազյան համալսարան
Գիտական աստիճանպատմական գիտությունների դոկտոր (1974)
Մասնագիտությունպատմաբան, լեզվաբան և մանկավարժ

Կենսագրություն խմբագրել

Երվանդ Քասունին ծնվել է 1937 թվականի փետրվարի 2-ին, Հալեպում։ Ավարտել է Բեյրութի Հայկազյան համալսարանը, միաժամանակ հետևել Սեն ժոզեֆ համալսարանի հայագիտական ամբիոնի դասընթացներին։ Հայոց լեզու և գրականություն է դասավանդել Բեյրութի և Հալեպի ուսումնական հաստատություններում, 1970-1988 թվականներին՝ հայ ժողովրդի պատմություն՝ Հայկազյան քոլեջում։ 1978-1994 թվականներին եղել է Հայկազյան քոլեջի հայագիտական ուսման կենտրոնի տնօրեն, 1994-1995 թվականներին՝ ՀԲԸՄ «Երվանդ Հյուսիսյան» հայագիտական ամբիոնի վարիչ։ 1970 թվականին հիմնադրել է «Հայկազյան հայագիտական հանդեսը»[1][2]։ 1991 թվականից եղել է «Պատանեկան արձագանք» և «Ջանասեր» ամսաթերթերի պատասխանատու խմբագիր[3]։

Աշխատությունները վերաբերում են Հայաստանի հին շրջանի, Կիլիկյան Հայաստանի պատմության խնդիրներին[4]։

Երկեր խմբագրել

  • Կանխորոշուած ցեղասպանութիւն։ Հետազօտութիւն Գէորգ Մեսրոպի «Թուրքահայերն ու թուրքերը» փաստաթղթերու տուեալներով, Քասունի, Երվանդ Հմայակի, Պէյրութ, 2015[5]։
  • Վան-Վասպուրական աշխարհը։ Պատագրական, տեղագրական, բանասիրական, հետազօտութեանց ընդմէջէն / Խ. Լեւոնյան, Կազմ., խմբ. և ծանոթագր.`Ե. Քասունի, Պէյրութ, Ա. հ., 2013[6]:
  • Քննական ակնարկ «Միշըների Հերլըտ» 1915-1918 թթ. հայ ժողովրդի ցեղասպանութեան եւ վերածնունդի մասին արձանագրած վկայագրութիւններուն / Երուանդ Հ. Քասունի, Պէյրութ, 2012[7]։
  • Թերթելով մամուլը / Ա. Կիւզելեա, խմբագիր՝ Եր. Հ. Քասունի, Պէյրութ, 2011[8]։
  • Քննական տեսութիւն հայ աւետարանականութեան պատմութիւնը օղակահիւսող դէմքերու եւ եղելութիւններու [1828-1922 թթ.], Քասունի, Երվանդ Հմայակի, Պէյրութ, Ա. հ., 2009:
  • Ապրուած հրապարակագրութիւ՝ յետադարձ հայեացքով։ Մեկնաբանութ., վերլուծումն., քննարկումն., խորհրդածությունն. / Պ. Հ. Աղպաշյան, Խմբագիր՝ Ե. Հ. Քասունի, Պէյրութ, Ա. հ., 2008[9]:
  • Վրթանէս Քահանայ Եզնակեան եւ »Կրօնափոխութիւնը բարեկարգութիւն չէ» / Ե. Հ. Քասունի, Պէյրութ, Ա. հ., 2006[10]:
  • Քեսապ եւ իր գիւղերը։ Աբէլեան Ա. Ս, Քասունի Երվանդ Հմայակի, 1937, Պէյրութ, 2002[11]։
  • Վահան Թէքէեանը ժամանակակիցներու նամակներուն մէջ / Վ. Ղազարեան, խմբագիր՝ Ե. Հ. Քասունի, Պէյրութ, «Ալթափրէս», 1981։
  • Նացի Գերմանիոյ եւ Փան-Թուրանականներու ծրագիրները Կովկասի մէջ (1941 թ.) / Զ. Մսըրլեան, խմբագիր՝ Ե. Հ. Քասունի. Պէյրութ, «Ալթափրէս», 1981։
  • Մելքոն Կիւրճեանի բառապաշարին որոշ տարրերը / Պ. Աղպաշեան, խմբագիր՝ Ե. Հ. Քասունի, Պէյրութ։ «Ալթափրէս», 1980։
  • Սումերներու եւ հայ-սումերական յարաբերութիւններու հարցի մասին / Ե. Հ. Քասունի, Պէյրութ, «Ալթափրես», 1980։
  • Մեսրոպ եպս. Աշճեան (խմբագիր), «Դիւան Մեսրոպ Դ. Թաղիադեան», Հայկ Խաչատրյան «Հայկական օրացույցների և տարեցույցների մատենագիտություն (1513-1973), Ժ. Դանիէլյան, խմբ.՝ Ե. Հ. Քասունի, Պէյրութ, «Ալթափրես»։ Հայկազեան գոլէճի հայագիտական ամբիոնի հրատարակչություն, 1979։
  • Երուխանի լեզուին բառաշերտաւորումները / Պ. Աղպաշեան, խմբագիր՝ Ե. Հ. Քասունի, Պէյրութ, «Ալթափրես», 1979։
  • Յովսէփ փաշա Վարդանեան ականաւոր լրագրողն ու վիպագիրը ։ Մահուան 100-ամեակ։ Դանէլեան, Ժիրայր, Քասունի Երվանդ Հմայակի, Պէյրութ, Ա. հ., 1979:
  • Գրիգոր Զօհրապի լեզուին բառաբաղադրութիւնները / Պ. Աղպաշեան, խմբագիր՝ Ե. Հ. Քասունի։ Պէյրութ, «Ալթափրես», 1977։
  • Պետրոս Սիւնեաց եպիսկոպոս / Մ. Գոճաեան, խմագիր՝ Ե. Հ. Քասունի, Պէյրութ, «Ալթափրես», 1977։
  • Արփիար Արփիարյանի լեզուական հայեացքներն ու բառապաշարը / Պ. Աղպաշեան, խմբագիր՝ Ե. Հ. Քասունի, Պէյրութ, Ա. հ., 1974:
  • Յովհան Մայրագոմեցի՝ միջնադարու մեծ ճառագիրը / Մ. Գոճայեան, խմբագիր՝ Ե. Հ. Քասունի, Պէյրութ, «Ատլաս», 1974։
  • Հայկական լեգէոնը պատմական, իրաւական ու քաղաքական հարցերու լոյսին տակ եւ վաւերագրեր / Զօր. Ա. Գարամանուկեան, խմբագիր՝ Ե. Հ. Քասունի, Պէյրութ, «Ատլաս», 1974։
  • Համառօտ ակնարկ Նոր Ջուղայի Ամենափրկիչ վանքի շրջափակում գտնուող տապանաքարերի վրայ։ Մինասյան Լևոն Գալուստի, Քասունի Երվանդ Հմայակի, Պէյրութ։ «Ատլաս», 1974։
  • Տիգրան Կամսարականի բառապաշարին տարրերը / Պ. Աղպաշեան, խմբագիր՝ Ե. Հ. Քասունի, Պէյրութ, «Ատլաս», 1973։
  • Տարօնի ժողովրդական երգեր / Հավաքեց՝ Ա. Տէր Խաչատուրեան, խմբագիր՝ Ե. Հ. Քասունի, Տեր-Խաչատուրյան Արտաշես, Պէյրութ, «Ատլաս», 1973[12]։
  • Տարօնի ժողովրդական երգեր / Հավաք.՝ Ա. Տէր Խաչատուրեան, խմբագիր՝ Ե. Հ. Քասունի, Պէյրութ, «Ատլաս», 1973։
  • Ռուբէն Ա. եւ Ռուբինեան իշխանութեան հիմնադրութիւնը։ Երուանդ Հ. Քասունի, Պէյրութ, «Ատլաս», 1972։
  • Ամիդ (Տիարպէքիր) - Տիգրանակերտ (Ֆարղին) շփոթը հայ պատմագրութեան մէջ / Ե. Հ. Քասունի, Պէյրութ, Ա. հ., 1968[13]:

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. «ՀԱՅԿԱԶՅԱՆ ՀԱՅԱԳԻՏԱԿԱՆ ՀԱՆԴԵՍ տարեգիրք (Լիբանանի հայ համայնքի մամուլը շարքից) | armeniandiaspora.am». www.armeniandiaspora.am. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 13-ին. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 13-ին.
  2. http://www.ysu.am/files/25G_Hanneyan.pdf Արխիվացված 2019-05-13 Wayback Machine «Հայկազյան հայագիտական հանդես», Բեյրութ, 1978։
  3. Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր երկրորդ, Երևան, 2007, էջ 652։
  4. «Genocide Museum | The Armenian Genocide Museum-institute». www.genocide-museum.am. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 13-ին.
  5. Քասունի, Երվանդ Հմայակի (2015). Կանխորոշուած ցեղասպանութիւն։ Հետազօտութիւն Գէորգ Մեսրոպի «Թուրքահայերն ու թուրքերը» փաստաթղթերու տուեալներով. Պէյրութ: Ե.Հ.Ք.
  6. Լեւոնյան, Խաչատուր; Քասունի, Երվանդ Հմայակի (2013). Վան-Վասպուրական աշխարհը։ Պատագրական,տեղագրական ,բանասիրական, հետազօտութեանց ընդմէջէն. Պէյրութ: Ա. հ.(չաշխատող հղում)
  7. Քասունի, Երվանդ Հմայակի (2012). Քննական ակնարկ «Միշըների Հերլըտ» 1915-1918 թթ. հայ ժողովրդի ցեղասպանութեան եւ վերածնունդի մասին արձանագրած վկայագրութիւններուն։ Երուանդ Հ. Քասունի. Պէյրութ: Տպ. Design Kesdenian.
  8. Կիւզելյեան, Ասատուր (2011). Քասունի, Երվանդ Հմայակի (ed.). Թերթելով մամուլը. Պէյրութ: Design Kesdenian.(չաշխատող հղում)
  9. Աղպաշյան, Պարույր Հովհաննեսի (2008). Քասունի, Երվանդ Հմայակի (ed.). Ապրուած հրապարակագրութիւ՝ յետադարձ հայեացքով։ Մեկնաբանութ.,վերլուծումն., քննարկումն., խորհրդածությունն. Պէյրութ: Ա. հ.(չաշխատող հղում)
  10. Քասունի, Երվանդ Հմայակի (2006). Վրթանէս Քահանայ Եզնակեան եւ »Կրօնափոխութիւնը բարեկարգութիւն չէ». Պէյրութ: Ա. հ.(չաշխատող հղում)
  11. Աբէլեան, Ա Ս; Քասունի, Երվանդ Հմայակի (2002). Քեսապ եւ իր գիւղերը. Պէյրութ: The united printers and traders.(չաշխատող հղում)
  12. Տեր-Խաչատուրյան, Արտաշես; Քասունի, Երվանդ Հմայակի, eds. (1973). Տարօնի ժողովրդական երգեր. Պէյրութ: տպ. Ատլաս.(չաշխատող հղում)
  13. Քասունի, Երվանդ Հմայակի (1968). Ամիդ (Տիարպէքիր) - Տիգրանակերտ (Ֆարղին) շփոթը հայ պատմագրութեան մէջ. Պէյրութ: Ա.հ.(չաշխատող հղում)

Արտաքին հղումներ խմբագրել