Եռահնչյուն

Եռահնչյունը տերցիաներով դասավորված երեք հնչյունից կազմված ակորդն է։ Եռահնչյան հնչյուններն ունեն իրենց անունները. ներքևի հնչյունը կոչվում է հիմնական տոն, կենտրոնինը՝ տերցային և վերևինը՝ կվինտային տոն։ Եռահնչյունը կրճատ նշանակում ենք 3⁵, քանի որ հիմնական և կենտրոնի հնչյունը կազմում են տերցիա, իսկ հիմնական և վերևի՝ կվինտային տոնը, կազմում են կվինտա ինտերվալ։

Դո մաժոր եռահնչյուն

Եռահնչյան տեսակները

Եռահնչյունները լինում են մաժոր, մինոր, մեծացրած և փոքրացրած։ Մաժոր եռահնչյունը կազմվում է դեպի վեր՝ մեծ տերցիայից և փոքր տերցիայից (մ3+փ3)։ Դեպի ներքև մաժոր եռահնչյունը կազմված է փոքր տերցիայից և մեծ տերցիայից(փ3+մ3)։ Մինոր եռահնչյունը կազմված է դեպի վեր՝ փոքր տերցիայից և մեծ տերցիայից։ Դեպի ներքև՝ մեծ տերցիայից և փոքր տերցիայից։ Մեծացրած եռահնչյունը կազմվում է երկու մեծ տերցիաներից։ Փոքրացրած եռահնչյունը կազմվում է երկու փոքր տերցիաներից։

Մաժոր, մինոր, մեծացրած և փոքրացրած եռահնչյուն

Եռահնչյան շրջվածքները

Եռահնչյան շրջվածքները

Երբ եռահնչյան հիմնական կամ տերցային տոներն օկտավայով բարձրանում են վեր, առաջանում է եռահնչյան շրջվածք։ Եռահնչյունն ունի երկու շրջվածք` սեքստակորդ և կվարտսեքստակորդ։

Սեքստակորդը ստացվում է, երբ եռահնչյան հիմնական տոնը մեկ օկտավայով բարձրացվում է վերև, ներքևում հանդես է գալիս տերցային տոնը։ Սեքստակորդն իր անունը ստացել է ծայրի հնչյունների առաջացնող սեքստա ինտերվալից։ Նշանակվում է Մ₆ կամ Փ₆։ Մ₆=Փ3+մք4, Փ₆=Մ3+մք4։

Կվարտսեքստակորդը ստացվում է, երբ եռահնչյան հիմնական և տերցային տոները բարձրացվում են մեկ օկտավայով վերև, ներքևում հանդես է գալիս կվինտային տոնը։ Կվարտսեքստակորդն իր անունը ստացել է ներքևի և մեջտեղի հնչյուններով կազմվող կվարտա և ծայրի հնչյուններով կազմվող սեքստա ինտերվալների անունից։ Նշանակվում է Մ₄6 կամ Փ₄6: Մ₄6=մք4+մ3, Փ₄6=մք4+Փ3։

	Եռահնչյան հնչյուններ		Ակորդի նշանակումը	Հնչյունները	Լսել ակորդը
	Տերցիա	Կվինտա
Մաժոր եռահնչյուն	մաժոր	մաքուր	C, CM, Cmaj, Cma	C E G	play
Մինոր եռահնչյուն	մինոր	մաքուր	Cm, Cmin, C-, Cmi	C E♭ G	play
Մեծացրած եռահնչյուն	մաժոր	մեծացրած կվինտա	Caug, C+, C+	C E G♯	play
Փոքրացրած	մինոր	փոքրացրած կվինտա	Cdim, Co, Cm(♭5)	C E♭ G♭	play

Աղբյուրներ

• Howard Hanson, Harmonic Materials of Modern Music։ Resources of the Tempered Scale (New York։ Appleton-Century-Crofts, 1960)
• Երաժշտության տարրական տեսության դասագիրք

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 3, էջ 519)։