Տիպ (կենսաբանություն)
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Տիպ (այլ կիրառումներ)
Կենսաբանական դասակարգման մեջ, տիպը (լատին․՝ phylum) դա՝
- Կարգաբանության աստիճան է։ Այլ հայտնի աստիճաններ են կյանք, թագավորություն, դաս, կարգ, ընտանիք, ցեղ և տեսակ։ Տիպը գտնվում է թագավորության և դասի միջև։ Ցանկացած աստիճանի համար գոյություն ունեն միջանկյալ աստիճաններ, որոնք կազմվում են ենթա- լատին․՝ sub և վերնա- լատին․՝ super նախածանցներով։ (Օրինակ՝ ենթատիպ, վերնատիպ)։
Բուսաբանության մեջ ավանդաբար օգտագործվում է բաժին լատին․՝ divisio տերմինը, չնայած որ 1993 թ.-ի Միջազգային Բուսաբանական Կոնգրեսը հաստատել և ընդունել է տիպ ձևը[1][2]։
Կենդանիների թագավորությունը ներառում է 35 տիպ, իսկ բույսերի թագավորությունը 12 տիպ։
Օրինակներ՝ Միջատների դասը պատկանում է հոդվածոտանիների տիպին։
Միաշաքիլավորների դասը պատկանում է ծածկասերմերի տիպին։
Թե տիպերից որն է պատկանում այս կամ այն թագավորությանը որոշվում է տաքսոնոմիստի (կարգաբանի) կողմից։ Շատ հաճախ այդ դասակարգման գործընթացում որևէ միանշանակ կարծիք չի լինում։ Հաճախ օգտագործվում են նաև ածանցավոր ձևեր՝ կենդանաբանության մեջ՝
բուսաբանության մեջ՝
Տիպերի (բաժինների) անվանումներ խմբագրել
Ինչպես բոլոր կարգաբանական աստիճանները, այնպես էլ տիպը ունոմինալ է, այսինքն արտահայտվում է մեկ բառով։ Բուսաբանության և սնկաբանության մեջ օգտագործվում է տիպերի և ենթատիպերի ստանդարտիզացված վերջավորություններ՝
| բաժին | ենթաբաժին | |
| բույսեր | -phyta | -phytina |
| սնկեր | -mycota | -mycotina |
| Կարգաբանական խմբեր |
|
Վերնաթագավորություն — Թագավորություն — Ենթաթագավորություն — Վերնատիպ/Վերնաբաժին — Տիպ/բաժին — Ենթատիպ/Ենթակարգ — Վերնադաս — Դաս — Ենթադաս — Ինֆրադաս — Վերնակարգ — Կարգ — Ենթակարգ — Ինֆրակարգ — Վերնաընտանիք — Ընտանիք — Ենթաընտանիք — Վերնատրիբա — Տրիբա — Ենթատրիբա — Ցեղ — Ենթացեղ — Վերնասեկցիա — Սեկցիա — Ենթասեկցիա — Շարք — Ենթաշարք — Տեսակ — Ենթատեսակ — Կենսաձև/Տարատեսակ — Ենթատարատեսակ — Ձև — Ենթաձև |
| Տաքսոնոմիա — Կենսաանվանական անվանակարգ |
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ «Life sciences». The American Heritage New Dictionary of Cultural Literacy (third ed.). Houghton Mifflin Company. 2005. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 4–ին-ին. «Phyla in the plant kingdom are frequently called divisions.»
- ↑ Berg, Linda R. (2007 թ․ մարտի 2). Introductory Botany: Plants, People, and the Environment (2 ed.). Cengage Learning. էջ 15. ISBN 9780534466695. Վերցված է 2012 թ․ հուլիսի 23-ին.
Գրականություն խմբագրել
- Джеффри, Чарлз. Биологическая номенклатура։ Пер. с англ. М.։ Мир, 1980. С. 16, 24—25.
- Наумов С.П. Зоология позвоночных. М.։ Просвещение, 1982. 464 с.
- Тахтаджян А.Л. Система магнолиофитов. Л.։ Наука, 1987. 439 с.
- Михайлова И.А., Бондаренко О.Б., Обручева О.П. Общая палеонтология. М.։ Изд-во МГУ, 1989. 384 с. ISBN 5-211-00434-5
- Кэрролл Р. Палеонтология и эволюция позвоночных։ В 3-х т. Т. 3. М.։ Мир, 1993. 312 с. ISBN 5-03-001819-0