Դոդեկանոլ

քիմիական միացություն

Դոդեկանոլ (միջազգային անվանակարգման համաձայն դոդեկան-1-ոլ կամ 1-դոդեկանոլճարպերի բաղադրության մեջ մտնող և սպիրտների դասին պատկանող օրգանական նյութ։ Քիչ քանակությամբ հանդիպում է որոշ ցիտրուսային բույսերի պտուղների մեջ։

Դոդեկանոլ
Изображение химической структуры
Քիմիական բանաձևC₁₂H₂₆O
Մոլային զանգված3,1E−25 կիլոգրամ[1] գ/մոլ
Հալման ջերմաստիճան26 °C[2] և 24 °C[3] °C
Եռման ջերմաստիճան259 °C[3] °C
Դասակարգում
CAS համար112-53-8
PubChem8193
EINECS համար203-982-0
SMILESCCCCCCCCCCCCO
ЕС203-982-0
RTECSJR5775000
ChEBI7901
Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա)

Ունի թույլ ճարպային հոտ՝ ծաղկացիտրուսային երանգներով։

Ստացում խմբագրել

Ստանում են

  • Լաուրինային թթվի (C11H23COOH) էթիլէսթերի վերականգնումով՝ նատրիումի սպիրտատոլուոլային լուծույթով[4]։
  • Ցիգլերի մեթոդով էթիլենից սինթետիկ սպիրտների ստացման ժամանակ։

Կիրառում խմբագրել

Դոդեկանոլը և նրա եթերները օգտագործվում են պարֆյումերիայում և սննդի արդյունաբերության մեջ՝ հոտավետ նյութերի կազմում, իսկ դոդեկանոլի և ծծմբական թթվի եթերները՝ լվացող միջոցների արտադրության մեջ։

Թունավորություն խմբագրել

 
Դոդեկանոլի գնդաձողային մոդելը

Դոդեկանոլը կարող է գրգռել մաշկը։ Թունավորության չափով այն հավասարվում է էթանոլի թունավորության կեսին, բայց այն շատ վտանգավոր է ծովային կենդանիների համար[5] ։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 RCSB protein data bank
  2. 2,0 2,1 Bradley J., Williams A. J., Andrew S.I.D. Lang Jean-Claude Bradley Open Melting Point Dataset // Figshare — 2014. — doi:10.6084/M9.FIGSHARE.1031637.V2
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 David R. Lide, Jr. Basic laboratory and industrial chemicals: A CRC quick reference handbookCRC Press, 1993. — ISBN 978-0-8493-4498-5
  4. https://chem21.info/info/160758/
  5. «MSDS Safety Sheet». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հուլիսի 16-ին. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 15-ին.

Գրականություն խմբագրել

  • Хейфиц Л. А., Дашунин В. М. Душистые вещества и другие продукты для парфюмерии. — М.: Химия, 1994. — 256 с. — 2 000 экз. — ISBN 5-7245-0967-9
  • Войткевич С. А. 865 душистых веществ для парфюмерии и бытовой химии. — М.: Пищевая промышленность, 1994. — 594 с. — 1 000 экз.