Դելավեր

Դելավեր; անգլ.՝ Delaware
flag of Delaware?	Զինանշան
;	;
Երկիր	ԱՄՆ
Մաան է	Մայրցամաքային նահանգներ և Հյուսիսատլանտյան նահանգներ
Կարգավիճակ	ԱՄՆ-ի նահանգ
Մտնում է	ԱՄՆ
Վարչկենտրոն	Դովեր
Ամենաբարձր կետ	Ebright Azimuth?
ԲԾՄ	18 մետր
Օրենսդրական մարմին	Delaware General Assembly?
Դատական մարմին	Delaware Supreme Court?
Նահանգապետ	Ջեք Մարկել
Միության մուտք	դեկտեմբերի 7, 1787
Պաշտոնական լեզուներ	չկա
Բնակչություն;	945 934 մարդ (2015) (45 տեղ)
Տարածք	6452 կմ² (49 տեղ)
Հիմնադրված է	դեկտեմբերի 7, 1787 թ.
Սահմանակցում է	Նյու Ջերսի, Փենսիլվանիա և Մերիլենդ
Ժամային գոտի	հյուսիսամերիկյան ժամային գոտի և Ամերիկա/Նյու Յորք
Հապավում	De., Del., DE և Del.
Փոխարինեց	Delaware Colony?
ISO 3166-2 կոդ	US-DE
Անվանված է	Դելավեր
Մականուն	The First State, The Small Wonder, Blue Hen State և The Diamond State
Միության մուտք	դեկտեմբերի 7, 1787
	Կոորդինատներ: 39°0′ հս․ լ. 75°30′ ամ. ե. / 39.000° հս․. լ. 75.500° ավ. ե.
	delaware.gov

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Դելավեր (այլ կիրառումներ)

Դելավեր (անգլերեն՝ Delaware), Դելավերը ԱՄՆ-ի 50 նահանգներից մեկն է։ ԱՄՆ-ի հյուսիս-արևելյան մասում: Այն սահմաններ ունի Մերիլենդի հետ հարավում, հյուսիս-արևմուտքից Փենսիլվանիայի և արևելքից Նյու Ջերսիի և Ատլանտյան օվկիանոսի հետ։

Դելավերն զբաղեցնում է Դելմարվա թերակղզու հյուսիսարևելյան մասը: Դա սահմաններով երկրորդ խոշորագույն և բնակչությամբ վեցերորդ խոշորագույն նահանգն է, բայց խիտ բնակեցված է: Դելավերը բաժանված է երեք մասերի: Նոր Քելսի շրջան, Քենթ շրջան և Սուսեշս շրջան: Թեև հարավային երկու երկրները պատմականորեն հիմնականում գյուղատնտեսական բնույթ են կրում:

16-րդ դարում եվրոպական կողմը ուսումնասիրելուց առաջ Դելավերում բնակեցված էր բնիկ ամերիկացիների մի քանի խմբեր, այդ թվում ` հյուսիսում Լենապատը և հարավայինում Նանթիկոկենը: Այն սկզբում գաղութացվել էր հոլանդական առևտրականների կողմից: Դելավերն ամերիկյան հեղափոխության մասնակից 13 գաղութներից մեկն էր: 1787 թվականի դեկտեմբերի 7-ին Դելավերն առաջին պետությունն էր, որը վավերացրեց Միացյալ Նահանգների Սահմանադրությունը և արդեն հայտնի էր որպես «Առաջին նահանգ»:

ՊատմությունԽմբագրել

Բնիկ ամերիկացիներԽմբագրել

Նախքան Դելավերը բնակեցրած եվրոպացի գաղութատերերը, տարածքը անվանված էր Արևելյան Ալգոնսկյան ցեղերի անունով, որը հայտնի էր որպես Յունամի Լենապատ կամ Դելավեր, որն ապրում էր հիմնականում ափին և Նանտիկոկին, որը զբաղեցնում էր հարավային Դելմարվա թերակղզու մեծ մասը:

ԺողովրդագրությունԽմբագրել

Միացյալ Նահանգների մարդահամարի բյուրոն գնահատում է, որ 2016 թվականի հուլիսի 1-ի դրությամբ Դելավերում բնակչությունը 952.065 մարդ է, որը ԱՄՆ-ի 2010 թվականի մարդահամարից հետո աճել է 6.0 %-ով:

Բնակչության դինամիկան ըստ տարեթվերիԽմբագրել

1940- 266 505 մարդ
1950- 318 085 մարդ
1960- 446 292 մարդ
1970- 548 104 մարդ
1980- 594 338 մարդ
1990- 666 168 մարդ
2000- 783 600 մարդ
2010- 897 934 մարդ

Հետաքրքիր փաստերԽմբագրել

Դելավերի Դովեր քաղաքից քիչ հեռու է տեղակայված ԱՄՆ ռազմաօդայինբազան, որը ամենամեծերից է երկրում: Բացի իր հիմնական գործառույթից, բազան նաև ժամանակավոր դիարան է ամերիկացի զինծառայողների և քաղաքական դեմքերի համար, որոնք մահացել են ծառայության ընթացքում:

Դելավերը մեծ ազդեցություն ունեցավ ԱՄՆ Սահմանադրության վերջնական տեքստի ձևակերպման վրա: Հետևաբար, շատերը այն անվանում են Մեծ Դելավեր նահանգի Սահմանադրություն ^[3]: