Դելավեր
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Դելավեր (այլ կիրառումներ)
Դելավեր (անգլերեն՝ Delaware), Դելավերը ԱՄՆ-ի 50 նահանգներից մեկն է։ ԱՄՆ-ի հյուսիս-արևելյան մասում: Այն սահմաններ ունի Մերիլենդի հետ հարավում, հյուսիս-արևմուտքից Փենսիլվանիայի և արևելքից Նյու Ջերսիի և Ատլանտյան օվկիանոսի հետ։
Դելավեր անգլ.՝ Delaware | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||
Երկիր | ![]() | |||||
Մասն է | Մայրցամաքային նահանգներ և Հյուսիսատլանտյան նահանգներ | |||||
Կարգավիճակ | ԱՄՆ-ի նահանգ | |||||
Մտնում է | ԱՄՆ | |||||
Վարչկենտրոն | Դովեր | |||||
Ամենաբարձր կետ | Ebright Azimuth? | |||||
ԲԾՄ | 18 մետր | |||||
Օրենսդրական մարմին | Delaware General Assembly? | |||||
Դատական մարմին | Delaware Supreme Court? | |||||
Նահանգապետ | Ջեք Մարկել | |||||
Միության մուտք | դեկտեմբերի 7, 1787 | |||||
Բնակչություն | ▲945 934 մարդ (2015)[1] (45 տեղ) | |||||
Տարածք | 6452 կմ² (49 տեղ) | |||||
![]() | ||||||
Հիմնադրված է | դեկտեմբերի 7, 1787 թ. | |||||
Սահմանակցում է | Նյու Ջերսի, Փենսիլվանիա և Մերիլենդ | |||||
Ժամային գոտի | հյուսիսամերիկյան ժամային գոտի և Ամերիկա/Նյու Յորք | |||||
Հապավում | DE[2] | |||||
Փոխարինեց | Delaware Colony? | |||||
ISO 3166-2 կոդ | US-DE | |||||
Անվանված է | Delaware Bay?[3] | |||||
Մականուն | The First State | |||||
Միության մուտք | դեկտեմբերի 7, 1787 | |||||
delaware.gov(անգլ.) |
Դելավերն զբաղեցնում է Դելմարվա թերակղզու հյուսիսարևելյան մասը: Դա սահմաններով երկրորդ խոշորագույն և բնակչությամբ վեցերորդ խոշորագույն նահանգն է, բայց խիտ բնակեցված է: Դելավերը բաժանված է երեք մասերի: Նոր Քելսի շրջան, Քենթ շրջան և Սուսեշս շրջան: Թեև հարավային երկու երկրները պատմականորեն հիմնականում գյուղատնտեսական բնույթ են կրում:
16-րդ դարում եվրոպական կողմը ուսումնասիրելուց առաջ Դելավերում բնակեցված էր բնիկ ամերիկացիների մի քանի խմբեր, այդ թվում ` հյուսիսում Լենապատը և հարավայինում Նանթիկոկենը: Այն սկզբում գաղութացվել էր հոլանդական առևտրականների կողմից: Դելավերն ամերիկյան հեղափոխության մասնակից 13 գաղութներից մեկն էր: 1787 թվականի դեկտեմբերի 7-ին Դելավերն առաջին պետությունն էր, որը վավերացրեց Միացյալ Նահանգների Սահմանադրությունը և արդեն հայտնի էր որպես «Առաջին նահանգ»:
ՊատմությունԽմբագրել
Բնիկ ամերիկացիներԽմբագրել
Նախքան Դելավերը բնակեցրած եվրոպացի գաղութատերերը, տարածքը անվանված էր Արևելյան Ալգոնսկյան ցեղերի անունով, որը հայտնի էր որպես Յունամի Լենապատ կամ Դելավեր, որն ապրում էր հիմնականում ափին և Նանտիկոկին, որը զբաղեցնում էր հարավային Դելմարվա թերակղզու մեծ մասը:
ԺողովրդագրությունԽմբագրել
Միացյալ Նահանգների մարդահամարի բյուրոն գնահատում է, որ 2016 թվականի հուլիսի 1-ի դրությամբ Դելավերում բնակչությունը 952.065 մարդ է, որը ԱՄՆ-ի 2010 թվականի մարդահամարից հետո աճել է 6.0 %-ով:
Բնակչության դինամիկան ըստ տարեթվերիԽմբագրել
- 1940- 266 505 մարդ
- 1950- 318 085 մարդ
- 1960- 446 292 մարդ
- 1970- 548 104 մարդ
- 1980- 594 338 մարդ
- 1990- 666 168 մարդ
- 2000- 783 600 մարդ
- 2010- 897 934 մարդ
Հետաքրքիր փաստերԽմբագրել
Դելավերի Դովեր քաղաքից քիչ հեռու է տեղակայված ԱՄՆ ռազմաօդայինբազան, որը ամենամեծերից է երկրում: Բացի իր հիմնական գործառույթից, բազան նաև ժամանակավոր դիարան է ամերիկացի զինծառայողների և քաղաքական դեմքերի համար, որոնք մահացել են ծառայության ընթացքում:
Դելավերը մեծ ազդեցություն ունեցավ ԱՄՆ Սահմանադրության վերջնական տեքստի ձևակերպման վրա: Հետևաբար, շատերը այն անվանում են Մեծ Դելավեր նահանգի Սահմանադրություն [4]:
ՊատկերասրահԽմբագրել
ԾանոթագրություններԽմբագրել
Արտաքին հղումներԽմբագրել
- Delaware.gov – Պաշտոնական կայք