Դելավեր
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Դելավեր (այլ կիրառումներ)
Դելավեր (անգլերեն՝ 
Delaware), Դելավերը ԱՄՆ-ի 50 նահանգներից մեկն է։ ԱՄՆ-ի հյուսիս-արևելյան մասում: Այն սահմաններ ունի Մերիլենդի հետ հարավում, հյուսիս-արևմուտքից Փենսիլվանիայի և արևելքից Նյու Ջերսիի և Ատլանտյան օվկիանոսի հետ։
 անգլ.՝ Delaware | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||
| Երկիր |  ԱՄՆ | |||||
| Մաան է | Մայրցամաքային նահանգներ և Հյուսիսատլանտյան նահանգներ | |||||
| Կարգավիճակ | ԱՄՆ-ի նահանգ | |||||
| Մտնում է | ԱՄՆ | |||||
| Վարչկենտրոն | Դովեր | |||||
| Ամենաբարձր կետ | Ebright Azimuth? | |||||
| ԲԾՄ | 18 մետր | |||||
| Օրենսդրական մարմին | Delaware General Assembly? | |||||
| Դատական մարմին | Delaware Supreme Court? | |||||
| Նահանգապետ | Ջեք Մարկել | |||||
| Միության մուտք | դեկտեմբերի 7, 1787 | |||||
| Պաշտոնական լեզուներ | չկա | |||||
| Բնակչություն | 945 934 մարդ (2015)[1] (45 տեղ) | |||||
| Տարածք | 6452 կմ² (49 տեղ) | |||||
.svg) | ||||||
| Հիմնադրված է | դեկտեմբերի 7, 1787 թ. | |||||
| Սահմանակցում է | Նյու Ջերսի, Փենսիլվանիա և Մերիլենդ | |||||
| Ժամային գոտի | հյուսիսամերիկյան ժամային գոտի և Ամերիկա/Նյու Յորք | |||||
| Հապավում | De.[2], Del.[2], DE[2] և Del.[2] | |||||
| Փոխարինեց | Delaware Colony? | |||||
| ISO 3166-2 կոդ | US-DE | |||||
| Անվանված է | Delaware Bay?[3] | |||||
| Մականուն | The First State, The Small Wonder, Blue Hen State և The Diamond State | |||||
| Միության մուտք | դեկտեմբերի 7, 1787 | |||||
| Կոորդինատներ: 39°0′ հս․ լ. 75°30′ ամ. ե. / 39.000° հս․. լ. 75.500° ավ. ե. | ||||||
| delaware.gov | ||||||
Դելավերն զբաղեցնում է Դելմարվա թերակղզու հյուսիսարևելյան մասը: Դա սահմաններով երկրորդ խոշորագույն և բնակչությամբ վեցերորդ խոշորագույն նահանգն է, բայց խիտ բնակեցված է: Դելավերը բաժանված է երեք մասերի: Նոր Քելսի շրջան, Քենթ շրջան և Սուսեշս շրջան: Թեև հարավային երկու երկրները պատմականորեն հիմնականում գյուղատնտեսական բնույթ են կրում:
16-րդ դարում եվրոպական կողմը ուսումնասիրելուց առաջ Դելավերում բնակեցված էր բնիկ ամերիկացիների մի քանի խմբեր, այդ թվում ` հյուսիսում Լենապատը և հարավայինում Նանթիկոկենը: Այն սկզբում գաղութացվել էր հոլանդական առևտրականների կողմից: Դելավերն ամերիկյան հեղափոխության մասնակից 13 գաղութներից մեկն էր: 1787 թվականի դեկտեմբերի 7-ին Դելավերն առաջին պետությունն էր, որը վավերացրեց Միացյալ Նահանգների Սահմանադրությունը և արդեն հայտնի էր որպես «Առաջին նահանգ»:
ՊատմությունԽմբագրել
Բնիկ ամերիկացիներԽմբագրել
Նախքան Դելավերը բնակեցրած եվրոպացի գաղութատերերը, տարածքը անվանված էր Արևելյան Ալգոնսկյան ցեղերի անունով, որը հայտնի էր որպես Յունամի Լենապատ կամ Դելավեր, որն ապրում էր հիմնականում ափին և Նանտիկոկին, որը զբաղեցնում էր հարավային Դելմարվա թերակղզու մեծ մասը:
ԺողովրդագրությունԽմբագրել
Միացյալ Նահանգների մարդահամարի բյուրոն գնահատում է, որ 2016 թվականի հուլիսի 1-ի դրությամբ Դելավերում բնակչությունը 952.065 մարդ է, որը ԱՄՆ-ի 2010 թվականի մարդահամարից հետո աճել է 6.0 %-ով:
Բնակչության դինամիկան ըստ տարեթվերիԽմբագրել
- 1940- 266 505 մարդ
- 1950- 318 085 մարդ
- 1960- 446 292 մարդ
- 1970- 548 104 մարդ
- 1980- 594 338 մարդ
- 1990- 666 168 մարդ
- 2000- 783 600 մարդ
- 2010- 897 934 մարդ
Հետաքրքիր փաստերԽմբագրել
Դելավերի Դովեր քաղաքից քիչ հեռու է տեղակայված ԱՄՆ ռազմաօդայինբազան, որը ամենամեծերից է երկրում: Բացի իր հիմնական գործառույթից, բազան նաև ժամանակավոր դիարան է ամերիկացի զինծառայողների և քաղաքական դեմքերի համար, որոնք մահացել են ծառայության ընթացքում:
Դելավերը մեծ ազդեցություն ունեցավ ԱՄՆ Սահմանադրության վերջնական տեքստի ձևակերպման վրա: Հետևաբար, շատերը այն անվանում են Մեծ Դելավեր նահանգի Սահմանադրություն [4]:
ՊատկերասրահԽմբագրել
.jpg)
ԾանոթագրություններԽմբագրել
Արտաքին հղումներԽմբագրել
- Delaware.gov – Պաշտոնական կայք