Գրինյարի ռեակցիա
Գրինյարի ռեակցիա, օրգանական միացությունների սինթեզման ընդհանուր եղանակ ալկիլ կամ արիլմագնեզիում հալոգենիդների՝ RMgX միջոցով [R-ը ալիֆատիկ կամ արոմատիկ ռադիկալ է, X-ը՝ հալոգենի ատոմ (սովորաբար Br կամ I)]։ RMgX (Գրինյարի ռեակտիվներ) ստացվում է ալկիլհալոգենիդը բացարձակ եթերի միջավայրում (արտադրության մեջ՝ տետրահիդրոֆուրան)՝ մագնեզիումի հետ փոխազդելով։ Սովորաբար օգտագործում են RMgX-ի եթերային լուծույթները։ Ռեակցիան հայտնաբերել է Ֆ․ Գրինյարը 1900 թ.-ին։ RMgX-ը խիստ ռեակցունակ են ակտիվ ջրածին ունեցող միացությունների (ջուր, սպիրտներ, առաջնային և երկրորդային ամիններ ևն) հետ փոխազդելիս առաջացնում են ածխաջրածիններ, օրինակ՝ CH3MgX+ ROH—»СН4+ROMgX։ Անջատված մեթանի ծավալով որոշում են միացության մեջ ակտիվ ջրածնի քանակը (Չուգան-Ցերևիտինովի եղանակ)։ RMgX-ը ածխաթթվական գազի հետ փոխազդելիս գոյացնում է թթուներ, մրջնալդեհիդի հետ՝ առաջնային, այլ ալդեհիդների հետ՝ երկրորդային, կետոնների և կարբոնաթթուների Էսթերների հետ՝ երրորդային սպիրտներ։ RMgX-ը հեշտությամբ փոխազդում է տարրերի հալոգենիդների հետ, օրինակ՝ 2RMgX + HgCl2 = R2Hg + 2MgXCl։ Այս եղանակով սինթեզում են ոսկու, սնդիկի, բերիլիումի, կադմիումի, ֆոսֆորի, արսենի, ծծմբի, սելևնի օրգանական միացությունները։ Թթվածնի և ծծմբի հետ փոխազդելիս առաջացնում են համապատասխանաբար սպիրտներ և թիոսպիրտներ։
Օգտագործում խմբագրել
Կարբոնիլային միացությունների հետ ռեակցիաներ՝
Այլ էլեկտրոֆիլների հետ ռեակցիաներ՝
|
Սա գիտության Քիմիա բնագավառի մասին անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 3, էջ 230)։ 
|