Գրգռում (ֆիզիկա)
Գրգռում, համակարգի անցումը մի էներգիական վիճակից ավելի բարձր էներգիական վիճակի։
.svg)
Քվանտային գրգռում խմբագրել
Քվանտային ֆիզիկայում գրգռումը տեղի է ունենում որպես քվանտային համակարգի (ատոմի, մոլեկուլի, ատոմի միջուկի) քվանտային թռիչք որևէ էներգիական մակարդակից ավելի բարձր մակարդակ։ Համակարգի գրգռումը տեղի է ունենում համակարգի կողմից էներգիա կլանելու հաշվին, օրինակ՝ ֆոտոններ կլանելու (ֆոտոգրգռում) կամ էլեկտրոնների և այլ մասնիկների բախման ժամանակ (գրգռում հարվածների միջոցով)։ Ֆոտոգրգռման դեպքում համակարգի համար թույլատրելի բոլո անցումների համախմբությունը կազմում է այդ քվանտային համակարգի (ատոմի կամ մոլեկուլի) կլանման սպեկտրը[1]։
Քվանտային համակարգի գրգռված վիճակը համակարգի բոլոր քվանտային վիճակներն են, որոնց էներգիական մակարդակը գերազանցում է հիմնական վիճակի էներգիայից։ Որպես կանոն, գրգռված վիճակն անկայուն է և ունի վերավոր կյանքի տևողություն։ Համակարգը, կորցնելով էներգիա, վերադառնում է հիմնական վիճակին. այդպիսի անցումը կարող է լինել ճառագայթող (օրինակ՝ ատոմը կարող է ֆոտոն ճառագայթել) կամ ոչ (էներգիան հաղորդվում է այլ համակարգի)։
Գրգռված վիճակից ճառագայթային անցման դեպքում համակարգի համար թույլատրելի բոլո անցումների համախմբույթունը ավելի ցածր էներգիաներով մակարդակների վրա կազմում է այդ քվանտային համակարգի ճառագայթման սպեկտրը[1]։ Գրգռված վիճակներում ատոմները և մոլեկուլները սովորաբար քիմիապես ավելի ակտիվ են, քան հիմնական վիճակներում[2]։
Գրգռման էներգիա խմբագրել
Գրգռման էներգիան այն էներգիան է, որն անհրաժեշտ է հաղորդել համակարգին՝ դրան հիմնական վիճակից գրգռված վիճակ փոխադրելու համար։ Ատոմի համար էլեկտրոնի գրգռման էներգիան միշտ փոքր է իոնացման էներգիայից[3]։
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Квантовый переход
- ↑ Возбуждение — Физический энциклопедический словарь. — М.: Советская энциклопедия. Главный редактор А. М. Прохоров. 1983.
- ↑ Уровни энергии атома водорода