Գուստավ Մորցինեկ
Գուստավ Մորցինեկ (լեհ.՝ Gustaw Morcinek, օգոստոսի 25, 1891[1][2][3][…] կամ օգոստոսի 28, 1891[4], Կարվինա և Doly, Կարվինա[5] - դեկտեմբերի 20, 1963[1][2][3][…], Կրակով, Կրակովի վոեվոդություն, Լեհաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն[5]), լեհ գրող։ 1952-1977 թվականներին Լեհաստանի Հանրապետության Սեյմի անդամ։ Համարվում է Սիլեզիայի գլխավոր գրողներից մեկը[6]։
Գուստավ Մորցինեկ լեհ.՝ Augustyn Morcinek | |
---|---|
Ծննդյան անուն | լեհ.՝ Augustyn Morcinek |
Ծնվել է | օգոստոսի 25, 1891[1][2][3][…] կամ օգոստոսի 28, 1891[4] |
Ծննդավայր | Կարվինա կամ Doly, Կարվինա[5] |
Վախճանվել է | դեկտեմբերի 20, 1963[1][2][3][…] (72 տարեկան) |
Վախճանի վայր | Կրակով, Կրակովի վոեվոդություն, Լեհաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն[5] |
Գերեզման | Municipal cemetery in Cieszyn |
Մասնագիտություն | գրող, քաղաքական գործիչ, դպրոցի ուսուցիչ, լրագրող, արձակագիր և հրապարակախոս |
Քաղաքացիություն | Լեհաստան |
Ուշագրավ աշխատանքներ | Q20035170? |
Անդամակցություն | Polish PEN Club? և Լեհաստանի գրողների միություն |
Կուսակցություն | Democratic Party? և Front of National Unity? |
Պարգևներ | |
Gustaw Morcinek Վիքիպահեստում |
Կենսագրություն խմբագրել
Ծնվել է 1891 թվականին Կարվինայում՝ աղքատ ընտանիքում, եղել է չորս եղբայրներից ու քույրերից փոքրը։ 1892 թվականին, հոր մահից հետո, մայրը միայնակ է հոգ տանել ընտանիքի մասին։ Ավգուստինը 16 տարեկանից սկսել է աշխատել ածխահանքում։ Երբ եղել է 19 տարեկան, հանքափորները գումար են հավաքել նրա կրթության համար, և Մորցինեկը սկսել է հաճախել Բելսկո Բյալա քաղաքի վարժարանը, որն ավարտել է 1914 թվականին։ Նույն թվականին զորակոչվել է ավստրո-հունգարական բանակ, իսկ 1918 թվականից հետո որոշ ժամանակ ծառայել է լեհական բանակում։ 1920 թվականին, երբ Թեշինյան Սիլեզիան բաժանվել է Լեհաստանի և Չեխոսլովակիայի միջև, նրա ծննդավայր Կարվինան անցել է Չեխոսլովակիայի կազմի մեջ։ Մորչինեկը եղել է եհամետ ակտիվիստ, ուստի որոշել է մնալ Լեհաստանում։ 1920-1930-ական թվականներին Սկոչովում աշխատել է որպես ուսուցիչ։
Միջպատերազմյան ժամանակաշրջան խմբագրել
Միջպատերազմյան շրջանում Մորչինեկը մեծ թվով հոդվածներ տպագրեց սիլեզիական տարբեր թերթերում։ Իր ամենանշանակալից ստեղծագործությունները գրել է 1920-ականների վերջին և 1930-ականների սկզբին՝ դառնալով միջսպատերազմյան ժամանակաշրջանի միակ հայտնի սիլեզիական լեհախոս արձակագիրը։
Նրա աշխատանքների թեմաները հիմնականում կենտրոնացած են ածխի արդյունահանման և Սիլեզիայի տեղական պատմության թեմաների վրա։ Մորչինեկը իրատեսորեն ցույց է տալիս հանքափորների աշխատանքն ու կյանքը և շեշտում լեհ բանվորների ազգային ճնշման դասակարգային բնույթը[7]։ 1936-1939 թվականներին Մորչինեկն ապրել է արտերկրում՝ Արևմտյան Եվրոպայում։
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ խմբագրել
Վերադարձել է Լեհաստան Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի բռնկումից անմիջապես առաջ։ Ձերբակալվել է Գեստապոյի կողմից 1939 թվականի սեպտեմբերի 6-ին։ Սկզբնապես, բանտարկվել է Սիլեզիայից լեհ մտավորականության այլ ներկայացուցիչների հետ միասին։ Գուստավը անցկացրել է ամբողջ պատերազմը գերմանական համակենտրոնացման ճամբարներում[8]։ Ձերբակալման ենթադրյալ պատճառը պատերազմից առաջ նրա «հակագերմանական գործունեությունն» էր և այն փաստը, որ նա իր վեպերից մեկում («Wyrąbany chodnik») շանը անվանել է«Բիսմարկ»։
Պատերազմից հետո խմբագրել
Ազատ արձակման պահից մինչև 1946 թվականի նոյեմբերը, Մորցինեկն ապրել է Ֆրանսիայում, Իտալիայում և Բելգիայում և համագործակցել է լեհական գաղթական մամուլի հետ[9]։ Հետո վերադարձել է Սիլեզիա և բնակություն հաստատել Կատովիցեում։ Նրան ակտիվորեն աջակցել են երկրի նոր իշխանությունները։ Մորիցնեկը վերսկսել է իր գրական կարիերան և իր աշխատանքում շարունակել կենտրոնանալ Սիլեզիայի խնդիրների վրա։
Նրա շատ գրքեր թարգմանվել և հրատարակվել են արտերկրում։
Գուստավ Մորցինեկը մահացել է Լեյկեմիայից 1963 թվականի դեկտեմբերի 20-ին Կրակովում և հետագայում թաղվել Ցեշինի համայնքային գերեզմանատանը։
Աշխատանքներ խմբագրել
Նովելներ և նովելների ժողովածուներ խմբագրել
- Noc listopadowa (1927)
- W kwietniową noc (1928)
- Zgaszony płomyk (1928)
- O te świętą ziemeczkę (1929)
- Serce za tamą (1929)
- Cisza (1930)
- Miód w sercu (1930)
- Chleb na kamieniu (1931)
- Na bieda-szybie (1932)
- Sześć dni (1932)
- Dzieje węgla (1933)
- Kataryniarz (1933)
- W zadymionym słońcu (1933)
- Uśmiech na drodze (1935)
- Gołębie na dachu (1936)
- Po kamienistej drodze (1936)
- W najmłodszym lesie (1937)
- Maszerowa (1938)
- Miasteczko nad rzeką (1938)
- Królewski dług (1939)
Պատմվածքների ժողովածուներ խմբագրել
- Byli dwaj bracia (1930)
- Wyrąbany chodnik (1931–32)
- Inżynier Szeruda (1937)
- Wyorane kamienie (1939)
- Dziewczyna z Pól Elizejskich (1946)
- Listy z mojego Rzymu (1946)
- Wróżbita (1946)
- Dwie korony (1948)
- Zagubione klucze (1948)
- Pod gongiem (1949)
- Pokład Joanny (1951)
- W Nysie na rynku (1952)
- Odkryte skarby (1953)
- Ondraszek (1953)
- W Wiergulowej dziedzinie (1953)
- Viktoria (1954)
- Wskrzeszenie Herminy (1956)
- Z mojej ziemi (publicystyka) (1956)
- Judasz u Monte Sicuro (1957)
- Czarna Julka (1959)
- Siedem zegarków kopidoła Joachima Rybki (1960)
- Opowieści o ludziach z pociągu (1963)
- Górniczy zakon (1964)
Հեքիաթների ժողովածուներ խմբագրել
- Jak górnik Bulandra diabła oszukał (1961)
- Przedziwne śląskie powiarki (1961)
- Przedziwna historia o zbójniku Ondraszku (1963)
Գիրք երեխաների համար խմբագրել
- Narodziny serca (1932)
- Gwiazdy w studni (1933)
- Łysek z pokladu Idy (1933)
- Ludzie są dobrzy (1935)
- Miasteczko nad rzeką (1938)
Այլ աշխատանքներ խմբագրել
- Śląsk (1933)
- Listy spod morwy (1945)
- Listy spod morwy (1946)
- Zabłąkane ptaki
- Urodzaj ludzi
- Ziemia cieszyńska
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Առցանց լեհական կենսագրական բառարան (польск.)
- ↑ 4,0 4,1 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 Vědecká knihovna v Olomouci REGO (չեխերեն)
- ↑ Hierowski 1947, 97.
- ↑ Hierowski 1947, 81.
- ↑ Hierowski 1947, 193.
- ↑ Hierowski 1947, 79-80.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գուստավ Մորցինեկ» հոդվածին։ |