Գլարուս
Գլարուս (German: [[Միջազգային հնչյունական այբուբեն|[ˈɡlaːrʊs]]] (
); Կաղապար:Lang-gsw; ֆր.՝ Glaris; իտալ.՝ Glarona; ռոմանշ.՝ Glaruna), Շվեյցարիայի նույնանուն կանտոնի վարչական կենտրոնը։ 2011 թվականի հունվարի 1-ից նրան են միացվել Էնենդա, Նետստալ և Ռիդերն համայնքները[1]։ Գլարուսը գտնվում է Լինթ գետի ափին՝ Շվեյցարական Ալպերի մաս հանդիսացող Գլեռնիշ սարի ստորոտին։ Քաղաքի խորհրդանշական տեսարժան վայրը նրա՝ նոր ռոմանական (նեոռոմանական) ոճով կառուցված եկեղեցին է։ Գլարուսի տնտեսության տիրապետող ճյուղերն են փայտամշակման, տեքստիլ, պլաստմասսաների արտադրությունը և հրատարակչական բիզնեսը։
| Բնակավայր | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Գլարուս | |||||
| շվեյց. գերմ.՝ Glarus | |||||
| |||||
 | |||||
| Երկիր |  Շվեյցարիա | ||||
| Մակերես | 103,6 կմ², 103,68 կմ² | ||||
| ԲԾՄ | 474 մետր | ||||
| Պաշտոնական լեզու | գերմաներենի շվեյցարական տարբերակ | ||||
| Բնակչություն | ▲12 539 մարդ (դեկտեմբերի 31, 2020) | ||||
| Ժամային գոտի | UTC+1 և UTC+2 | ||||
| Հեռախոսային կոդ | 055 | ||||
| Փոստային դասիչ | 8750 | ||||
| Ավտոմոբիլային կոդ | GL | ||||
| Պաշտոնական կայք | glarus.ch(գերմ.) | ||||
| |||||
Բնակավայրը պատմական փաստաթղթերում առաջին անգամ հիշատակվել է իններորդ դարի սկզբներին, լատիներեն, որպես Clarona: 1178 թվականին առաջին անգամ հիշատակվել է գերմաներեն Glarus անվանումով[2]։ Գլարուսը մինչև 2011 թվականը զբաղեցրել է 69,2 քառակուսի կիլոմետր տարածք։ Նրան Էնենդա, Նետստալ և Ռիդերն համայնքների միացումից հետո տարածքը հասել է 103,67 քառակուսի կիլոմետրի։
2017 թվականի դեկտեմբերի տվյալներով բնակչության թվաքանակը եղել է 12,521, որի 24.9%-ը օտարերկրացիներ էին։
Ժողովրդագրություն խմբագրել
Քաղաքի բնակչության թվաքանակը պատմական ժամանակի ընթացքում կրել է հետևյալ փոփոխությունները[2].
| Տարին | Բնակչությունը | Շվեյցարիայի քաղաքացիներ | % Գերմանախոսներ | % Բողոքականներ | % Կաթոլիկներ |
|---|---|---|---|---|---|
| 1554 | մոտ. 1,550 | ||||
| 1682 | մոտ. 1,200 | ||||
| 1777 | մոտ. 2,400 | ||||
| 1837 | 4,094 | ||||
| 1850 | 4,082 | 3,960 | 86.0% | 14.0% | |
| 1870 | 5,485 | 5,204 | 77.7% | 22.6% | |
| 1888 | 5,357 | 4,968 | 98.1% | 71.6% | 28.0% |
| 1900 | 4,877 | 4,424 | 97.5% | 74.2% | 25.6% |
| 1910 | 5,123 | 4,471 | 94.8% | 70.8% | 28.7% |
| 1930 | 5,269 | 4,858 | 97.7% | 70.5% | 29.2% |
| 1950 | 5,724 | 5,376 | 96.2% | 68.0% | 31.4% |
| 1970 | 6,189 | 5,215 | 86.9% | 60.5% | 38.9% |
| 1990 | 5,728 | 4,723 | 86.1% | 51.9% | 42.4% |
| 2000 | 5,556 | 4,379 | 86.0% | 45.4% | 37.7% |
Պատկերասրահ խմբագրել
-
Գլարուսի համայնապատկերը -
Քաղաքի կենտրոնը -
Կանտոնի խորհրդարանը -
Landsgemeindeplatz -
Գլեռնիշը -
Երկաթուղային կայարանը -
Քաղաքային եկեղեցին -
Եկեղեցու ներսը
Քույր քաղաքներ խմբագրել
Կլիմա խմբագրել
| Գլարուս (517m a.s.l., reference period 1981–2010)ի կլիմայական տվյալները | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | Տարի |
| Միջին բարձր °C (°F) | 2.6 (36.7) |
4.1 (39.4) |
9.0 (48.2) |
13.9 (57) |
18.8 (65.8) |
21.3 (70.3) |
23.4 (74.1) |
22.5 (72.5) |
18.4 (65.1) |
14.0 (57.2) |
7.6 (45.7) |
3.7 (38.7) |
13.3 (55.9) |
| Միջին օրական °C (°F) | −0.7 (30.7) |
0.4 (32.7) |
4.5 (40.1) |
8.7 (47.7) |
13.2 (55.8) |
16.0 (60.8) |
18.0 (64.4) |
17.3 (63.1) |
13.8 (56.8) |
9.7 (49.5) |
4.0 (39.2) |
0.6 (33.1) |
8.8 (47.8) |
| Միջին ցածր °C (°F) | −3.6 (25.5) |
−2.9 (26.8) |
0.5 (32.9) |
3.8 (38.8) |
8.1 (46.6) |
11.1 (52) |
13.2 (55.8) |
13.0 (55.4) |
9.8 (49.6) |
6.0 (42.8) |
1.0 (33.8) |
−2.2 (28) |
4.8 (40.6) |
| Տեղումներ մմ (դյույմ) | 86 (3.39) |
85 (3.35) |
105 (4.13) |
97 (3.82) |
130 (5.12) |
168 (6.61) |
198 (7.8) |
190 (7.48) |
138 (5.43) |
96 (3.78) |
108 (4.25) |
104 (4.09) |
1506 (59,29) |
| Ձյան տեղումներ սմ (դյույմ) | 32.7 (12.87) |
29.9 (11.77) |
14.4 (5.67) |
0.5 (0.2) |
0 (0) |
0 (0) |
0 (0) |
0 (0) |
0 (0) |
0.7 (0.28) |
10.9 (4.29) |
31.5 (12.4) |
120.6 (47.48) |
| Միջ. տեղումների օրեր (≥ 1.0 mm) | 10.6 | 9.4 | 12.3 | 11.9 | 13.8 | 14.2 | 14.6 | 14.6 | 11.7 | 9.7 | 10.9 | 10.5 | 144.2 |
| Միջ. ձնառատ օրեր (≥ 1.0 cm) | 5.7 | 4.9 | 3.7 | 0.3 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0.1 | 1.8 | 5.1 | 21.6 |
| % խոնավություն | 82 | 78 | 73 | 68 | 71 | 74 | 75 | 78 | 81 | 81 | 82 | 83 | 77 |
| Միջին ամսական արևային ժամ | 61 | 68 | 88 | 124 | 152 | 153 | 171 | 155 | 106 | 86 | 59 | 51 | 1274 |
| Տոկոս հնարավոր արևի լույս | 43 | 46 | 46 | 44 | 44 | 44 | 48 | 48 | 51 | 50 | 41 | 37 | 46 |
| աղբյուր: MeteoSwiss[3] | |||||||||||||
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Amtliches Gemeindeverzeichnis der Schweiz published by the Swiss Federal Statistical Office (գերմ.) accessed 18 February 2011
- ↑ 2,0 2,1 Glarus in German, French and Italian in the online Historical Dictionary of Switzerland.
- ↑ «Climate normals Glarus (Reference period 1981−2010)» (PDF). Zurich-Airport, Switzerland: Swiss Federal Office of Metreology and Climatology, MeteoSwiss. 2014 թ․ հուլիսի 2. Վերցված է 2016 թ․ փետրվարի 21-ին.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Պաշտոնական կայքէջ Արխիվացված 2012-12-05 archive.today (գերմ.)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գլարուս» հոդվածին։ |