Գերակտիվ միզապարկ

մարդու հիվանդություն

Գերակտիվ միզապարկ (ԳԱՄ), վիճակ, երբ հիվանդը հաճախակի ունենում է միզելու ցանկություն, այն աստիճանի, որ այն բացասական ազդեցություն է ունենում մարդու կյանքի վրա[3]։ Միզարձակման հաճախակի ցանկությունը կարող է ձագել օրվա ընթացքում, գիշերը, կամ և՛ օրվա ընթացքում, և՛ գիշերը[5]։ Եթե առկա է միզապարկի հսկողության կորուստ, ապա այդ վիճակը կոչվում է անմիզապահություն[1]։ Գերակտիվ միզապարկի համախտանիշով մարդկանց 40%-ից ավելին ունեն անմիզապահություն[2], և հակառակը՝ անմիզապահությունների 40-70%-ի պատճառը հանդիսանում է գերակտիվ միզապարկը[6]։ Գերակտիվ միզապարկի համախտանիշը չի համարվում կյանքին սպառնացող վիճակ[1], բայց այս հիվանդությամբ տառապող մարդիկ ունենում են խնդիրներ տարիների ընթացքում[1]։

Գերակտիվ միզապարկ
Միզապարկի կառուցվածքը
Տեսակհիվանդության կարգ
ՊատճառԱնհայտ[1]
Հիվանդության ախտանշաններՀաճախակի միզելու ցանկության զգացում, անմիզապահություն[2][3]
Բժշկական մասնագիտությունՈւրոլոգիա
ՀոմանիշներԳերակտիվ միզապարկի համախտանիշ
Ռիսկի գործոններՃարպակալում, կոֆեին, փորկապություն[2]
ԱխտորոշումԱխտանիշների հիման վրա՝ այլ հնարավոր պատճառները բացառելուց հետո[3][1]
Տարբերակիչ ախտորոշումՄիզուղիների բորբոքում, Միզապարկի նյարդաբանական դիսֆունկցիա[3][1]
ԲուժումԿոնքի հատակի վարժություններ, միզապարկի մարզում, հեղուկների չափավոր ընդունում, քաշի նվազեցում[4]
ՍկիզբըԱվելի հաճախ մեծահասակների մոտ[1]
ՏևողությունՀաճախ տարիներ[1]
ԿանխատեսումԿյանքին չի սպառնում[1]
Հանդիպման հաճախականություն~15% տղամարդիկ, 25% կանայք[1]

Գերակտիվ միզապարկի պատճառը անհայտ է[1]։ Ռիսկի գործոններն են ճարպակալումը, կոֆեինի օգտագործումը և փորկապությունը[2]։ Վատ հսկվող շաքարային դիաբետը, նստակյաց կյանքը և կոնքի քրոնիկական ցավը կարող են վատացնել ախտանիշները[1]։ Մարդիկ, սովորաբար, երկար ժամանակ ունենում են ախտանիշներ՝ մինչև բժշկի դիմելը, իսկ երբեմն նաև այս վիճակը նկատվում է խնամակալի կողմից[1]։ Ախտորոշումը հիմնված է հիվանդության նշանների և ախտանիշների վրա և պահանջում է այլ հիվանդությունների, ինչպիսին են միզուղիների բորբոքումը կամ նյարդաբանական վիճակները, բացառում[3][1]։ Ամեն միզարձակության ժամանակ արձակված մեզի քանակը համեմատաբար քիչ է[1]։ Եթե միզելու ժամանակ նկատվում է ցավ, ապա ավելի հավանական է, որ կա մեկ այլ խնդիր, քան գերակտիվ միզապարկը[1]։

Ոչ միշտ է յուրահատուկ բուժման հարկ լինում[1]։ Բուժման համար կարող են օգտագործվել կոնքի հատակի վարժություններ, միզապարկի մարզանք և առաջնայնորեն խորհուրդ են տրվում այլ վարքագծային մեթոդներ[4]։ Քաշի իջեցումը նրանց մոտ, ովքեր ունեն ավելորդ քաշ, կոֆեինի օգտագործման նվազեցումը և հեղուկների չափավոր ընդունումը նույնպես կարող են արդյունավետ լինել[4]։ Դեղամիջոցներ՝ հիմնականում հակամուսկարինային տիպի, ցուցված են միայն այն դեպքում, երբ մնացած միջոցները անարդյունավետ են[4]։ Չկան ավելի արդյունավետ մեթոդներ քան վարքագծայինները, սակայն նրանք կապված են կողմնակի ազդեցությունների հետ, հատկապես մեծահասակների մոտ[4][7]։ Որոշ ոչ ինվազիվ էլեկտրոնական ստիմուլյացիոն մեթոդները կարող են լինել արդյունավետ[8]։ Մեկ այլ մեթոդ է համարվում բոտուլինային տոքսինի ներարկումը միզապարկի մեջ[4]։ Միզային կաթետրի տեղադրում կամ վիրահատական միջամտություններ ցուցված չեն[4]։ Խնդիրը վերահսկելու համար օրագրերի օգտագործումը կարող է օգնել հասկանալ, թե արդյոք բուժումը արդյունավետ է, թե ոչ[4]։

Գերակտիվ միզապարկ առկա է տղամարդկանց մոտավորապես 7-27%-ի մոտ, իսկ կանանց 9-43%-ի[1]։ Հիվանդության հանդիպման հաճախականությունը ավելանում է տարիքի մեծացմանը զուգընթաց[1]։ Որոշ հետազոտություններ փաստում են, որ այս վիճակը ավելի հաճախ հանդիպում է կանանց մոտ, հատկապես եթե այն կապված է միզապարկի հսկողության կորստի հետ[1]։ 2000 թվականին Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներում գերակտիվ միզապարկի տնտեսական ծախսը կազմել է մոտ 12,6 միլիարդ դոլար և 4,2 միլիարդ եվրո[9]։

Նշաններ և ախտանիշներ խմբագրել

Գերակտիվ միզապարկի համար բնութագրական են հետևյալ չորս ախտանիշները՝ միզային հրատապություն, հաճախամիզություն, գիշերամիզություն և անմիզապահություն։ Անմիզապահությունը ներառված չէ «չոր» դասակարգման մեջ։

Միզային հրատապությունը համարվում է գերակտիվ միզապարկի առանձնահատուկ ախտանիշ, բայց չկան հստակ չափանիշներ՝ հասկանալու համար թե ինչ է իրենից ներկայացնում հրատապությունը, և որոշ հետազոտություններ օգտագործում են այլ չափորոշիչներ[1]։ Միզային հրատապությունը այժմ նկարագրված է International Continence Society-ի (ICS) կողմից, 2002 թվականին, ինչպես «միզելու հանկարծակի, անհաղթահարելի ցանկություն, որին դժվար է դիմադրել»։ Նախորդ բնորոշումը հետևյալն էր՝ «Միզապարկը դատարկելու ուժգին ցանկություն՝ զուգորդված արտահոսքի կամ ցավի վախով»[10]։ Այս բնորոշումը չէր նշում միզապարկը դատարկելու ցանկության հրատապությունը, այդ իսկ պատճառով ենթարկվեց քննադատության[10]։

Միզելու հաճախականությունը համարվում է ոչ նորմալ, եթե մարդը միզում է օրական 8 անգամից ավել։ Հաճախամիզությունը սովորաբար հսկվում է պացիենտի կողմից պահվող օրագրերի միջոցով, որտեղ նա նշում է միզելու էպիզոդները[1]։ Էպիզոդների թիվը փոփոխվում է կախված քնի տևողությունից, հեղուկների ընդունման քանակից, դեղամիջոցների օգտագործումից և օրական մինչև 7 անգամը համարվում է նորմալ՝ հաշվի առնելով մնացած գործոնները։

Գիշերամիզությունը իրենից ներկայացնում է ախտանիշ՝ երբ հիվանդը գանգատվում է, որ գիշերը արթնանում է միզելու հրատապ զգացողությունից, և ինչպես միզելու հաճախականությունը կախված է նման ապրելաձևից և բժշկական գործոններից։ Գիշերը միզելու համար արթնանալու եզակի դեպքերը չեն համարվում ոչ նորմալ։ Ֆինլանդիայում իրականացված հետազոտությունը հաստատեց, որ 2 կամ ավելի գիշերային միզարձակությունները ազդում են կյանքի որակի վրա[11]։

Հրատապ անմիզապահությունը անմիզապահության տեսակ է, երբ տեղի է ունենում մեզի ակամա արտահոսք՝ առանց որևէ ակնհայտ պատճառի, միևնույն ժամանակ հրատապ միզարձակելու ցանկության զգացումով, ինչպես քննարկվել էր վերևում։ Ինչպես միզելու հաճախականությունը, այնպես էլ անմիզապահությունը կարող է գրանցվել պացիենտի կողմից՝ օգնելու համար ախտորոշման և բուժման մեջ։ ԱՆմիզապահությունը կարող է նաև չափվել տակդիրային թեստերով, ինչը հաճախ օգտագործվում է հետազոտական նպատակներով։ Հրատապ անմիզապահությամբ տառապող որոշ հիվանդների մոտ առկա է լինում նաև սթրեսային անմիզապահություն, ինչը կարող է բարդություն հանդիսանալ ախտորոշման համար[1]։

Շատ կարևոր է, որ թե՛ պացիենտը, թե՛ բժիշկը կարողանան ընդհանուր հայտարարի գան, թե ինչ է նշանակում «հրատապություն»։ Կան հիվանդների կողմից օգտագործվող արտահայտություններ, որոնք լավ նկարագրում են գերակտիվ միզապարկը, դրանք են՝ «Երբ զուգարան գնալու ցանկություն ունեմ, ապա պարտադիր գնում եմ։», «Երբ ցանկություն ունեմ միզելու, ապա պետք է շտապեմ, քանզի վախենում եմ, որ չեմ հասցնի/տակս կանեմ»։ Հետևաբար՝ «վախենում եմ, որ չեմ հասցնի/տակս կանեմ» արտահայտությունը շատ կարևոր բնութագրիչ է այս հիվանդության համար[12]։

Պատճառներ խմբագրել

Գերակտիվ միզապարկի պատճառները պարզ չեն և իրականում պատճառները կարող են լինել բազմաթիվ[13]։ Հիմնականում այն կապված է միզապարկի սեղմիչ (դետրուզոր) մկանի գերակտիվության հետ, որի կծկումների ակտիվությունը որոշվում է ուրոդինամիկայի հետազոտման միջոցով[14]։ Հնարավոր է նաև, որ բարձրացած կծկողականությունը սերում է ուրոթելից և սեփական թիթեղից, և այդ հյուսվածքների ոչ նորմալ կծկումները կարող են առաջ բերել դետրուզորի կամ ամբողջ միզապարկի դիսֆունկցիայի[15]։

Կաթետր-կապված գրգռում խմբագրել

Երբ տեղադրված կաթետրի պայմաններում տեղի է ունենում միզապարկի սպազմ կամ դրենաժային պարկը դատարկ է, ապա հնարավոր է, որ կաթետրը խցանվել է արյունով, մածուցիկ նստվածքով, կամ էլ կաթետրը կամ դրենաժային խողովակը ծռվել/ծալվել են։ Երբեմն սպազմը առաջանում է երբ կաթետրը գրգռում է միզապարկը, շագանակագեղձը կամ առնանդամը։ Այսպիսի սպազմերը կարող են վերահսկվել դեղամիջոցների միջոցով, օրինակ բութիլսկոպոլամին, ինչպես նաև պացիենտների մեծ մասը հարմարվում են գրգրռմանը և սպազմերը վերանում են[16]։

Ախտորոշում խմբագրել

Գերակտիվ միզապարկի ախտորոշումը հիմնականում կատարվում է հիվանդության նշանների և ախտանիշների հիման վրա՝ միևնույն ժամանակ բացառելով ախտանիշների այլ պատճառները, օրինակ՝ բորբոքումը[1]։ Հիմնականում կարիք չի լինում կատարել ուրոդինամիկայի հետազոտություն, միզապարկի էնդոսկոպիկ կամ գերձայնային հետազոտություն[1][17]։ Կարելի է իրականացնել մեզի ցանքս՝ բացառելու համար ինֆեկցիան։ Ուռուցքը կամ միզապարկի քարը ժխտելու համար կարելի է կազմել հաճախականության/ծավալի գրաֆիկ, նաև իրականացնել ցիստոուրեթրոսկոպիա։ Եթե առկա են ախտանիշները բացատրող որևէ մետաբոլիկ կամ պաթոլոգիկ վիճակ, ապա ախտանիշները վերագրվում են որպես այդ հիվանդության դրսևորում, այլ ոչ թե գերակտիվ միզապարկ։

Ինքնուրույն լրացման համար նախատեսված հարցաթերթիկները, ընդհանուր առմամբ, համարվում են վստահելի եղանակ պացիենտի ախտանիշները որոշելու համար, չնայած, գոյություն չունի մեկ իդեալական հարցաթերթիկ[18]։ Այս հարցաթերթիկները բաժանվում են երկու խմբի՝ ընդհանուր հարցեր ստորին միզուղիների ախտանիշների վերաբերյալ և սպեցիֆիկ հարցեր կապված գերակտիվ միզապարկի հետ։ Ընդհանուր հարցաթերթիկներից են՝ Ամերիկական Ուրոլոգիական Ասոցիացիայի Ախտանիշների Ցուցանիշ (American Urological Association Symptom Index (AUASI), Միզասեռական Դիսթրեսի Գրապահոց (Urogenital Distress Inventory (UDI)[19], Անմիզապահության Ազդեցության Հարցաթերթիկ (Incontinence Impact Questionnaire (IIQ)[19], և Բրիստոլի Կանանց Ստորին Միզուղիների Ախտանիշներ (Bristol Female Lower Urinary Tract Symptoms (BFLUTS)։ Գերակտիվ միզապարկի հարցաթերթիկներն են՝ Գերակտիվ Միզապարկի Հարցաթերթիկ (Overactive Bladder Questionnaire (OAB-q)[20], Միզային Հրատապության Հարցաթերթիկ (Urgency Questionnaire (UQ), Առաջնային ԳԱՄ-ի Ախտանիշների Հարցաթերթիկ (Primary OAB Symptom Questionnaire (POSQ), և Անմիզապահության Հարցաթերթիկի Միջազգային Կոնսուլտացիա (International Consultation on Incontinence Questionnaire (ICIQ)։

Գերակտիվ միզապարկի ախտանիշները նման են այլ հիվանդությունների ախտանիշներին, օրինակ՝ միզուղիների վարակ, միզապարկի քաղցկեղ և շագանակագեղձի բարորակ գերաճ։ Միզուղիների վարակը հաճախ ուղեկցվում է ցավով և արյունամիզությամբ (արյան առկայություն մեզում), ինչը սովորաբար բացակայում է գերակտիվ միզապարկի դեպքում։ Միզապարկի քաղցկեղը հաճախ ուղեկցվում է արյունամիզությամբ և կարող է դրսևորվել ցավով, երկուսն էլ կապված չեն ԳԱՄ-ի հետ, իսկ ԳԱՄ-ի հիմնական ախտանիշները կարող են բացակայել (միզային հրատապություն, հաճախամիզություն և գիշերամիզություն)։ Շագանակագեղձի բարորակ հիպերպլազիայի ախտանիշները հաճախ դրսևորվում են միզելու ընթացքում և կարող են ներառել ցավ կամ արյունամիզություն, և այս ամենը սովորաբար չի հանդիպում ԳԱՄ-ի դեպքում[10]։ Շաքարային դիաբետը կարող է բերել հաճախամիզության և մեզի ծավալի մեծացման, սակայն այս դեպքում առկա չէ միզային հրատապություն։

Դասակարգում խմբագրել

Կան որոշակի տարաձայնություններ ԳԱՄ-ի դասակարգման և ախտորոշման մեջ[1][21]։ Որոշ աղբյուրներ գերակտիվ միզապարկը դասակարգում են երկու տարբեր տեսակների՝ «թաց» (միզելու հրատապ ցանկություն ակամա արտահոսքով(անմիզապահություն)) և «չոր» (միզելու հրատապ ցանկություն առանց ակամա արտահոսքի(առանց անմիզապահության))։ Թաց տեսակները ավելի հաճախ են հանդիպում քան չորերը[22]։ Այս տարանջատումը բացարձակ չէ․ մեկ հետազոտություն փաստում է, որ շատ դեպքերում «չոր» դասակարգվածները իրականում «թաց» էին և պացիենտները, ովքեր չեն ունեցել անմիզապահության դեպքեր հնարավոր է ունեցել են այլ համախտանիշներ[23]։

ԳԱՄ-ը տարբերվում է սթրեսային անմիզապահությունից, սակայն երբ նրանք հանդիպում են միասին, ապա այդ վիճակը կոչվում է խառը անմիզապահություն։

Բուժում խմբագրել

Ապրելակերպ խմբագրել

Գերակտիվ միզապարկի բուժումը ներառում է այնպիսի ոչ դեղորայքային մեթոդներ, ինչպիսին են ապրելակերպի փոփոխությունը (հեղուկների ընդունման նվազեցում, կաֆեինից խուսափում), միզապարկի մարզում և կոնքի հատակի մկանների մարզում։

Միզապարկի ժամանակային դատարկումը միզապարկի մարզման ձև է, որի ժամանակ օգտագործվում է կենսական հետադարձ կապը՝ նվազեցնելու համար միզապարկի վատ վերահսկողության պատճառով ի հայտ եկող դեպքերի հաճախականությունը։ Այս մեթոդը ուղղված է պացիենտի՝ միզելու ժամանակի, տեղի և հաճախականության վերահսկողությունը լավացնելուն։

Միզապարկի ժամանակային դատարկման ծրագրերը ներառում են միզելու ժամանակացույցի ստեղծում։ Այս անելու համար պացիենտը լրացնում է միզելու և արտահոսքի աղյուսակները։ Աղյուսակի վրա երևացող սխեմաների հիման վրա պացիենտը կարող է պլանավորել, թե երբ պետք է դատարկի միզապարկը, որպեսզի տեղի չունենա արտահոսք։ Որոշ անհատներ հարմար են գտնում թրթռացող (վիբրացվող) սարքերի օգտագործումը, որոնք հիշեցնում են հիվանդին, որ վերջինս պետք է օգտվի զուգարանից։ Վիբրացվող ժամացույցերը կարելի է անջատել օրվա մեջ սպեցիֆիկ ժամանակահատվածում, կախված ժամացույցից[24]։ Միզապարկի այս մարզման միջոցով պացիենտը կարող է փոխել իր միզապարկի լցման և դատարկման գրաֆիկը[25]։

Դեղամիջոցներ խմբագրել

Գերակտիվ միզապարկի համար օգտագործվում են մեծ թվով հակամուսկարինային դեղամիջոցներ (օրինակ՝ դարիֆենացին, հիոսցիամին, օքսիբութինին, տոլերոդին, սոլիֆենացին, տրոսպիում, ֆեսոտերոդին)[14]։ Սակայն, երկարաժամկետ օգտագործումը բերում է դեմենցիայի[26]։ Կարող են օգտագործվել նաև β3 ադրենէրգիկ ընկալիչների ագոնիսնտեր (օրինակ՝ միրաբեգրոն)[27]։ Սրանք, սակայն, հանդիսանում են երկրորդ գծի դեղամիջոցներ, կապված նրանց կողմնակի ազդեցությունների հետ[1]։

Քչերն են ամբողջովին բուժվում դեղամիջոցներով և բոլոր դեղերը համարվում են ոչ ավել քան չափավոր արդյունավետ[28]։

Գերակտիվ միզապարկով տառապող անձը կարող է միզել օրական 12 անգամ[28]։ Դեղամիջոցները կարող են նվազեցնել այս թիվը 2-3-ով և նվազեցնել անմիզապահությունների թիվը 1-2-ով[28]։

Միջոցառումներ խմբագրել

Կարող են օգտագործվել տարբեր սարքեր (Urgent PC Neuromodulation System)։ Բոտուլինոտոքսին A-ի օգտագործումը հաստատվել է Սննդի և Դեղամիջոցների Ադմինիստրացիայի կողմից մեծահասակների մոտ, ովքեր ունեն նյարդաբանական հիվանդություններ, ներառյալ ցրված սկլերոզ և ողնաշարի վնասվածքներ[29]։ Բոտուլինոտոքսին A-ի ներարկումը միզապարկի մեջ կարող է ճնշել միզապարկի ակամա կծկումները՝ պաշարելով նյարդային ազդակները, և կարող է արդյունավետ լինել մինչև 9 ամիս[30][31]։ Որպես վերջին ընտրության մեթոդ կարելի է իրականացնել վիրահատական միջամտություն, որի ժամանակ օգտագործելով աղիքի հյուսվածքը լայնացնում են միզապարկը։ Սա թույլ է տալիս մեծացնել միզապարկում կուտակվող մեզի ծավալը։

ԳԱՄ-ը կարող է բուժվել էլեկտրական դրդումների միջոցով, ինչը ուղղված է նվազեցնելու միզապարկը սեղմող և միզարձակմանը մասնակցող մկանի կծկողականությունը։ Կան ինվազիվ և ոչ ինվազիվ էլեկտրական դրդման տարբերակներ։ Ոչ ինվազիվ մեթոդի դեպքում էլեկտրական զոնդը անցկացնում են հեշտոցի կամ ուղիղ աղու մեջ, կամ նուրբ ասեղի միջոցով էլեկտրական զոնդը անցկացնում են կոճի մոտ գտնվող նյարդի մոտ։ Այս ոչ ինվազիվ մեթոդները քչացնում են ախտանիշները, երբ անընդհատ կիրառվում են, և ավելի լավ է քան ընդհանրապես չբուժվելը, կամ դեղորայքային բուժումը, կամ կոնքի հատակի մկանների մարզումը, բայց ապացույցների որակը ցածր են։ Հայտնի չէ, թե որ էլեկտրական դրդման միջոցն է ավելի լավ ազդում։ Նաև հայտնի չէ, արդյոք արդյունքը մնում է բուժման ավարտից հետո[8]։

Կանխատեսում խմբագրել

Շատ դեպքերում գերակտիվ միզապարկի ախտանիշները վերանում են մեկ տարվա ընթացքում, ինչը կազմում է դեպքերի 39%-ը, բայց շատերը ունենում են ախտանիշների մի քանի տարի[1]։

Համաճարակաբանություն խմբագրել

Հաշվարկված է, որ Միացյալ Նահանգներում և Եվրոպայում վեցից մեկը տառապում է գերակտիվ միզապարկի համախտանիշով[32][33]։ ԳԱՄ-ի տարածվածությունը աճում է տարիքին զուգընթաց[32][33], այսպիսով, կանխատեսվում է, որ ապագայում ԳԱՄ-ը դառնալու է ավելի հաճախ հանդիպող, քանի որ զարգացած աշխարհում ապրող մարդկանց միջին տարիքը գնալով աճում է։ Սակայն, Ֆինլյանդիայի հասարակության վրա հիմնված վերջերս իրականացված հարցման արդյունքում[34] պարզ դարձավ, որ հիվանդության տարածվածությունը խիստ գերագնահատվել է մեթոդաբանական թերությունների պատճառով, կախված տարիքային ընդգրկումից և ցածր մասնակցությունից (նախորդ զեկույցներում)։ Ենթադրվում է, որ ԳԱՄ-ը հանդիպում է վերը նշվածից 2 անգամ ավելի քիչ[34]։

Ամերիկական Ուրոլոգիական Ասոցիացիայի զեկուցած հետազոտությունները ցույց են տալիս տղամարդկանց 7-27% և կանանց 9-43% ախտահարում[1]։ Հրատապ անմիզապահությունը ավելի հաճախ հանդիպում է կանանց մոտ[1]։ Մեծահասակները ավելի հավանական է, որ կախտահարվեն, և ախտանիշների տարածվածությունը մեծանում է տարիքին զուգընթաց[1]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 1,19 1,20 1,21 1,22 1,23 1,24 1,25 1,26 1,27 1,28 1,29 1,30 American Urological Association (2014). «Diagnosis and Treatment of Overactive Bladder (Non-Neurogenic) in Adults: AUA/SUFU Guideline» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2015 թ․ ապրիլի 26-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 1-ին.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Gibbs, Ronald S. (2008). Danforth's obstetrics and gynecology (10 ed.). Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins. էջեր 890–891. ISBN 9780781769372. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Gormley EA, Lightner DJ, Faraday M, Vasavada SP (May 2015). «Diagnosis and treatment of overactive bladder (non-neurogenic) in adults: AUA/SUFU guideline amendment». The Journal of Urology. 193 (5): 1572–80. doi:10.1016/j.juro.2015.01.087. PMID 25623739.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 Gormley EA, Lightner DJ, Burgio KL, Chai TC, Clemens JQ, Culkin DJ, Das AK, Foster HE, Scarpero HM, Tessier CD, Vasavada SP (December 2012). «Diagnosis and treatment of overactive bladder (non-neurogenic) in adults: AUA/SUFU guideline». The Journal of Urology. 188 (6 Suppl): 2455–63. doi:10.1016/j.juro.2012.09.079. PMID 23098785.
  5. «Urinary Bladder, Overactive». Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 1-ին.
  6. Ghosh, Amit K. (2008). Mayo Clinic internal medicine concise textbook. Rochester, MN: Mayo Clinic Scientific Press. էջ 339. ISBN 9781420067514. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին.
  7. Ruxton K, Woodman RJ, Mangoni AA (August 2015). «Drugs with anticholinergic effects and cognitive impairment, falls and all-cause mortality in older adults: A systematic review and meta-analysis». British Journal of Clinical Pharmacology. 80 (2): 209–20. doi:10.1111/bcp.12617. PMC 4541969. PMID 25735839.
  8. 8,0 8,1 Stewart F, Gameiro LF, El Dib R, Gameiro MO, Kapoor A, Amaro JL (December 2016). «Electrical stimulation with non-implanted electrodes for overactive bladder in adults». The Cochrane Database of Systematic Reviews. 12: CD010098. doi:10.1002/14651858.CD010098.pub4. hdl:2164/8446. PMID 27935011.
  9. Abrams, Paul (2011). Overactive bladder syndrome and urinary incontinence. Oxford: Oxford University Press. էջեր 7–8. ISBN 9780199599394. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին.
  10. 10,0 10,1 10,2 Wein A (October 2011). «Symptom-based diagnosis of overactive bladder: an overview». Canadian Urological Association Journal. 5 (5 Suppl 2): S135–6. doi:10.5489/cuaj.11183. PMC 3193392. PMID 21989525.
  11. Tikkinen KA, Johnson TM, Tammela TL, Sintonen H, Haukka J, Huhtala H, Auvinen A (March 2010). «Nocturia frequency, bother, and quality of life: how often is too often? A population-based study in Finland». European Urology. 57 (3): 488–96. doi:10.1016/j.eururo.2009.03.080. PMID 19361907.
  12. Campbell-Walsh Urology, Tenth Edition, Chapter 66, Page 1948
  13. Sacco E (2012). «[Physiopathology of overactive bladder syndrome]». Urologia. 79 (1): 24–35. doi:10.5301/RU.2012.8972. PMID 22287269.
  14. 14,0 14,1 Sussman DO (September 2007). «Overactive bladder: treatment options in primary care medicine». The Journal of the American Osteopathic Association. 107 (9): 379–85. PMID 17908830.
  15. Moro C, Uchiyama J, Chess-Williams R (December 2011). «Urothelial/lamina propria spontaneous activity and the role of M3 muscarinic receptors in mediating rate responses to stretch and carbachol». Urology. 78 (6): 1442.e9–15. doi:10.1016/j.urology.2011.08.039. PMID 22001099.(չաշխատող հղում)
  16. «Urinary catheters». MedlinePlus, the National Institutes of Health's Web site. 2010 թ․ մարտի 9. Արխիվացված օրիգինալից 2010 թ․ դեկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2010 թ․ դեկտեմբերի 1-ին.
  17. American Urogynecologic Society (May 5, 2015), «Five Things Physicians and Patients Should Question», Choosing Wisely: an initiative of the ABIM Foundation, American Urogynecologic Society, Արխիվացված օրիգինալից June 2, 2015-ին, Վերցված է June 1, 2015-ին
  18. Shy M, Fletcher SG (March 2013). «Objective Evaluation of Overactive Bladder: Which Surveys Should I Use?». Current Bladder Dysfunction Reports. 8 (1): 45–50. doi:10.1007/s11884-012-0167-2. PMC 3579666. PMID 23439804.
  19. 19,0 19,1 Shumaker SA, Wyman JF, Uebersax JS, McClish D, Fantl JA (October 1994). «Health-related quality of life measures for women with urinary incontinence: the Incontinence Impact Questionnaire and the Urogenital Distress Inventory. Continence Program in Women (CPW) Research Group». Quality of Life Research. 3 (5): 291–306. doi:10.1007/bf00451721. PMID 7841963.
  20. Coyne K, Schmier J, Hunt T, Corey R, Liberman J, Revicki D (March 2000). «PRN6: developing a specific HRQL instrument for overactive bladder». Value in Health. 3 (2): 141. doi:10.1016/s1098-3015(11)70554-x.
  21. Homma Y (January 2008). «Lower urinary tract symptomatology: Its definition and confusion». International Journal of Urology. 15 (1): 35–43. doi:10.1111/j.1442-2042.2007.01907.x. PMID 18184169.
  22. «Overactive Bladder». Cornell University Weill Cornell Medical College Department of Urology. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ սեպտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 25-ին.
  23. Anger JT, Le TX, Nissim HA, Rogo-Gupta L, Rashid R, Behniwal A, Smith AL, Litwin MS, Rodriguez LV, Wein AJ, Maliski SL (November 2012). «How dry is "OAB-dry"? Perspectives from patients and physician experts». The Journal of Urology. 188 (5): 1811–5. doi:10.1016/j.juro.2012.07.044. PMC 3571660. PMID 22999694.
  24. Pham, Nancy. «Get Control Over Your Bladder with a Vibrating Reminder». National Incontinence. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 14-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  25. Mercer, Renee. «Strategies to Control Incontinence». National Incontinence. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 14-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 28-ին.
  26. Araklitis G, Cardozo L (November 2017). «Safety issues associated with using medication to treat overactive bladder». Expert Opinion on Drug Safety. 16 (11): 1273–1280. doi:10.1080/14740338.2017.1376646. PMID 28889761.
  27. Sacco E, Bientinesi R (December 2012). «Mirabegron: a review of recent data and its prospects in the management of overactive bladder». Therapeutic Advances in Urology. 4 (6): 315–24. doi:10.1177/1756287212457114. PMC 3491758. PMID 23205058.
  28. 28,0 28,1 28,2 Consumer Reports Health Best Buy Drugs (June 2010). «Evaluating Prescription Drugs to Treat: Overactive Bladder - Comparing Effectiveness, Safety, and Price». Best Buy Drugs: 10. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ սեպտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 18-ին., which cites «Overactive Bladder Drugs». Drug Effectiveness Review Project. Oregon Health & Science University. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 5-ին. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 18-ին.
  29. «FDA approves Botox for loss of bladder control». Reuters. 2008 թ․ օգոստոսի 24. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 24-ին.
  30. Chancellor, Michael B; Christopher Smith (August 2011). Botulinum Toxin in Urology. Springer. ISBN 978-3-642-03579-1.
  31. Sacco E, Paolillo M, Totaro A, Pinto F, Volpe A, Gardi M, Bassi PF (2008). «Botulinum toxin in the treatment of overactive bladder». Urologia. 75 (1): 4–13. PMID 21086369.
  32. 32,0 32,1 Stewart WF, Van Rooyen JB, Cundiff GW, Abrams P, Herzog AR, Corey R, Hunt TL, Wein AJ (May 2003). «Prevalence and burden of overactive bladder in the United States». World Journal of Urology. 20 (6): 327–36. doi:10.1007/s00345-002-0301-4. PMID 12811491.
  33. 33,0 33,1 Milsom I, Abrams P, Cardozo L, Roberts RG, Thüroff J, Wein AJ (June 2001). «How widespread are the symptoms of an overactive bladder and how are they managed? A population-based prevalence study». BJU International. 87 (9): 760–6. doi:10.1046/j.1464-410x.2001.02228.x. PMID 11412210.
  34. 34,0 34,1 Tikkinen KA, Tammela TL, Rissanen AM, Valpas A, Huhtala H, Auvinen A (February 2007). Madersbacher S (ed.). «Is the prevalence of overactive bladder overestimated? A population-based study in Finland». PLOS One. 2 (2): e195. doi:10.1371/journal.pone.0000195. PMC 1805814. PMID 17332843.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)  

Արտաքին հղումներ խմբագրել

  • Sacco E, Bientinesi R, Marangi F, D'Addessi A, Racioppi M, Gulino G, Pinto F, Totaro A, Bassi P (2011). «[Overactive bladder syndrome: the social and economic perspective]». Urologia (Italian). 78 (4): 241–56. doi:10.5301/RU.2011.8886. PMID 22237808.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)