Վիքիպեդիա

Գեորգ Բյուխներ

Գեորգ Բյուխներ (գերմ.՝ Georg Büchner, հոկտեմբերի 17, 1813(1813-10-17)[1][2][3][…], Goddelau, Ռիդշտադթ, Գրոս Գերաու, Դարմշտադտի վարչական շրջան, Հեսսեն, Գերմանիա - փետրվարի 19, 1837(1837-02-19)[2][3][4][…], Ցյուրիխ, Շվեյցարիա[5], Շվեյցարիա), գերմանացի բանաստեղծ և թատերագիր։

Գեորգ Բյուխներ
Georg Büchner
Ծնվել էհոկտեմբերի 17, 1813(1813-10-17)[1][2][3][…]
ԾննդավայրGoddelau, Ռիդշտադթ, Գրոս Գերաու, Դարմշտադտի վարչական շրջան, Հեսսեն, Գերմանիա
Վախճանվել էփետրվարի 19, 1837(1837-02-19)[2][3][4][…] (23 տարեկան)
Վախճանի վայրՑյուրիխ, Շվեյցարիա[5]
ԳերեզմանՑյուրիխ[6]
Մասնագիտությունթարգմանիչ, դրամատուրգ, բանաստեղծ, բժիշկ-գրող, բնագետ, հեղափոխական, գրող, փիլիսոփա և բժիշկ
Լեզուգերմաներեն
Քաղաքացիություն Հեսսենի մեծ դքսություն
ԿրթությունՍտրասբուրգի համալսարան (1538-1970) (1833) և Գիսենի համալսարան
Ուշագրավ աշխատանքներՀեսսենյան փոստատարը, Վոյցեկ, Դանտոնի մահը, Lenz? և Leonce and Lena?
Изображение автографа
 Georg Büchner Վիքիպահեստում

Կենսագրություն

խմբագրել

Գեորգ Բյուխները ծնվել է 1813 թվականի հոկտեմբերի 17-ին Ռիդշտադթ քաղաքում՝ բժշկի ընտանիքում։ 1816 թվականին նրանց ընտանիքը բնակության է տեղափոխվում Դարմշտադթ[7], որտեղի դպրոցներուց մեկում էլ Գեորգը ստանում է իր նախնական կրթությունը։ 1831-1833 թվականներին Ստրասբուրգի համալսարանում ուսանում է համեմատական կազմախոսություն։ 1833 թվականից ուսումը շարունակում է Գիսենի համալսարանում, որտեղ ուսումնասիրում է բժշկություն և փիլիսոփայություն։ 1834 թվականին Բյուխները հրատարակում է իր «Հեսսենյան փոստատարը» ակնարկը, որտեղ նա կոչ է անում հասարակ ժողովրդին պայքարել կառավարության անօրինությունների դեմ և պաշտպանել սեփական իրավունքները։ Այս գրվածքը կառավարությունն ընկալում է որպես հեղափոխության կոչ և սկսում է հետապնդում Բյուխների նկատմամբ, որի հետևանքով նա ստիպված է լինում փախչել Ստրասբուրգ։ 1835-1836 թվականներին բնակվում է Ստրասբուրգում և իրեն նվիրում իր դոկտորական ատենախոսության պատրաստմանը, որը նվիրված էր ձկների ներվային համակարգի ուսումնասիրման հարցերին[8]։ 1836 թվականին Բյուխները մեկնում է Ցյուրիխ և Ցյուրիխի համալսարանի փիլիսոփայության ֆակուլտետում փայլուն կերպով պաշտպանում իր դոկտորական ատենախոսությունը։ Նույն համալսարանում նա սկսում է դասավանդել ձկների և երկկենցաղների կազմախոսություն։ 1837 թվականի փետրվարի սկզբներին Գեորգ Բյուխները հիվանդանում է Որովայնային տիֆով և վախճանվում փետրվարի 17-ին Ցյուրիխում։

Ստեղծագործություններ

խմբագրել
 
Գեորգ Բյուխների շիրմաքարը, Ցյուրիխ

Գեորգ Բյուխների ստեղծագործական ժառանգությունը մեծ չէ։ Նրա բանաստեղծությունները հրատարակվել են հեղինակի եղբոր կողմից՝ 1850 թվականին Մայնի Ֆրանկֆուրտում՝ «Ժառանգություն թողնված գրվածքներ» («Nachgelassene Schriften») վերտառությամբ։ Բյուխների գրական ժառանգության մեջ հատուկ տեղ է գրավում «Վոյցեկ» դրաման, որի հիման վրա գերմանացի կոմպոզիտոր Ալբան Բերգը ստեղծել է համանուն օպերան, իսկ ռեժիսորներ Վերներ Հերցոգը և Յանոշ Սասը նկարահանել են ֆիլմեր։

Մատենագիտություն

խմբագրել
  • 1834 - «Հեսսենյան փոստատարը» (Der Hessische Landbote)
  • 1835 - «Դանտոնի մահը» (Dantons Tod)
  • 1835 - «Լենց» (Lenz)
  • 1836 - «Լեոնս և Լենա» (Leonce und Lena)
  • 1837 - «Վոյցեկ» (Woyzeck)
  • 1837 - «Պիետրրո Արենտինո» (Pietro Aretino)

Թարգմանություններ

խմբագրել

Գրականություն

խմբագրել
  • Heiner Boehncke, Peter Brunner, Hans Sarkowicz: Die Büchners oder der Wunsch, die Welt zu verändern. Societäts-Verlag, Frankfurt am Main 2008, ISBN 978-3-7973-1045-3.
  • Heiner Boehncke, Hans Sarkowicz (Hrsg.)։ Ernst Büchner: Versuchter Selbstmord durch Verschlucken von Stecknadeln. Insel, Berlin 2013 (zuerst 1823).
  • Roland Bogards, Harald Neumeyer (Hrsg.)։ Büchner-Handbuch. Leben-Werk-Wirkung. Metzler, Stuttgart 2009. ISBN 978-3-476-02229-5.
  • Donald Brinkmann: Georg Büchner als Philosoph. Viernheim Verlag, Viernheim / Zürich 1958 (Bibliophile Ausgabe in 250 Exemplaren, nummeriert und signiert mit Linolschnitten von Roland Forster. Handsatz, ledergebunden).
  • Theo Buck: Büchner-Studien (Zwei Bände), Rimbaud, Aachen 1990 und 2000:
  • Georg Büchner. Revolutionär – Dichter – Wissenschaftler (1813–1837). Katalog der Ausstellung Mathildenhöhe, Darmstadt, vom 2. August bis 27. September 1987. Stroemfeld/Roter Stern, Basel / Frankfurt am Main 1987, ISBN 3-87877-279-3.
  • Georg Büchner. Hrsg. von Barbara Neymeyr. Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt 2013 (Neue Wege der Forschung). ISBN 978-3-534-24527-7.
  • Burghard Dedner, Günter Oesterle (Hrsg.)։ Zweites Internationales Büchner Symposium 1987. Referate, Büchner Studien, Band 6, Hain, Frankfurt am Main 1990, ISBN 3-445-08900-0.
  • Christoph Dreyer: Georg Büchners ‚Leonce und Lena‘ und Antonin Artauds 'Theater der Grausamkeit'. Wege poetischer Wirklichkeit Արխիվացված 2010-12-18 Wayback Machine. Dissertation an der Technischen Universität Berlin 2002.
  • Silvia Frank: Kennst du Georg Büchner?. Bertuch, Weimar 2011. ISBN 978-3-937601-87-8.
  • Michael Glebke: Die Philosophie Georg Büchners. Tectum, Marburg 1995, ISBN 3-89608-903-X.
  • Dietmar Goltschnigg (Hrsg.)։ Georg Büchner und die Moderne. Texte, Analysen, Kommentar:
  • Walter Grab: Georg Büchner und die Revolution von 1848. Der Büchner-Essay von Wilhelm Schulz aus dem Jahr 1851. Text und Kommentar. Unter Mitarbeit von Thomas Michael Mayer. Königstein im Taunus 1985, ISBN 3-7610-8310-6.
  • Jan-Christoph Hauschild: Georg Büchner – Biographie. Metzler, Stuttgart/Weimar 1993, ISBN 3-548-26505-7.
  • Jan-Christoph Hauschild: Georg Büchner. Rowohlt, Reinbek bei Hamburg 1993, ISBN 3-499-50670-X (= rowohlts monographien, Band 503).
  • Jan-Christoph Hauschild: Georg Büchner. Verschwörung für die Gleichheit. Hoffmann und Campe, Hamburg 2013, ISBN 978-3-455-50184-1
  • Frederik Hetmann: Georg B. Die Geschichte des Dichters & Revolutionärs Georg Büchner. Betz & Gelberg, Weinheim/Basel 1981, ISBN 3-407-80631-0.
  • Clemens Hillebrand: Labyrinthe, Arbeiten zu Georg Büchners Lenz. Scherrer & Schmidt, Köln 1996, ISBN 3-927753-10-6.
  • Michael Hofmann, Julian Kanning: Georg Büchner. Epoche – Werk – Wirkung. C. H. Beck, München 2013, ISBN 978-3-406-65540-1.
  • Gerhard P. Knapp: Georg Büchner. 3. Auflage, Metzler, Stuttgart 2000, ISBN 3-476-13159-9 (= Sammlung Metzler, Band 159).
  • Hermann Kurzke: Georg Büchner. Geschichte eines Genies. C. H. Beck, München 2013, ISBN 978-3-406-64493-1.
  • Ariane Martin: Georg Büchner. Reclam, Stuttgart 2007, ISBN 978-3-15-017670-2.
  • Hans Mayer: Georg Büchner und seine Zeit. 8. Auflage, Suhrkamp-TB 58, Frankfurt am Main 1992 (Erstausgabe Limes, Wiesbaden 1946), ISBN 3-518-36558-4.
  • Christian Milz: Georg Büchner. Dichter, Spötter, Rätselsteller. Passagen, Wien 2012, ISBN 978-3-7092-0053-7.
  • Corinna Nauheimer: Georg Büchner als Rebell. Revolutionäre Ideen während der Studienzeit in Gießen 1833/34. Grin, München 2010, ISBN 978-3-640-60879-9.
  • Christian Neuhuber: Georg Büchner. Das literarische Werk. Erich Schmidt, Berlin 2009, ISBN 978-3-503-09889-7.
  • Christian Neuhuber: Lenz-Bilder, Bildlichkeit in Büchners Erzählung und ihre Rezeption in der bildenden Kunst. Böhlau Verlag Wien, ISBN 978-3-205-78380-0.
  • Gerhard Oberlin: Der Wahnsinn der Vernunft. Georg Büchners ‚Lenz‘. Die Krise des Subjekts in der Moderne. Ein literaturwissenschaftlicher Essay. Königshausen & Neumann, Würzburg 2014, ISBN 978-3-8260-5462-4.
  • Henri Poschmann (Hrsg.)։ Wege zu Georg Büchner. Internationales Kolloquium der Akademie der Wissenschaften (Berlin-Ost). Peter Lang, Berlin 1992, ISBN 3-86032-004-1.
  • Henri Poschmann: Georg Büchner. Dichtung der Revolution und Revolution der Dichtung. Aufbau, Berlin/Weimar 1983, ISBN 3-351-01267-5.
  • Udo Roth: Georg Büchners naturwissenschaftliche Schriften. Ein Beitrag zur Geschichte der Wissenschaften vom Lebendigen in der ersten Hälfte des 19. Jahrhunderts. Max Niemeyer, Tübingen 2004, ISBN 3-484-19109-0.

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Internet Broadway Database — 2000.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Encyclopædia Britannica
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Itaú Cultural Enciclopédia Itaú Cultural (порт.) — São Paulo: Itaú Cultural, 2001. — ISBN 978-85-7979-060-7
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Бюхнер Георг // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  6. ↑ Find A Grave — 1996.
  7. ↑ Büchner, Karl Ernst – Landesgeschichtliches Informationssystem Hessen
  8. ↑ Büchner, Georg: Mémoire sur le système nerveux du barbeau (Cyprinus barbus L.) Lu a la societé Naturelle de Strasbourg, dans les séances du 13 Avril, du 20 Avril et du 4 Mai 1836. In: Mémoire de la Société du Muséum d’Histoire Naturelle de Strasbourg, tome second.
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գեորգ Բյուխներ» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 2, էջ 475)։  
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Գեորգ_Բյուխներ&oldid=10216300» էջից