Գազ արծվասարային
Գազ արծվասարային | |
Դասակարգում | |
Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
Կարգ | Բակլածաղկավորներ (Fabales) |
Ընտանիք | Բակլազգիներ (Fabaceae) |
Ենթաընտանիք | Բակլայիններ (Faboideae) |
Տրիբա | Galegeae |
Ցեղ | Գազ (Astragalus) |
Տեսակ | Գազ արծվասարային (A. montis-aquilis) |
Միջազգային անվանում | |
Astragalus montis-aquilis |
Գազ արծվասարային (լատին․՝ Astragalus montis), լոբազգիների ընտանիքին պատկանող ծածկասերմ բույս։ Գրանցված է Հայաստանի Հանրապետության Կարմիր գրքում։
Նկարագրություն խմբագրել
8 սմ բարձրությամբ, երկծայր մազիկներով ծածկված, անցողուն, թխակապույտ բազմամյա բույս է։ Տերևները բազմաթիվ են։ Տերևիկները 5-10 զույգ են, 2-6 մմ երկարությամբ, 2-4 մմ լայնությամբ, երկու կողմից, հազվադեպ՝ միայն տակից առսեղմ մազոտ։ Ծաղկակիրները տերևներից կարճ են, 2-8 սմ երկարությամբ և 4-10 ծաղիկներով։ Պսակը սպիտակավուն է, նավակի ծայրը՝ մանուշակագույն։ Դրոշը ունի 20-26 մմ երկարություն։ Ունդը գծային է, կողքերից թեթևակի սեղմված, 12-24 մմ երկարությամբ[1]։
Տարածվածություն խմբագրել
Աճում է Երևանի (Ուրծի լեռնաշղթա, Տիգրանաշեն և Զանգակատուն գյուղերի շրջակայք) և Դարեղեգիսի (Խաչիկ) ֆլորիստիկական շրջաններում։ Աճում է նաև Նախիջևանում[1]։
Էկոլոգիա խմբագրել
Աճում է վերին լեռնային գոտում` ծովի մակարդակից 1600-2000 մ բարձրությունների վրա, կրաքարային լանջերին, ժայռերի ճեղքերում։ Ծաղկում է ապրիլ-մայիս ամիսներին, պտղաբերում՝ մայիս-հունիսին[1]։
Պահպանություն խմբագրել
Վտանգված տեսակ է։ Հարավային Անդրկովկասի էնդեմիկ է։ Հայտնի է մեկ մասնատված պոպուլյացիա։ Տարածման և բնակության շրջանների մակերեսը 500 կմ²-ից պակաս է։ Հայաստանի Կարմիր գրքի առաջին հրատարակության մեջ ընդգրկված չէր։ Ընդգրկված չէ նաև CITES-ի և Բեռնի կոնվենցիաների հավելվածներում[1]։
Պահպանություն չի իրականացվում[1]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.