Գաբրիել Էլ-Ռեգիստան
Գաբրիել Արկադիի (Արշակի) Ուրեկլյան (Էլ-Ռեգիստան, դեկտեմբերի 15, 1899, Սամարղանդ, Թուրքեստան, Ռուսական կայսրություն - հունիսի 30, 1945, Մոսկվա, ԽՍՀՄ), հայազգի խորհրդային լրագրող, գրող, ԽՍՀՄ օրհներգի խոսքերի հեղինակ (Սերգեյ Միխալկովի հետ, 1943)[1]։
Գաբրիել Էլ-Ռեգիստան | |
|---|---|
 | |
| Ծննդյան անուն | Գաբրիել Արկադիի Ուրեկլյան և ռուս.՝ Габриэль Аршакович Уреклян |
| Ծնվել է | դեկտեմբերի 15, 1899 |
| Ծննդավայր | Սամարղանդ, Թուրքեստան, Ռուսական կայսրություն |
| Վախճանվել է | հունիսի 30, 1945 (45 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Մոսկվա, ԽՍՀՄ |
| Գերեզման | Նովոդեվիչյան գերեզմանոց |
| Մասնագիտություն | բանաստեղծ, հեղինակ, լրագրող, գրող և սցենարիստ |
| Լեզու | ռուսերեն |
| Ազգություն | հայ |
| Քաղաքացիություն |  Ռուսական կայսրություն և .svg){kind=small} ԽՍՀՄ |
| Ուշագրավ աշխատանքներ | ԽՍՀՄ հիմն |
| Աշխատավայր | Ուզբեկիստանսկայա պրավդա |
| Պարգևներ |     և  |
| Զավակներ | Հարոլդ Ռեգիստան |
| Գաբրիել Էլ-Ռեգիստան Վիքիդարանում | |
Բանաստեղծ Հարոլդ Ռեգիստանի հայրն է։
ԿենսագրությունԽմբագրել
Գաբրիել Ուրեկլյանը ծնվել է 1899 թվականի դեկտեմբերի 15-ին Սամարղանդում (այլ աղբյուրներով՝ Թբիլիսիում) հայկական ընտանիքում։ Հայրը եղել է Թուրքեստանյան բանկի նախագահը։ Իր գրական կեղծանունը ստեղծել է՝ հապավելով «Գաբրիել» անունը՝ «Էլ», և Սամարղանդի ճարտարապետական համակառույցի՝ Ռեգիստան հրապարակի անունից։
Տիրապետել է ռուսերենին, հայերենին, ուզբեկերենին, ադրբեջաներենին, տաջիկերենին։ Հոկտեմբերյան հեղափոխության օրերին Սամարղանդից մեկնել է Բաքու, կամավոր մտել կարմիր գվարդիայի շարքերը։ Բաքվի կոմունայի անկումից հետո փոխադրվել է Հայաստան, մասնակցել Հայկական առաջին կոմունիստական գնդի ապստամբությանը։
Առաջին ստեղծագործությունը լույս է տեսել 1924 թվականին, Թբիլիսիի «Ռաբոչայա պրավդա» թերթում։
Սամարղանդում և Տաշքենդում աշխատել է որպես «Ուզբեկիստանսկայա պրավդա» թերթի թղթակից, այնուհետև՝ «Իզվեստիա» թերթի հատուկ թղթակից Միջին Ասիայում։
Հայրենական մեծ պատերազմի տարիներին եղել է ռազմաօդային ուժերի «Ստալինսկի սոկոլ» («Ստալինյան բազե») թերթի ռազմաճակատային թղթակիցը։ Զինվորական կոչումը՝ կապիտան։
1943 թվականին Սերգեյ Միխալկովի և Ալեքսանդր Ալեքսանդրովի հետ համատեղ գրել է Խորհրդային Միության օրհներգը։
Մահացել է 1945 թվականի հուլիսի 30-ին Մոսկվայում։ Թաղված է Նովոդևիչյան գերեզմանատանը։
ՍտեղծագործություններԽմբագրել
Պամիր, Տյան-Շան, Ալթայ, Կարակումներ, Կզըլկում, Բետպակ–Դալա կատարած ճանապարհորդությունների արդյունքն են «Սև լեռների գաղտնիքը», «Երբ մեռնում են էմիրները», «Վտարանդին» և «Ջուլբարս» կինոնկարները, «Պողպատե ճանկ» պատմվածքների ժողովածուն։ Ինքնաթիռով Դիկսոն թռչելու տպավորություններն են ամփոփված «Արտասովոր ճանապարհորդություն» և «Հեռավոր հյուսիսի հետախույզները» գրքերում։
1930-ական թվականներին լույս են տեսել Էլ–Ռեգիստանի «Ֆերգանայի մեծ ջրանցքը» և «Մոսկվա–Կարակում–Մոսկվա» ակնարկների ժողովածուները։
ԾանոթագրություններԽմբագրել
- ↑ Սերգեյ Միխալկով. Օրհներգն արժանացավ Ստալինի հավանությանը Archived 2013-01-07 at the Wayback Machine. // «Օգոնյոկ», 2007, № 10, մարտի 5—11
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 4, էջ 37)։ 
|