Վիքիպեդիա

Բրունո Շուլց

Բրունո Շուլց (լեհ.՝ Bruno Schulz, հուլիսի 12, 1892(1892-07-12)[1][2][3][…], Դրոգոբիչ, Գալիցիայի և Լոդոմերիայի թագավորություն, Ցիսլեյտանիա, Ավստրո-Հունգարիա - նոյեմբերի 19, 1942(1942-11-19)[1][2][2][…], Drohobych Ghetto, Դրոգոբիչ, Ուկրաինական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ և Դրոգոբիչ, Ուկրաինական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), հրեական ծագումով լեհ գրող, նկարիչ։ Հայտնի է «Շագանակագույն կրպակներ» և «Առողջարանը ջրի ժամացույցի տակ» պատմվածքների ժողովածուներով։ Ապրել ու աշխատել է Դրոգոբիչում, որտեղ նրան նվիրված գրական թանգարան կա։

Բրունո Շուլց
լեհ.՝ Bruno Schulz
Ծնվել էհուլիսի 12, 1892(1892-07-12)[1][2][3][…]
ԾննդավայրԴրոգոբիչ, Գալիցիայի և Լոդոմերիայի թագավորություն, Ցիսլեյտանիա, Ավստրո-Հունգարիա
Վախճանվել էնոյեմբերի 19, 1942(1942-11-19)[1][2][2][…] (50 տարեկան)
Վախճանի վայրDrohobych Ghetto, Դրոգոբիչ, Ուկրաինական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ կամ Դրոգոբիչ, Ուկրաինական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Մասնագիտությունգրող, նկարիչ, գրական քննադատ, գծանկարիչ և գծանկարիչ
Լեզուլեհերեն
Քաղաքացիություն Ավստրո-Հունգարիա,  Արևմտաուկրաինական Ժողովրդական Հանրապետություն,  Ուկրաինայի Ժողովրդական Հանրապետություն և  Լեհաստանի Երկրորդ Հանրապետություն
ԿրթությունԼվովի համալսարան
Ուշագրավ աշխատանքներSanatorium Under the Sign of the Hourglass? և The Street of Crocodiles?
Պարգևներ
Ակադեմիական ոսկե դափնի
 Bruno Schulz Վիքիպահեստում

Վերնագրի տեքստ խմբագրել

 
Տունը Դրոգոբիչում, որտեղ ապրել է Բրունո Շուլցը
 
Գիմնազիան, որտեղ դասավանդել է Բրունո Շուլցը

Բրունո Շուլցը ծնվել է 1892 թվականի հուլիսի 12-ին Դրոգոբիչ քաղաքում (այն ժամանակ Ավստրո-Հունգարիայի տարածք, ներկայումս Արևմտյան Ուկրաինա)։ 1914-1915 թվականներին գեղանկարություն է ուսանել Վիեննայում։ Դրոգոբիչում նկարչության ուսուցիչ է աշխատել Վլադիսլավ Յագելոնիի թագավորական գիմնազիայում։ «Շագանակագույն կրպակներ» (1934) և «Առողջարանը ջրի ժամացույցի տակ» (1937) պատմվածքների ժողովածուների հեղինակն է։

Նրա տեքստերը, որոնցում գավառական փոքրիկ քաղաքի առօրյա կյանքը դառնում է աշխարհի ճակատագրի մասին ֆանտաստիկ դատողությունների առարկա, բեմադրվել են թատերական բեմերում ( Թադեուշ Կանտոր, «Մեռած դասակարգ»), դարձել են ֆիլմերի հիմք (Վոյցեխ Եժի Հաս, «Առողջարանը ջրի ժամացույցի տակ»), անիմացիոն ֆիլմերի նյութ (Սթիվեն և Թիմաթի Կուայ, «Կոկորդիլոսների փողոց»)[4], երաժշտական ստեղծագործությունների հիմք են հանդիսացե (Ջ. Վուլրիչ, «Կոկորդիլոսների փողոց» օպերա)։

1938 թվականին Լեհաստանի գրականության ակադեմիան նրան պարգևատրել է ակադեմիայի ոսկե դափնիով։

1941 թվականի հունիսի 30-ին գերմանական զորքերը գրավել են Դրոգոբիչը։ Շուլցը գեստապոյականների կողմից Դրոգոբիչի գետտոյում գնդակահարվել է 1942 թվականի նոյեմբերի 19-ին։

Նրա գեղարվեստական շատ ստեղծագործություններ և նկարներ անհետացել են։

Մահվան հանգամանքներ խմբագրել

Բրունո Շուլցին հովանավորել է հաուպտշարֆյուրեր Ֆելիքս Լանդաուն։ 1942 թվականի նոյեմբերին Լանդաուն սպանել է ՍՍ-ի սպա Կառլ Գյունտերի անձնական ատամնաբույժին։ Ի պատասխան դրան, վիժառությունից դրդված՝ Գյունտերը սպանել է Բրունո Շուլցին՝ Լանդաուին ասելով. «Դու սպանեցիր իմ հրեային, ես էլ սպանեցի քոնին»[5][6]։

Հետմահու ճանաչում խմբագրել

 
Բրունո Շուլցի մահվան տեղը Դրոգոբիչում
 
Բրունո Շուլցին նվիրված հուշատախտակ Դրոգոբիչում

Ամերիկացի գրող Սինտիա Օզիկի «Ստոկհոլմի մեսիան» գիրքը (1987) նվիրված է Շուլցի իբր թե հայտնաբերված «Մեսիա» վեպին։ Շուլցի մասին վեպ է գրել իսրայելցի գրող Դավիթ Գրոսսմանը («Բրունո», 1986), Բորիս Խազանովը («Հրաշագործը», 1990), իտալացի արձակագիր Ուգո Ռիկարելին («Կարծես թե Շուլց անունով մարդը», 1998)։ Նրա ազդեցությունն իրենց ստեղծագործության վրա ընդունել են Բոհումիլ Հրաբալը, Դանիլո Կիշը, Ֆիլիպ Ռոթը, Իսահակ Բաշևիս Զինգերը։ ԱՄՆ-ում սահմանվել է Բրունո Շուլցի մրցանակ արտասահամանյան լավագույն գրողի համար, որի լավագույն մրցանակակիրներից մեկը եղել է Դանիլո Կիշը։

Դրոգոբիչում գործում է Բրունո Շուլցի թանգարան։ 2001 թվականի սկզբին հայնաբերվել են Գրիմ եղբայրների հեքիաթների մոտիվներով ֆրեսկոներ, որոնք Շուլցը 1941-1942 թվականներին հաուպտշարֆյուրեր Ֆելիքս Լանդաուի որդու համար նկարել է նրա՝ Դրոգոբիչի առանձնատան պատերին։ 2001 թվականի մայիսին երեք ֆրեսկոները Յադ Վաշեմի աշխատակիցները հանել և ապօրինի ձևով տեղափոխել են Ուկրաինայի սահմաններից դուրս, իսկ մնացած հինգը շարունակում են մնալ Դրոգոբիչում և քաղաքի գլխավոր տեսարժանություններից են[7]։

Ստեղծագործությունների էկրանավորում խմբագրել

  • «Առողջարանը ջրի ժամացույցի տակ» (Sanatorium pod klepsydrą), Լեհաստան, 1973, ռեժիսոր՝ Վոյցեխ Եժի Հաս

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 NooSFere (ֆր.) — 1999.
  3. ↑ 3,0 3,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  4. ↑ The thirteenth freak month. The influence of Bruno Schulz on the Brothers Quay
  5. ↑ Lower, Wendy. Hitler's furies : German women in the Nazi killing fields. — 270 pages с. — ISBN 978-0-547-86338-2
  6. ↑ Eisenstein, Paul. Traumatic encounters : Holocaust representation and the Hegelian subject. — State University of New York Press, 2003. — 236 pages с. — ISBN 0-7914-5799-0
  7. ↑ Helga Hirsch, «Wie haben Sie den Krieg ueberlebt, Herr Schreyer?» — Im Gespraech, Frankfurter Allgemeine Zeitung, 8 Mai 2010, Nr. 106, стр. Z6.

Գրականություն խմբագրել

  • https://web.archive.org/web/20141213201020/http://duh-i-litera.com/schulz_nadiya_stepula/
  • Schulz Bruno: Listy, fragmenty; Wspomnienia o pisarzu /Zebrał i oprac. Jerzy Ficowski. Kraków ; Wrocław: Wydawnictwo Literackie, 1984.
  • Ficowski Jerzy. Okolice sklepów cynamonowych: szkice, przyczynki, impresje. Kraków Wrocław: Wydawnictwo Literackie, 1986.
  • Teatr pamięci Brunona Schulza /Pod red. Jana Ciechowicza, Haliny Kasjaniuk. Gdynia: Władze Miasta, 1993.
  • Bruno Schulz in memoriam 1892—1942. Lublin: FIS, 1994.
  • Bartosik M. Bruno Schulz jako krytyk. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych «Universitas», 2000.
  • Budzyński Wiesław: Schulz pod kluczem. Warszawa: Bertelsmann Media, 2001.
  • Mityzacja rzeczywistosci. Bruno Schulz 1892—1942. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2002.
  • Bruno Schulz, das Wort und das Bild. Ausstellungskatalog//Lukasz Kossowski, Hrsg. Warschau: Deutsches Poleninstitut, 2003.
  • Słownik schulzowski / Оpracowanie i redakcja Włodzimierz Bolecki, Jerzy Jarzębski, Stanisław Rosiek. Warszawa: Slowo/Obraz/Terytoria, 2003

(Wyd. 2-e — 2006)

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բրունո Շուլց» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Բրունո_Շուլց&oldid=9747245» էջից