Վիքիպեդիա

Բրոնիսլավ Մալինովսկի

Բրոնիսլավ Կասպար Մալինովսկի (լեհ.՝ Bronisław Kasper Malinowski, ապրիլի 7, 1884(1884-04-07)[1][2][3][…], Կրակով, Գալիցիայի և Լոդոմերիայի թագավորություն, Ավստրո-Հունգարիա - մայիսի 16, 1942(1942-05-16)[1][2][4][…], Նյու Հեյվեն, Կոնեկտիկուտ, ԱՄՆ), ազգությամբ լեհ բրիտանացի մարդաբան, մարդաբանության ու սոցիոլոգիայի մեջ կառուցվածքային ֆունկցիոնալիզմի հիմնադիր։

Բրոնիսլավ Մալինովսկի
լեհ.՝ Bronisław Malinowski
Ծնվել էապրիլի 7, 1884(1884-04-07)[1][2][3][…]
Կրակով, Գալիցիայի և Լոդոմերիայի թագավորություն, Ավստրո-Հունգարիա
Մահացել էմայիսի 16, 1942(1942-05-16)[1][2][4][…] (58 տարեկան)
Նյու Հեյվեն, Կոնեկտիկուտ, ԱՄՆ
բնական մահով
ԳերեզմանEvergreen Cemetery[5]
Քաղաքացիություն Ավստրո-Հունգարիա,  Միացյալ Թագավորություն և  Լեհաստանի Երկրորդ Հանրապետություն
Մասնագիտությունմարդաբան, համալսարանի դասախոս, սոցիոլոգ, համալսարանի դասախոս, ազգագրագետ, լուսանկարիչ, social anthropologist և ազգագրագետ
Հաստատություն(ներ)Կոռնելի համալսարան, Լոնդոնի տնտեսության և քաղաքական գիտությունների դպրոց և Եյլի համալսարան
Գործունեության ոլորտմշակութային մարդաբանություն
ԱնդամակցությունՆիդերլանդական արվեստների և գիտությունների թագավորական ակադեմիա
Ալմա մատերԿրակովի համալսարան, Լայպցիգի համալսարան, Լոնդոնի տնտեսության և քաղաքական գիտությունների դպրոց և Jan III Sobieski High School in Kraków?
Տիրապետում է լեզուներինանգլերեն[6] և լեհերեն[1][6]
Եղել է գիտական ղեկավարEdmund Leach?, Հիլդա Կուպեր, Օդրի Ռիչարդս, Զ. Կ. Մեթյուզ և Ռայմոնդ Ֆըրթ[7]
Հայտնի աշակերտներFei Xiaotong?, Ջոմո Քենյաթա, Ռայմոնդ Ֆըրթ, E. E. Evans-Pritchard?, Զ. Կ. Մեթյուզ, Մեյեր Ֆորտես և Հորթենզիա Փաուդերմեյքեր
Ազդվել էԷմիլ Դյուրկհայմ
Պարգևներ
Ամուսին(ներ)Էլսի Մասոն և Վալետա Սուոն
ՀայրLucjan Malinowski?
 Bronisław Kasper Malinowski Վիքիպահեստում

Կենսագրություն

խմբագրել

Մալինովսկին ծնվել է Կրակովում` Ավստրո-Հունգարական կայսրության տարածքում։ Հայրը եղել է պրոֆեսոր, լեզվաբան, մայրը եղել է լեհ կալվածատիրոջ ընտանիքից։ Դպրոցում գերազանց է սովորել, սակայն անընդհատ հիվանդ է եղել։ Դպրոցն ավարտելուց հետո ընդունվել է Կրակովի համալսարան։ 1908 թվականին ստացել է դոկտորի աստիճան ֆիզիկայից և մաթեմատիկայից։ Ջեյմս Ջորջ Ֆրեզերի «Ոսկե ճյուղը» գրքի ազդեցությամբ սկսել է հետաքրքրվել մարդաբանությամբ և հնարավորություն փնտրել աշխատելու վայրի ցեղերի հետ։ Թոքախտի բուժման նպատակով տեղափոխվել է Գերմանիա, որտեղ երկու տարի աշխատել է Լայպցիգի համալսարանում` Վիլհելմ Վունդտի մոտ։ 1910 թվականին տեղափոխվել է Անգլիա Լոնդոնի տնտեսական դպրոցում սովորելու համար, որտեղ հետագայում աշխատել է 1939 թվականին։

Առաջին համաշխարհային պատերազմի սկսվելուց հետո տեղափոխվել է բրիտանական գաղութներից մեկը` Պապուա, որտեղ դաշտային հետազոտություններ է արել նախ Մաիլուում (1914), ապա Տրոբրիան կղզիներում (1915-1918)։ Այնտեղ նա հանդիպել է ժամանակակից սոցիալ-մշակութային մարդաբանության հիմնադիրներից մեկին` Ալֆրեդ Ռադկլիֆ-Բրաունին, ով նրան դաշտային աշխատանքներ կատարելու խորհուրդներ է տվել։ Ի տարբերություն վայրի ցեղերի այլ հետազոտողների` Մալինովսկին ապրել է բնիկների հետ և անձամբ մասնակցել նրանց կենցաղավարությանը։ Ներառյալ դիտարկման նրա տեսությունը մարդաբանության մեթոդաբանության առանցքային հարցերից է։

1916 թվականին ստացել է դոկտորի աստիճան մարդաբանության բնագավառում։ 1920-1921 թվականներին հրավիրվել է Յեյլի համալսարան։ Մալինովսկին ընդունել է առաջարկը, քանի որ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի սկսվելով պայմանավորված` չէր կարող վերադառնալ Եվրոպա։

Գիտնականը մահացել է 58 տարեկան հասակում սրտի նոպայից, երբ դաշտային աշխատանքների էր նախապատրաստվում Մեքսիկայի Օախակա նահանգում։ Թաղվել է ԱՄՆ-ի Կոնեկտիկուտ նահանգում` Նյու Հեյվենի Էվերգրին գերեզմանոցում։

Գիտական գործունեություն

խմբագրել
 
Մալինովսկին (կենտրոնում) և Տրոբրիանի կղզիների բնիկները

Բրոնիսլավ Մալինովսկին համարվում է իր ժամանակների ամենանշանավոր մարդաբանը։ Կարևոր են նրա դիտարկումները դաշտային հետազոտությունների մասին։ Ըստ նրա աշխարհայացքի` մարդաբանի նպատակն է «հասկանալ աբորիգենների աշխարհընկալումը, նրանց վերաբերմունքը կյանքի հանդեպ, ուսումնասիրել նրա տեսակետներն աշխարհի ու կյանքի մասին»[9]։

Իր ուսմունքի հիմքում եղել է ինչպես ամբողջական, այնպես էլ սահմանափակ հասարակության մշակույթը (այստեղից էլ դպրոցի անունը` ֆունկցիոնալիզմ)։ Մնացուկներ չկան (ինչպես կարծում էր Էդուարդ Թայլորը), բոլոր սովորությունները կարևոր նշանակություն ունեն նաև ներկայում։ Բոլոր սոցիումները կայուն են. ցեղերը առաջին կարգն են, Աֆրիկայի բոլոր ժողովուրդները` երկրորդ, գաղութները` երրորդ։

Կարևոր է նաև սոցիալական պատասխանատվությունը։ Այստեղ Մալինովսկին առանձնացնում է ազգագրագետի գլխավոր խնդիրը.

  Ազգագրությունը` մարդու և նրա մշակույթի մասին գիտությունը, մեծ մասամբ խուսափել է կենսական խնդիրներից։ Այն փորձել է թաքնվել անտիկ հետաքրքրությունների չինական պատի հետևում։ Հումանիստական բոլոր որոնումներում ուժեղ ձգտում կա զբաղվելու մեռած մնացորդներով, մինչդեռ անհրաժեշտ է գործ ունենալ իրականության հետ, տեսությունների ակադեմիական հետաքրքրությունները ամրապնդել պրակտիկ գործունեության միջոցով։ Անցյալի ազգագրագետն իրեն հանգիստ էր զգում` հորինելով վարկածներ այն մասին, թե ինչ է տեղի ունեցել։ Փորձելով բացահայտել ծագումն ու զարգացումը` մարդաբանն իր ներքին ընկալումներով ինքն է պատրաստել տարբեր «պատմություններ» և «դիֆուզիաներ»։ Եվ ժամանակակից շատ ազգագրագետներ զբաղված են Կենտրոնական Աֆրիկայի վրա եգիպտական մշակույթի ազդեցության ուսումնասիրությամբ, վիճում են այն հարցի շուրջ, թե արդյոք քաղաքակրթություններն առաջացել են Միջերկրածովյան տարածքում, Ատլանտիդայում կամ Պամիրում[10]։  

Ստեղծագործություններ

խմբագրել
  • The Trobriand Islands (1915)
  • Argonauts of the Western Pacific (1922)
  • Crime and Custom in Savage Society (1926)
  • Myth in Primitive Society (1926)
  • Sex and Repression in Savage Society (1927)
  • The father in primitive psychology (1927)
  • The Sexual Life of Savages in North-Western Melanesia (1929)
  • Coral Gardens and Their Magic (1935)
Հետմահու հրատարակություններ
խմբագրել
  • The Scientific Theory of Culture (1944)
  • The Dynamics of Culture Change (1945)
  • Magic, Science, and Religion (1948)
  • A Diary In the Strict Sense of the Term (1967)
Ռուսերեն հրատարակություններ
խմբագրել
  • Малиновский Б. Магия. Наука. Религия : Пер.с англ. = Magic, Science, and Religion / Вступ. статьи Р. Редфилда и др. — М.: Рефл-бук, 1998. — 288 с. — (Созвездия мудрости (Astrum Sapientiae)). — ISBN 5-87983-065-9
  • Малиновский Б. Аргонавты западной части Тихого океана = Argonauts of the Western Pacific / Пер. с англ. В. Н. Поруса. — М.: РОССПЭН, 2004. — 584 с. — ISBN 5-8243-0505-6
  • Малиновский Б. Избранное: Динамика культуры / Пер.: И. Ж. Кожановская, В. Н. Порус, Д. В. Трубочкин. — М.: РОССПЭН, 2004. — 960 с. — ISBN 5-8243-0504-8
  • Малиновский Б. Научная теория культуры = Scientific Theory of Culture / Пер. И. В. Утехин. — 2-е изд. испр. — М.: ОГИ (Объединенное Гуманитарное Издательство), 2005. — 184 с. — ISBN 5-94282-308-1, 985-133572-X
  • Малиновский Б. Секс и вытеснение в обществе дикарей = Sex and Repression in Savage Society / Пер. с англ. Н. Микшиной.. — М.: Изд. дом Гос. ун-та — Высшей школы экономики, 2011. — 224 с. — ISBN 978-5-7598-0835-0

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Firth R. W. Encyclopædia Britannica
  3. ↑ 3,0 3,1 Babelio (ֆր.) — 2007.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 ՎԱԳԹԱ նախկին անդամներ
  5. ↑ Find A Grave — 1996.
  6. ↑ 6,0 6,1 CONOR.Sl
  7. ↑ http://etheses.lse.ac.uk/659/
  8. ↑ https://www.royalsociety.org.nz/who-we-are/our-people/our-fellows/all-honorary-fellows/
  9. ↑ Argonauts of the Western Pacific, Dutton 1961 edition, p. 25
  10. ↑ Малиновский Б. К. Основы этнографии. Варшава, 1946. С. 87. Печ.по: Итс. Р. Ф. Введение в этнографию. стр. 140

Գրականություն

խմբագրել
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բրոնիսլավ Մալինովսկի» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Բրոնիսլավ_Մալինովսկի&oldid=9747253» էջից