Բորի օքսիդ
Բորի օքսիդ, քիմիական բանաձևն է B2O3, բորաթթվի անհիդրիդն է, բավականին դժվարահալ ապակենման կամ բյուրեղային նյութ է, ունի դառը համ, դիէլեկտրիկ է։ Բորի ապակենման օքսիդը ունի շերտավոր կառուցվածք (շերտերի միջև հեռավորությունը 0.185 նմ)< շերտերում բորի ատոմները դասավորված են հավասարակողմ եռանկյունների ներսում ВО3 (d В—О=0.145 նմ)[3]։ Այս ձևափոխությունը գործում է 325-450 °C ջերմաստիճաններում և շատ ամուր է։ Այն ստացվում է օդում բորը մինչև 700 °C տաքացնելիս կամ օրթոբորաթթվի դեհիդրատացումից։ Բյուրեղային В2О3-ը, որը ստանում են զգույշ կերպով մետաբորաթթվից (НВО2) ջուր պոկելով, հանդես է գալիս երկու ձևափոխություններով, հեքսագոնալ և մոնոկլին բյուրեղավանդակներ։ Հեքսագոնալ բյուրեղավանդակը 400 °C և 2200 ՄՊա ճնշման պայմաններում փոխակերպվում է մոնոկլինային ձևի[4]։
Բորի օքսիդ | |
---|---|
![]() | |
Ընդհանուր տեղեկություններ | |
Դասական անվանակարգում | բորի օքսիդ |
Այլ անվանումներ | բորի օքսիդ |
Ավանդական անվանում | բորի օքսիդ |
Քիմիական բանաձև | B₂O₃ |
Ռացիոնալ բանաձև | B2O3 |
Մոլային զանգված | 1,2E−25 կիլոգրամ[1] գ/մոլ |
Խտություն | 2,46 ± 0,02 գ/սմ³[2] գ/սմ³ |
Իոնիզացման էներգիա | 13,5 ± 0,1 Էլեկտրոն-վոլտ[2] կՋ/մոլ |
Հալման ջերմաստիճան | 842 ± 1 ℉[2] °C |
Եռման ջերմաստիճան | 3380 ± 1 ℉[2] °C |
Գոլորշու ճնշում | 0 ± 1 mm Hg[2] |
Քիմիական հատկություններ | |
Լուծելիությունը ջրում | 2,2 գ/100 մլ |
Դասակարգում | |
CAS համար | 1303-86-2 |
PubChem | 518682 |
EINECS համար | 215-125-8 |
SMILES | B(=O)OB=O |
ЕС | 215-125-8 |
RTECS | ED7900000 |
ChEBI | 452485 |
IDLH | 2000 ± 1000 mg/m³[2] |
Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա) |
ՀատկություններԽմբագրել
- Բորի անհիդրիդը հիգրոսկոպիկ միացություն է։ Այն բուռն կերպով լուծվում է ջրում, սկզբում առաջացնելով (НВO2)n բանաձևով մետաբորաթթուեր, իսկ հետո վեր է ածվում օրթոբորաթթվի H3BO3։ Մանրեցված B2O3-ը լուծում է շատ տարրերի օքսիդներ։
- B2O3-ը հանդիսանում է թթվային անհիդրիդ, սակայն ցուցաբերում է բավականին թույլ երկդիմի հատկություններ[5]։
- Բորի օքսիդը չի վերականգնվում ածխածնով, նույնիսկ մաքսիմալ տաքացման պարագայում, սակայն քայքայվում է, եթե միաժամանակ ռեակցիայի մեջ դրվի մի նյութ, որը կարող է տեղակալել թթվածնի ատոմը (քլոր կամ ազոտ)։
- Բորի օքսիդի և բորի համատեղ 1000 °C շիկացնելիս, առաջացած գոլորշիներում առաջանում են գծային մոլեկուլներ O=B—B=O, որոնք շատ ջերմակայուն են։ Գոլորշիները արագ սառեցնելիս 300 °C-ից ցածր, կարելի է ստանալ սպիտակ պինդ պոլիմեր (B2O2)n, որը խիստ ռեակցիոնունակ է։ 60 հազար մթնոլորտ ճնշման և 1500 °C ջերմաստիճանում բորի օքսիդը փոխազդում է բորի հետ։
Բորի այս ցածրագույն օքսիդը գրաֆիտի նման ունի շերտավոր կառուցվածք։
ՍտացումԽմբագրել
- Կարելի է ստանալ բորը թթվածնի մթնոլորտում կամ օդում տաքացնելիս։
- Կարելի է ստանալ բորաթթվի քայքայումից։
ԿիրառությունԽմբագրել
Օգտագործվում է բորաթթվի եթերներում։
ԳրականությունԽմբագրել
- Карапетьянц, Михаил Христофорович|Карапетьянц М. Х. Дракин С. И. Общая и неорганическая химия. М.: Химия 1994
- Реми Г. «Курс неорганической химии» М.: Иностранная литература, 1963
ԾանոթագրություններԽմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Boric oxide
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 2,9 http://www.cdc.gov/niosh/npg/npgd0060.html
- ↑ Aziz, M. J.; Nygren, E.; Hays, J. F.; Turnbull, D. (1985)։ «Crystal Growth Kinetics of Boron Oxide Under Pressure»։ Journal of Applied Physics 57 (6): 2233։ doi:10.1063/1.334368
- ↑ Effenberger H., Lengauer C. L., Parthé E. (2001)։ «Trigonal B2O3 with Higher Space-Group Symmetry: Results of a Reevaluation»։ Monatshefte für Chemie 132 (12): 1515–1517։ doi:10.1007/s007060170008
- ↑ Strong S. L., Wells A. F., Kaplow R. (1971)։ «On the crystal structure of B2O3»։ Acta Crystallographica B 27 (8): 1662–1663։ doi:10.1107/S0567740871004515