Բորիս Կաուֆման
Բորիս Կաուֆման (ֆր.՝ Boris Kaufman կամ Kaufmann, ծննդյան անունը Բորիս Աբելեվիչ Կաուֆման, օգոստոսի 24, 1903 կամ օգոստոսի 24, 1906[1], Բելոստոկ, Գրոդնոյի նահանգ, Վիլնայի գլխավոր նահանգապետարան, Ռուսական կայսրություն - հունիսի 24, 1980[2], Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ[3]), ֆրանսիացի և ամերիկացի օպերատոր և կինոռեժիսոր։
| Բորիս Կաուֆման | |
|---|---|
 | |
| Ծննդյան թիվ՝ | օգոստոսի 24, 1903 կամ օգոստոսի 24, 1906[1] |
| Ծննդավայր՝ | Բելոստոկ, Գրոդնոյի նահանգ, Վիլնայի գլխավոր նահանգապետարան, Ռուսական կայսրություն |
| Վախճանի թիվ՝ | հունիսի 24, 1980[2] |
| Վախճանի վայր՝ | Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ[3] |
| Քաղաքացիություն՝ |  ԱՄՆ Ռուսական կայսրություն ԽՍՀՄ Ֆրանսիա |
| Մասնագիտություն՝ | օպերատոր-բեմադրիչ և սցենարիստ |
| Պարգևներ՝ | |
| IMDb։ | ID 0442100 |
Խորհրդային կինոգործիչներ Ձիգա Վերտովի և Միխայիլ Կաուֆմանի եղբայրը։
Կենսագրություն խմբագրել
Եղել է գրավաճառ Աբել Կուշելի Կաուֆմանի և Չայ-Էսթեր Ռախմիելևա Հալպերնի որդին, ովքեր ամուսնացել են Բիալիստոկում 1894 թվականին։ Հայրը ունեցել է գրքերի պահեստ և երկու խանութ՝ Բիալիստոկում և Կիևում նաև քաղաքի հանրային գրադարանի սեփականատերն ու հոգաբարձուն էր։ Սովորել է Սանկտ Պետերբուրգի դպրոցում։ Երբ սկսվել է Առաջին համաշխարհային պատերազմը, Կաուֆմանները մեկնել են Կիև, ապա տեղափոխվել Մոգիլյով։ 1917 թվականից հետո, ծնողների հետ միասին, Ռուսաստանից մեկնել է Լեհաստան, ապա՝ Ֆրանսիա։ Բորիսը սովորել է Գրենոբլում, ապա տեղափոխվել Փարիզ, որտեղ ուսանել է Սորբոնում, իսկ համալսարանն ավարտելուց հետո սկսել է աշխատել կինոյում, նախ վավերագրական ֆիլմում, ապա՝ գեղարվեստականում, սկզբում ստիպված նկարահանել գովազդային և կոմերցիոն ֆիլմեր։ Իր առաջին ֆիլմերը նկարահանել է 1928 թվականին։
Նա ռեժիսորել է Ժան Վիգոյի բոլոր ֆիլմերը։ Կաուֆմանը, ովրը ստիպված է եղել «Զրո վարքի համար» ֆիլմի նկարահանումների ընթացքում վաճառել իր տեսախցիկը, չեն վախեցրել տնտեսական դժվարությունները, և նա շարունակել է աշխատանքը Վիգոյի հետ՝ նկարահանելով «Ատալանտա» ֆիլմը՝ Ձիգա Վերտովի կողմից ԽՍՀՄ-ից իրեն ուղարկված կինոխցիկով։ Ռեժիսորի հիվանդության պատճառով նա ինքնուրույն է նկարահանել իր միակ «Ատալանտա» լիամետրաժ ֆիլմի վերջին տեսարանները։ Կաուֆմանը գրել է այս ֆիլմի մասին. «Վիգոյի հետ աշխատանքը երբեք չեն մոռանա նրանք, ովքեր մասնակցել են այս ֆիլմի նկարահանումներին։ Օգտագործեցինք ամեն ինչ՝ արև, մառախուղ, ձյուն, մայրամուտ։ Աշխատանքն իրականացվում էր օր ու գիշեր»[4]։ Նա նաև նկարահանել է Դիմիտրի Կիրսանովի մի քանի ժապավեններ, աշխատել է Աբել Գանսի, Քրիստիան-Ժակի և Մարկ Ալեգրեի և այլոց հետ։
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի բռնկմամբ մեկնել է ռազմաճակատ։ Ֆրանսիայի պարտությունից հետո արտագաղթել է ԱՄՆ, դասավանդել Տորոնտոյում կինոդպրոցում, որտեղ որպես վավերագրական կինոռեժիսոր համագործակցել է Ջոն Գրիերսոնի հետ, իսկ 1942 թվականին կրկին տեղափոխվել է ԱՄՆ, որտեղ նկարահանել է վավերագրական ֆիլմեր։ Դրանից հետո մշտապես աշխատել է Էլիա Կազանի և Սիդնի Լյումետյի հետ, ըստ վերջիններիս. «Բորիս Կաուֆմանը հիանալի բեմադրող օպերատոր էր, հավանաբար լավագույնը բոլորից, բոլորից ամենագեղարվեստականը, և ես հիանում եմ նրանով»։
Բացի այդ, համագործակցել է Ջորջ Ռոյ Հիլլի («Հենրի Օրիենտի աշխարհը», 1964), Ջյուլ Դասինի («Զգաստ», 1968) և Օտտո Պրեմինջերի («Ասա, որ դու ինձ սիրում ես, Ջունի Մուն», 1970) հետ։ Նկարահանվել է փորձարարական ֆիլմ՝ Սեմյուել Բեկեթի (1964, գլխավոր դերում՝ Բաստեր Քիթոնը) սցենարով։ 1970-ից հետո նա այլևս չի աշխատել կինոնկարներում, քանի որ նրա անունը խիստ կապված էր սև և սպիտակ կինոյի հետ։
Ճանաչում խմբագրել
Բորիս Կաուֆմանն արժանացել է Օսկար և Ոսկե գլոբուս մրցանակների Էլիա Կազանի «Նավահանգստում» (1953) ֆիլմում օպերատորական աշխատանքի համար և առաջադրվել Օսկարի «Տիկնիկ» ֆիլմի համար (1956, Թենեսի Ուիլյամսի սցենարով)։ 2002 թվականին Ռուսաստանում երկու փաստագրական ֆիլմ է թողարկվել Կաուֆմանի եղբայրների մասին՝ Եվգենի Ցիմբալի «Ձիգան և նրա եղբայրները» և Վլադիմիր Նեպևնիի «Բոլոր Վերտովները» (երկուսի օպերատորն էլ եղել է Ալեքսանդր Բուրովը)։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Internet Movie Database — 1990.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #138411948 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
- ↑ Жан Виго. — М: «Искусство», 1979. — С. 216.