Բողոքի ցույցեր ընդդեմ Նիկոլ Փաշինյանի

Բողոքի ցույցեր ընդդեմ Նիկոլ Փաշինյանի
Ամսաթիվ	Նոյեմբերի 10, 2020-Ապրիլի 25, 2021
Վայր	Հայաստան
Պատճառ	Նիկոլ Փաշինյանի՝ 2020 թվականի հայ-ադրբեջանական պատերազմը դադարեցնելու մասին փաստաթղթի ստորագրում
Նպատակ	ՀՀ վարչապետի Նիկոլ Փաշինյանի հրաժարական; Հայ - ադրբեջանական պատերազմի դադարեցման փաստաթղթի չեղարկում;
Մեթոդ	Ցույցեր, հացադուլներ, քաղաքացիական անհնազանդություն, համացանցային ակտիվիզմ
Կարգավիճակ	Ավարտվեց Հայաստանում հեղաշրջման ենթադրյալ փորձ 2021; Նիկոլ Փաշինյանի հրաժարականը 2021 թվականի ապրիլի 25-ին;
Հակամարտող կողմեր
Հակակառավարական ցուցարարներ Համաձայնագրին դեմ անձինք; Պարտերազմի արդյունքում Արցախից տեղահանված հայեր; Մահացած, վիրավոր, և գերևարված զինվորների հարազատներ; Հայրենիքի փրկության շարժում ; Հայ Յեղափոխական Դաշնակցություն; Հայրենիք կուսակցություն; Ազգային ժողովրդավարական միություն; Բարգավաճ Հայաստան; Պատկեր:Emblem of the Republican Party of Armenia (2).svg Հայաստանի հանրապետական կուսակցություն; Մեկ Հայաստան կուսակցություն; Երկիր ծիրանի կուսակցություն; ՀՀ ՊՆ գլխավոր շտաբ	ՀՀ կառավարություն Քաղաքացիական պայմանագիր; Առաքելություն կուսակցություն; Պատկեր:Emblem of the Police of the Republic of Armenia.svg ՀՀ ոստիկանություն; ՀՀ ԱԱԾ;
Ղեկավարներ
Վազգեն Մանուկյան; Իշխան Սաղաթելյան; Արթուր Վանեցյան; Գագիկ Ծառուկյան; Գեղամ Մանուկյան; Նաիրա Զոհրաբյան; Զարուհի Փոստանջյան; Աջակիցներ Սերժ Սարգսյան; Ռոբերտ Քոչարյան	Նիկոլ Փաշինյան; Վահե Ղազարյան; Արմեն Աբազյան; Արարատ Միրզոյան; Ալեն Սիմոնյան; Լենա Նազարյան; Աջակիցներ Արամ Սարգսյան; Արման Բաբաջանյան;
Կորուստներ
1 զոհ; ~500 ձերբակալված

Բողոքի ցույցեր ընդդեմ Նիկոլ Փաշինյանի (նաև հայտնի է որպես Արժանապատվության երթ^[8]), Հայաստանի մայրաքաղաք Երևանում 2020 թվականի նոյեմբերի 10-ին սկսված զանգվածային բողոքի ցույցեր, երթեր^[9], որոնց համար պատճառ է հանդիսացել վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի՝ 44-օրյա պատերազմը դադարեցնելու մասին փաստաթղթի ստորագրման հայտարարությունը^[10]^[11]։ Բողոքի ցույցերը ավարտվեցին 2021 թվականի ապրիլի 25-ին, երբ Փաշինյանը հայտարարեց իր հրաժարականի մասին^[12]։

Ցույցերը գլխավորող 17 ընդդիմադիր կուսակցությունների դաշինքը կոչվեց Հայրենիքի փրկության շարժում, դրանց մեջ են նախկինում իշխող Հայաստանի հանրապետական կուսակցությունը, խորհրդարարանում ընդդիմադիր ամենամեծ կուսակցություն հանդիսացող Բարգավաճ Հայաստանը, և Հայ Յեղափոխական Դաշնակցություն։ Դեկտեմբերի 3-ին, դաշինքը հայտարարեց նախկին վարչապետ Վազգեն Մանուկյանին որպես ժամանակավոր կառավարության ղեկավարի թեկնածու։ Բացի 17 ընդդիմադիր կուսակցություններից, բազմաթիվ հանրային գործիչներ հրաժարական տալու կոչ են արել վարչապետ Փաշինյանին, այդ թվում Հայաստանի գործող նախագահ Արմեն Սարգսյանը, նախկին նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը, Հայ Առաքելական Եկեղեցու կաթողիկոսներ Գարեգին Բ-ն և Արամ Ա-ն, և խորհրադարանի երրորդ քաղաքական ուժի առաջնորդ Էդմոն Մարուքյանը (ով հայտարարեց իր վարչապետի պաշտոնի թեկնածության մասին), ինչպես նաև որոշ մարզային պաշտոնյաներ, ղեկավարներ և քաղաքապետեր^[13]։

Նախապատմություն

2020 թվականի նոյեմբերի 10-ին Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն իր ֆեյսբուքյան կայքէջում հայտարարել է, որ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի և Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ միասին հայտարարություն է ստորագրել Արցախում ընթացող պատերազմը ժամը 01։00-ից դադարեցնելու մասին^[14]։

Հայտարարության բովանդակությունը հրապարակվել է Կրեմլի պաշտոնական կայքում^[15]։ Ըստ համաձայնագրի, հակամարտող կողմերը կանգ են առնում իրենց զբաղեցրած դիրքերի վրա, ըստ ժամանակացույցի Ադրբեջանին են հանձնվում Քելբաջարի, Աղդամի և Լաչինի շրջանները, Արցախի և Հայաստանի կապը հաստատվում է 5 կմ լայնությամբ Լաչինի միջանցքով, Լեռնային Ղարաբաղի շփման գծի երկայնքով և Լաչինի միջանցքի երկայնքով տեղակայվում են Ռուսաստանի Դաշնության խաղաղապահ զորակազմը, իրականացվում է ռազմագերիների և պատանդների, ինչպես նաև զոհվածների դիակների փոխանակում, տարածաշրջանում բացվում են բոլոր տնտեսական և տրանսպորտային կապերը։

Նոյեմբերի 10-ի Պետական հեղաշրջման փորձ

Նոյեմբերի 10

2020 թվականի նոյեմբերի 10-ին՝ վարչապետի հայտարարությունից հետո, Երևանի տարբեր մասերում սկսել են մարդիկ հավաքվել, որոնք ցույցեր էին կազմակերպում՝ պահանջելով վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հրաժարականը։ Շուտով ցույցերն անկարգությունների վերածվեցին^[16]։ Ցուցարարները ջարդել են ՀՀ կառավարության շենքի ապակիները և դռները, ինչպես նաև վնասել են գույքը^[17]։

Կառավարական առանձնատների հարակից տարածքում Ազգային ժողովի նախագահ Արարատ Միրզոյանը ծեծի է ենթարկվել ցուցարարների կողմից^[18]^[19], որի հետևանքով տեղափոխվել է հիվանդանոց և վիրահատվել^[20]։ Արարատ Միրզոյանին ծեծի ենթարկողներից մի քանիսը ձերբակալվել են^[21]։

Ցուցարարները մտել են նաև Խորհրդարանի նիստերի դահլիճ^[22]^[23], որտեղ անկարգություններ են կատարել պատգամավորների աշխատասենյակներում՝ ջարդելով և վնասելով գույքը^[24]։

Նոյեմբերի 10-ի առավոտյան Փաշինյանը գրառում է արել իր ֆեյսբուքյան էջում, որի համաձայն ցուցարարներն իր կեցավայրից գողացել են համակարգիչ, ժամացույց, օծանելիք, վարորդական իրավունք և այլ իրեր^[25]։

Ցույցերի աշխուժացում 2020-2021

Դեկտեմբերի սկզբին, սեպտեմբերին սահմանված ռազմական դրությամբ նախատեսված զանգվածային հավաքների և ակցիաների արգելքը վերացվեց^[26]։ Դեկտեմբերի 22-ին, կոչ արվեց ցույցերի կրկին աշխուժացման՝ համընդհանուր գործադուլների միջոցով։ 2021 թվականի փետրվարի 20-ին Երևանի Ազատության հրապարակում կազմակերպվեց բազմահազարանոց հանրահավաք։

Փետրվարի 25-ից մարտի 1-ի Պետական հեղաշրջման երկրորդ փորձ

ՓԵՏՐՎԱՐԻ 25

Փետրվարի 25֊ին Հայաստանի զինված ուժերի գլխավոր շտաբը Օնիկ Գասպարյանի գլխավորությամբ հայտարարություն տարածեցին, որում պահաջվեց Նիկոլ Փաշինյանի հրաժարականը։ Վարչապետ Փաշինյանը այն որակեց հեղաշրջման փորձ կոչ անելով ժողովրդին հավաքվել Հանրապետության հրապարակում։

Մարտի 1-ին Նիկոլ Փաշինյանի բազմահազարանոց հանրահավաքը Հանրապետության հրապարակում

Մարտի 1֊ին Հանրապետության հրապարակում, կազմակերպվեց 20֊25 հազարանոց հանրահավաք Հանրապետության հրապարակում՝ Փաշինյանի գլխավորությամբ։

Իր ելույթը սկսելուց առաջ նա նախ խնդրեց մեկ րոպե լռությամբ հարգել Արցախյան պատերզմի զոհերի ու 2008 թվականի Մարտի 1-ի զոհերի հիշատակը։ Մինչ այդ էլ հնչեց ՀՀ պետական օրհներգը։

«Գիտեք, որ մենք շատ դժվար ժամանակներով ենք անցնում և մտահոգվելու, անհանգստանալու պատճառներ ունենք, բայց ես ուզում եմ, որ մենք այսօր, այս հրապարակում, այս գարնան առաջին օրը իրար լիցքավորենք էներգիայով, դուխով, հաղթանակով, լավատեսությամբ»,-ասաց Փաշինյանը։

Մարտի 1-ին Ընդդիմության բազմահազարանոց հանրահավաքը Բաղրամյան պողոտայում

ՀՀ Ազգային ժողով

Մարտի 1֊ին ՀՀ Ազգային ժողով֊ի մոտ (Բաղրամյան պողոտա) Վազգեն Մանուկյան֊ի գլխավորությամբ կազմակերպվեց մեծ հանրահավաք, որտեղ ցուցարարների թիվը 12.000֊ով գերազանցում էր նախորդ հանրահավաքներին։

Նիկոլ Փաշինյանի հրաժարական

2021 թվականի մարտի 18-ին Փաշինյանը հայտարարեց արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների մասին, որոնք տեղի կունենան հունիսի 20-ին։ Ապրիլի 25-ին Փաշինյանը հայտարարեց իր հրաժարականի մասին։ Նա կշարունակեր վարչապետի պաշտոնակատար լինել մինչև ընտրությունները^[12]։

Ծանոթագրություններ

↑ «Никол Пашинян попал в послевоенное положение». kommersant.ru (ռուսերեն). Kommersant. 2020 թ․ նոյեմբերի 11.
↑ «Fresh crisis brews in Armenia after Nagorno-Karabakh peace deal». aljazeera.com (անգլերեն). Al Jazeera. 2020 թ․ նոյեմբերի 12.
↑ «Opposition Parties Choose Vazgen Manukyan as Prime Minister Candidate». 2020 թ․ դեկտեմբերի 3.
↑ «На акции протеста в Ереване начались задержания ее участников». regnum.ru (ռուսերեն). REGNUM News Agency. 2020 թ․ նոյեմբերի 20.
↑ «Serzh Sargsyan's office - Nikol Pashinyan to be mentioned in history as coward and a leader with stigma of a traitor stamped on forehead by the people».
↑ «Robert Kocharyan: I know there were several opportunities to stop the war». news.am.
↑ «Կիևյան կամրջի տակ մահացած գտել են ԱԺ ներխուժած երիտասարդներից մեկի դին». 2020 թ․ նոյեմբերի 14.
↑ «Երևանում մեկնարկում է վարչապետի հրաժարականի պահանջով «Արժանապատվության երթը»». Azatutyun. 2020 թ․ դեկտեմբերի 16. Վերցված է 2020 թ․ դեկտեմբերի 16-ին.
↑ «Беспорядки в Ереване. Онлайн-репортаж». РИА Новости (ռուսերեն). 20201110T0223. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
↑ Welle (www.dw.com), Deutsche. «В Ереване начались массовые волнения | DW | 10.11.2020». DW.COM (ռուսերեն). Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
↑ «ՀՀ կառավարության և խորհրդարանի շենքի առջև մարդիկ են հավաքվում. ԼՐԱՑՎՈՂ». armenpress.am. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
↑ ^12,0 ^12,1 «Նիկոլ Փաշինյանը հրաժարական տվեց». www.azatutyun.am. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 25-ին.
↑ «As Ultimatum Expires, Protests Continue». EVN Report (անգլերեն).
↑ «Նիկոլ Փաշինյան. Անձամբ իմ և բոլորիս համար ծանր, չափազանց ծանր որոշում եմ կայացրել». www.aravot.am (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
↑ «Заявление Президента Азербайджанской Республики, Премьер-министра Республики Армения и Президента Российской Федерации». Президент России (ռուսերեն). Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
↑ «Protesters in Yerevan break into government building». TASS. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
↑ «Բողոքի ակցիաները Երևանում շատ արագ անկարգությունների վերածվեցին». «Ազատ Եվրոպա/Ազատություն» ռադիոկայան. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
↑ «ԱԺ-ի մոտ հավաքված մի խումբ անձինք ծեծի են ենթարկել խորհրդարանի խոսնակ Արարատ Միրզոյանին». armenpress.am. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
↑ «Протестующие в Ереване избили спикера парламента Армении Мирзояна». РБК (ռուսերեն). Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
↑ «Արարատ Միրզոյանը տեղափոխվել է հիվանդանոց. կյանքին վտանգ չի սպառնում». 2020 թ․ նոյեմբերի 10.
↑ «Ըստ Փաշինյանի՝ Միրզոյանին ծեծի ենթարկողներից մի քանիսը ձերբակալված են». «Ազատ Եվրոպա/Ազատություն» ռադիոկայան. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
↑ «Ցուցարարների մի խումբ ջարդուփշուր է արել պատգամավորների աշխատասենյակները». Sputnik Armenian. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
↑ «Протестующие оцепили здание парламента в Ереване». EADaily (ռուսերեն). Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
↑ Armine. «Ցուցարարները մտել են Ազգային ժողովի նիստերի դահլիճ. ուղիղ». yerevan.today. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
↑ «Վարչապետի կեցավայրից գողացել են համակարգիչ, ժամացույց, օծանելիք, վարորդական իրավունք». Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ նոյեմբերի 15-ին. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
↑ «Armenia lifts certain restrictions envisaged by martial law». armradio.am (անգլերեն).

[1] «Никол Пашинян попал в послевоенное положение». kommersant.ru (ռուսերեն). Kommersant. 2020 թ․ նոյեմբերի 11.

[2] «Fresh crisis brews in Armenia after Nagorno-Karabakh peace deal». aljazeera.com (անգլերեն). Al Jazeera. 2020 թ․ նոյեմբերի 12.

[auto-3] «Opposition Parties Choose Vazgen Manukyan as Prime Minister Candidate». 2020 թ․ դեկտեմբերի 3.

[4] «На акции протеста в Ереване начались задержания ее участников». regnum.ru (ռուսերեն). REGNUM News Agency. 2020 թ․ նոյեմբերի 20.

[5] «Serzh Sargsyan's office - Nikol Pashinyan to be mentioned in history as coward and a leader with stigma of a traitor stamped on forehead by the people».

[6] «Robert Kocharyan: I know there were several opportunities to stop the war». news.am.

[7] «Կիևյան կամրջի տակ մահացած գտել են ԱԺ ներխուժած երիտասարդներից մեկի դին». 2020 թ․ նոյեմբերի 14.

[8] «Երևանում մեկնարկում է վարչապետի հրաժարականի պահանջով «Արժանապատվության երթը»». Azatutyun. 2020 թ․ դեկտեմբերի 16. Վերցված է 2020 թ․ դեկտեմբերի 16-ին.

[9] «Беспорядки в Ереване. Онлайн-репортаж». РИА Новости (ռուսերեն). 20201110T0223. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 10-ին.

[10] Welle (www.dw.com), Deutsche. «В Ереване начались массовые волнения | DW | 10.11.2020». DW.COM (ռուսերեն). Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 10-ին.

[11] «ՀՀ կառավարության և խորհրդարանի շենքի առջև մարդիկ են հավաքվում. ԼՐԱՑՎՈՂ». armenpress.am. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 10-ին.

[Նիկոլ_Փաշինյանը_հրաժարական_տվեց-12] 12,0 ^12,1 «Նիկոլ Փաշինյանը հրաժարական տվեց». www.azatutyun.am. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 25-ին.

[evn-13] «As Ultimatum Expires, Protests Continue». EVN Report (անգլերեն).

[14] «Նիկոլ Փաշինյան. Անձամբ իմ և բոլորիս համար ծանր, չափազանց ծանր որոշում եմ կայացրել». www.aravot.am (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 10-ին.

[15] «Заявление Президента Азербайджанской Республики, Премьер-министра Республики Армения и Президента Российской Федерации». Президент России (ռուսերեն). Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 10-ին.

[16] «Protesters in Yerevan break into government building». TASS. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 10-ին.

[17] «Բողոքի ակցիաները Երևանում շատ արագ անկարգությունների վերածվեցին». «Ազատ Եվրոպա/Ազատություն» ռադիոկայան. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 10-ին.

[18] «ԱԺ-ի մոտ հավաքված մի խումբ անձինք ծեծի են ենթարկել խորհրդարանի խոսնակ Արարատ Միրզոյանին». armenpress.am. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 10-ին.

[19] «Протестующие в Ереване избили спикера парламента Армении Мирзояна». РБК (ռուսերեն). Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 10-ին.

[20] «Արարատ Միրզոյանը տեղափոխվել է հիվանդանոց. կյանքին վտանգ չի սպառնում». 2020 թ․ նոյեմբերի 10.

[21] «Ըստ Փաշինյանի՝ Միրզոյանին ծեծի ենթարկողներից մի քանիսը ձերբակալված են». «Ազատ Եվրոպա/Ազատություն» ռադիոկայան. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 10-ին.

[22] «Ցուցարարների մի խումբ ջարդուփշուր է արել պատգամավորների աշխատասենյակները». Sputnik Armenian. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 10-ին.

[23] «Протестующие оцепили здание парламента в Ереване». EADaily (ռուսերեն). Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 10-ին.

[24] Armine. «Ցուցարարները մտել են Ազգային ժողովի նիստերի դահլիճ. ուղիղ». yerevan.today. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 10-ին.

[25] «Վարչապետի կեցավայրից գողացել են համակարգիչ, ժամացույց, օծանելիք, վարորդական իրավունք». Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ նոյեմբերի 15-ին. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 10-ին.

[26] «Armenia lifts certain restrictions envisaged by martial law». armradio.am (անգլերեն).

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]