Բնավորության դերասան (խարակտերային դերասան) (ֆր.՝ caractère, հուն․՝ χαρακτήρ՝ դրոշմ, հետք, յուրահատկություն, բնույթ[1]), դերասան, որը կատարում է վառ արտահայտված խոսքային, կենցաղային, արտաքին յուրահատկությամբ դերեր[1][2][3], ցայտուն արտահայտված ամպլուայով դերասան[4]։ Ըստ Բրիտանիկա հանագիտարանի՝ բնավորության դերասանը նա է, ով վառ դերեր է խաղում[5]։

Թատրոնի պատմությունից խմբագրել

18-րդ դարի ֆրանսիական թատրոնում կատակերգության, դրամայի, մելոդրամայի մեջ հանդես եկող խարակտերային և կիսախարակտերային (ֆր.՝ demi-caractère) դերասանին որոշակիորեն տարբերում էին ողբերգության դերասանից, որի խաղը կրում էր վերկենցաղային բարձրաշունչ բնույթ։ 19-րդ դարի կեսերից բեմական արվեստում ռեալիստական սկզբունքների հաստատումն առաջադրեց գործող անձի բնավորությունը բացահայտելու պահանջ՝ անկախ պիեսի ժանրից։ Նախահեղափոխական թատրոնում ամպլուայի տարբերակումները հաստատապես մտել էին թատերական կենցաղի մեջ, առանձնապես շեշտվում էին խարակտերային դերասանի և ոչ խարակտերային (հերոս, սիրահար-հերոս և այլն) դերասանի հատկանիշները։ Ժամանակակից թատրոնում նման տարբերակումներն արվում են այս կամ այն դերասանի բնորոշ կողմը, գերիշխող հատկությունն ընդգծելու համար[6]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 Характерный актёр // Театральная энциклопедия / Гл. ред. П. А. Марков. — М.: Гос. науч. изд-во «Сов. энциклопедия», 1967. — Т. 5. — С. 579.
  2. Литосова М. К. Профессиональная речь актера и режиссера: терминологические и нетерминологические словосочетания : учебное пособие для студентов театральных вузов. — М.: Гос. ин-т театрального искусства, 1989. — С. 99. — 208 с.
  3. Романовский И. И. Характерный актёр // Масс медиа: словарь терминов и понятий. — М.: Союз журналистов России, 2004. — С. 400. — 477 с. — ISBN 5-8982-3050-5
  4. Дубровская О. Н. Характерный актёр // Театр: Энциклопедия. — М.: ОЛМА-ПРЕСС Образование, 2002. — С. 290. — 320 с. — 5 тыс. экз. — ISBN 5-94849-106-4
  5. Chisholm, Hugh Character actor // The Encyclopaedia Britannica: a dictionary of arts, sciences, literature and general information (անգլերեն). — 11th edition. — N. Y.: Encyclopaedia Britannica, 1910. — Vol. V. — P. 856.
  6. Լևոն Հախվերդյան, Թատերագիտական բառարան (Հայկական ՍՍՀ գիտությունների ակադեմիայի արվեստի ինստիտուտ) (խմբ. Ռ․ Զարյան), Երևան, «Հայաստան» (ИБ 4742), 1986, էջ 87 — 208 էջ. — 5000 հատ։