Բյուզինգեն ամ Հոխրհայն
Բյուզինգեն ամ Հոխրհայն (գերմ.՝ Büsingen am Hochrhein՝ «Վերին Հռենոսի վրա տեղակայված Բյուզինգեն»), քաղաք Գերմանիայում, վարչականորեն պատկանում է Բադեն-Վյուրթեմբերգ երկրամասին։
| Բնակավայր | |||
|---|---|---|---|
| Բյուզինգեն ամ Հոխրհայն | |||
| |||
 | |||
| Երկիր |  Գերմանիա | ||
| Առաջին հիշատակում | 1087[1] | ||
| Մակերես | 7,62 կմ² | ||
| ԲԾՄ | 395 մետր | ||
| Պաշտոնական լեզու | գերմաներեն | ||
| Բնակչություն | ▲1585 մարդ (դեկտեմբերի 31, 2022)[2] | ||
| Ժամային գոտի | UTC+1[3] և UTC+2 | ||
| Հեռախոսային կոդ | 07734 | ||
| Փոստային դասիչ | 78266 և 8238 | ||
| Ավտոմոբիլային կոդ | BÜS | ||
| Պաշտոնական կայք | buesingen.de(գերմ.) | ||
| |||
Ենթարկվում է Ֆրայբուրգ վարչական շրջանին։ Մտնում է Կոնստանց շրջանի մեջ։ Բնակչությունը՝ ▲1585 մարդ (դեկտեմբերի 31, 2022)[2]։ Զբաղեցնում է 7.63 կմ2 տարածք։ Պաշտոնական կոդ՝ 08 3 35 015։
Պատմություն խմբագրել
Քաղաքը երկար ժամանակ գտնվել է Ավստրիայի տիրապետության տակ, քանի դեռ Պրեսբուրգի խաղաղության պայմանագրով չի դարձել գերմանական Վյուրթեմբերգ թագավորության մաս[4]։
1918 թվականին՝ Առաջին համաշխարհային պատերազմից հետո, անցկացվել է հանրաքվե, որի ժամանակ բնակչության 96 %-ը կողմ է քվեարկել Շվեյցարիայի հետ միանալուն։ Այնուամենայնիվ, այդպես տեղի չունեցավ այն պատճառով, որ Շվեյցարիան փոխանակման համար համարժեք տարածքներ չկարողացավ ներկայացնել։ Այդ պատճառով Բյուզինգենը մինչև օրս մնում է որպես Գերմանիայի էքսկլավ։ Հետագա փորձերը միշտ մերժվել են Շվեյցարիայի կողմից։
Էքսկլավի կարգավիճակ Բյուզինգենը ձևականորեն ստացել է 1967 թվականին՝ Արևմտյան Գերմանիայի և Շվեյցարիայի միջև բանակցությունների արդյունքում։ Միևնույն ժամանակ արևմտագերմանական Ֆերենհոֆ էքսկլավը, որը բաղկացած էր երեք տնից և ուներ ոչ ավել, քան 12 բնակիչ, դարձել է Շվեյցարիայի մաս։
Առանձնահատկություններ խմբագրել
Բյուզինգեն ամ Հոխրհայնը Գերմանիայի էքսկլավ է։ Արևմուտքում, հյուսիսում և արևելքում սահմանակցում է շվեյցարական Շաֆհաուզեն կանտոնի հետ, իսկ հարավում ափերը ողողում են Հռենոսի ջրերը։
19-րդ դարի սկզբից քաղաքը Գերմանիայից բաժանվում էր ընդամենը նեղ տարածքով (700 մ), որի վրա տեղակայված է շվեյցարական Դյորֆլինգեն գյուղը։ Վարչականորեն Բյուզինգենը համարվում է Գերմանիայի մաս, պատկանում է Կոնստանց վարչական միավորին, որն էլ իր հերթին մտնում է Բադեն-Վյուրթեմբերգ երկրամասի մեջ, սակայն տնտեսապես այն Շվեյցարիայի մաքսային գոտու մաս է, այնպես, ինչպես անկախ Լիխտենշտայնի իշխանությունն ու իտալայան Կամպիոնե դ'Իտալիա քաղաքը։
Ներկայումս Շվեյցարիայի, Բյուզինգենի և Գերմանիայի մնացյալ մասի միջև սահմանային հսկողություն չի իրականացվում՝ 2008 թվականի սեպտեմբերին Շվեյցարիայի՝ Շենգենյան գոտու մեջ ընդգրկվելուց հետո։
Հատուկ համաձայնագրեր Բյուզինգենի (Գերմանիա) և Շվեյցարիայի միջև խմբագրել
Ելնելով Եվրոպական Միության մաքսային համաձայնագրի 31-րդ հոդվածից՝ Բյուզինգենը չի համարվում ԵՄ մաքսային տարածքի մաս այն պատճառով, որ Բյուզինգենը պատկանում է շվեյցարական մաքսատանը, որն էլ ունի իր դրույթներն ու հրահանգները։
Արժույթ խմբագրել
Բյուզինգենը միակ գերմանական քաղաքն է, որտեղ մարդիկ հիմնականում օգտագործում են շվեյցարական ֆրանկ, թեև, տեխնիկապես եվրոն Գերմանիայի տարածքում օրինական վճարային միակ միջոցն է։ Մինչև 1980-ական թվականների վերջերը գերմանական դրամը Բյուզինգենում չէր ընդունվում։ Նույնիսկ բյուզինգենյան փոստը միայն շվեյցարիական ֆրանկ էր ընդունում` գերմանական փոստային նամականիշների վճարման համար։ Ուշ ընդունված փոփոխությունները պարտադրում էին վճարման համար ընդունել գերմանական ապրանքային դրամ, իսկ հետագայում՝ եվրո։ Սակայն այսօր շվեյցարական ֆրանկը շարունակում է ժողովրդականություն վայելել այն պատճառով, որ տեղի բնակիչների մեծամասնությունն աշխատում է Շվեյցարիայում և այնտեղ գումար ստանում են շվեյցարական ֆրանկով։
Միջպետական համաձայնագիր խմբագրել
1957 թվականի սեպտեմբերի 9-ին Լոկառնոյում Շվեյցարիայի և Գերմանիայի միջև տեղի է ունեցել կոնֆերանս, որի նպատակը Բյուզինգենում երկու երկրների իրավասությունների կարգավորումն էր։ Համաձայնագիրը ստորագրվել է 1964 թվականի նոյեմբերի 23-ին և ուժի մեջ է մտել 1967 թվականի հոկտեմբերի 4-ին[5]։ Ըստ այդ համաձայնագրի՝ Շաֆհաուզենի կանտոնային ոստիկանությանը թույլատրվում է Բյուզինգենում մարդկանց ձերբակալել և ուղարկել Շվեյցարիա։ Համաձայնագրի պահանջով՝ Շվեյցարացի ոստիկանների քանակը չպետք է գերազանցի 10-ը․ միևնույն ժամանակ գերմանացի սպաների թվաքանակը պետք է հավասար լինի 100 բնակչին 3 սպա հարաբերակցությանը։ Շվեյցարական ոստիկանությունը իրավասություն ունի միայն այն հատվածներում, որտեղ կիրառվում են շվեյցարական օրենքները, հակառակ դեպքում՝ պատասխանատվությունն անցնում է գերմանական ոստիկանությանը։
Գերմանական ոստիկանության սպաները, ուղևորվելով Բյուզինգեն, պարտավոր են օգտագործել սահմանված երթուղիներ և ձեռնպահ մնալ որևէ պաշտոնական հայտարարություն անելուց այնքան ժամանակ, քանի դեռ նրանք գտնվում են շվեյցարական իրավասության տակ։
Կրթություն խմբագրել
Բյուզինգենն ունի մանկապարտեզ։ Երեխաները մինչև 4-րդ դասարանը կարող են հաճախել տեղի տարրական դպրոցը։ Հետագայում ծնողները կարող են ընտրել ինչպես շվեյցարական, այնպես էլ գերմանական դպրոց[6]։
Փոստ և հեռահաղորդակցություն խմբագրել
Բյուզինգենում կա գերմանական փոստային բաժանմունք։ Քաղաքն ունի փոստային երկու դասիչ՝ գերմանական և շվեյցարական։ Բյուզինգեն նամակ ուղարկելու համար հասցեն պետք է գրել՝
- 8238 Büsingen am Hochrhein
- Schweiz
կամ
- 78266 Büsingen am Hochrhein
- Deutschland
Բյուզինգենին ուղարկված նամակները կարող են նախավճարվել կա՛մ շվեյցարական, կա՛մ գերմանական դրամով։ Սովորական նամակը Բյուզինգենից Շվեյցարիա ուղարկելու համար պահանջվում է 85 սանտիմ, կամ գերմանական 62 եվրոցենտ (մոտավորապես 74 սանտիմ)։ Հեռախոսակապ ներկայացնում է ինչպես Deutsche Telekom-ը, այնպես էլ Swisscom-ը։
Բացի այդ, Բյուզինգենի բանակիչները կարող են օգտագործել ինչպես գերմանական (+49 7734 կոդով), այնպես էլ շվեյցարական (+41 52 կոդով) հեռախոսահամարներ։
Տրանսպորտային միջոցների գրանցում խմբագրել
Մաքսային պատճառներով՝ Բյուզինգենն ունի իր նախամասնիկը (BÜS) համարանիշների վրա, թեև համարվում է Կոնստանց շրջանի մաս։ Նման հատուկ համարանիշ ստեղծվել է շվեյցարական մաքսատան աշխատանքը պարզեցնելու համար։
Պատկերասրահ խմբագրել
-
Բյուզինգենի և հարակից գյուղերը թռչնի բարձրությունից -
Աշունը Բյուզինգենի տարածաշրջանում, 2009 թվական -
Բյուզինգեն ամ Հոխրհայն․ տեսարանը Վերին Հռենոսից, 2011 թվական -
Գրաֆիտի քաղաքապետարանի շենքին, որը ցույց է տալիս բնակիչների վերաբերմունքի քաղաքացիության հիմնահարցին, 2008 թվական -
Բյուզինգենում իրար կից գործող շվեյցարական և գերմանական հեռախոսային ավտոմատներ
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ https://www.leo-bw.de/web/guest/detail-gis/-/Detail/details/ORT/labw_ortslexikon/14272/B%C3%BCsingen+am+Hochrhein+-+Altgemeinde~Teilort
- ↑ 2,0 2,1 Alle politisch selbständigen Gemeinden mit ausgewählten Merkmalen am 31.12.2022 (գերմ.) — DESTATIS, 2023.
- ↑ GeoNames — 2005.
- ↑ Frank Jacobs (2012 թ․ մայիսի 15). «Enclave-Hunting in Switzerland». The New York Times.
- ↑ Statement of Treaties and International Agreements Registered Or Filed and Recorded with the Secretariat During the Month of April 2005. New York: United Nations Publications. 2005. էջ 80.
- ↑ «Schools and training centers.» (Archive) Büsingen am Hochrhein. Retrieved on 14 November 2013.
Գրականություն խմբագրել
- Christoph Errass, Hans Martin Tschudi (Hrsg.): Büsingen - Eine deutsche Exklave. Grenzüberschreitende Fragestellungen. Nomos, Baden-Baden 2017, ISBN 978-3-8487-4139-7.
- Franz Götz: Andreas Schiendorfer, Günter Eiglsperger: 900 Jahre Büsingen, eine deutsche Gemeinde in der Schweiz. Eigenverlag der Gemeinde, Büsingen am Hochrhein 1990, ISBN 3-921413-23-0.
- Franz Götz: Das Büsinger Vertragswerk (= Hegau-Bibliothek, Band 14). Herausgegeben im Auftrag des Landkreises Konstanz und der Gemeinde Büsingen am Hochrhein in Verbindung mit dem Verein für Geschichte des Hegaus e. V. 1968.
- Ernst Schneider: Flurnamen der Exklave Büsingen am Rhein, Landkreis Konstanz (= Hegau-Flurnamen, Band III). Herausgegeben vom Verein für Geschichte des Hegaus e. V., 1964.
- Ursula Wolf, Hans Lieb: Die Bergkirche Büsingen (= Schweizerische Kunstführer GSK, Band 531). GSK Gesellschaft für Schweizerische Kunstgeschichte, Bern 1993, ISBN 3-85782-531-6.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բյուզինգեն ամ Հոխրհայն» հոդվածին։ |