Վիքիպեդիա

Բլագոևգրադի մարզ

Բլագոևգրադի մարզ (բուլղար․՝ Област Благоевград), Բուլղարիայի քսանութ մարզերից մեկը, երկրի հարավարևմտյան մասում։ Մարզի սահմաններում է գտնվում Պիրինյան Մակեդոնիա աշխարհագրական տարածաշրջանը։ Հարավում մարզը սահմանակից է հունական Մակեդոնիա երկրամասին, արևմուտքում՝ Հյուսիսային Մակեդոնիա պետությանը։ Սահմանակից է նաև բուլղարական չորս այլ մարզերի։ Կազմված է 14 համայնքներից։ Մարզկենտրոնը Բլագոևգրադ քաղաքն է։ Մարզի կազմում կա ևս 12 քաղաք, ներառյալ Գոցե Դելչևը, Բանսկոն, Մելնիկը, Պետրիչը, Ռազլոգը, Սադանսկին և Սիմիթլին։

Բլագոևգրադի մարզ
բուլղար․՝ Област Благоевград

Զինանշան

ԵրկիրԲուլղարիա Բուլղարիա
ԿարգավիճակԲուլղարիայի մարզ
Մտնում էԲուլղարիա
ՎարչկենտրոնԲլագոևգրադ[1]
ԲԾՄ555 ± 1 մետր
ՄարզպետՎալերի Սմիլենով
Բնակչություն288 161 մարդ (դեկտեմբերի 31, 2022)[2]
Խտություն57.2
Տարածք6449,47 կմ²[3]
Հիմնադրված էհունվարի 8, 1999 թ.
Սահմանակցում էԿյուստենդիլի մարզ, Սոֆիայի մարզ, Պազարջիկի մարզ և Սմոլյանի մարզ
Ժամային գոտիDAZD?
ISO 3166-2 կոդBG-01
Ավտոմոբիլային կոդE
bl.government.bg

Աշխարհագրությունը և կլիման

խմբագրել

Աշխարհագրությունը

խմբագրել

Մարզն զբաղեցնում է 6,449.5 քառակուսի կիլոմետր տարածք (երկրի ամբողջ տարածքի 5,8 տոկոսը), ունի 323,552 բնակիչ։ Բուլղարիայում մեծությամբ երրորդն է՝ Բուրգասի և Սոֆիայի մարզերից հետո։ Բլագոևգրադի մարզում են մասամբ կամ ամբողջությամբ գտնվում Ռիլա (ամենաբարձր գագաթը Մուսալա լեռն է, որը նաև Բալկանների ամենաբարձր գագաթն է և ունի 2925 մետր բարձրություն), Պիրին (ամենաբարձր գագաթը՝ Վիհրեն, 2914 մ) լեռնաշղթաները, Ռոդոպներ լեռնազանգվածը, Սլավյանկա, Բելասիտցա, Վլահինա, Մալեշևո, Օգրաժդեն, Ստարգաչ սարերը։ Մարզի տարածքով հոսում են երկու բավականին մեծ գետ՝ Ստրուման և Մեստան։

Կլիման

խմբագրել

Կլիման տատանվում է բարեխառը մայրցամաքայինից մինչև միջերկրածովյան (ծայր հարավային հատվածում)։ Բնական պաշարներն են փայտանյութը, հանքային ջրերը, ածուխը, շինանյութերը՝ ներառյալ մարմար ու գրանիտ։ Լավ պահպանված, գեղեցիկ բնաշխարհը ևս համարվում է բնական ռեսուրս։ Ստեղծվել են մի շարք ազգային պարկեր ու արգելոցներ, որոնցում հոգ է տարվում կենսաբազմազությունը պահպանելու մասին։

Համայնքները

խմբագրել
 
Բլագոևգրադի մարզի համայնքների քարտեզը

Բլագոևգրադի մարզի կազմում են հետևյալ 14 համայնքները.

  • Բանսկո
  • Բելիցա
  • Բլագոևգրադ
  • Գոցե Դելչև
  • Գռման
  • Կրեսնա
  • Պետրիչ
  • Ռազլոգ
  • Սանդանսկի
  • Սատովչա
  • Սիմիթլի
  • Ստրումյանի
  • Հաջիդիմովո
  • Յակորուդա

Ժողովրդագրություն

խմբագրել

2011 թվականին անցկացված մարդահամարի տվյալներով՝ Բլագոևգրադի մարզն ուներ 323,552 բնակիչ, որոնցից 159,508-ը արական սեռի, 164,602-ը՝ իգական[4][5][6][7]։

Էթնիկ խմբերը

խմբագրել
Էթնիկ խմբեր (2011 թ.)
Էթնիկ խումբ Տոկոսը
բուլղարներ
  
 88.6 %
թուրքեր
  
 6.0 %
գնչուներ
  
 3.4 %
այլք
  
 2.0 %

Ամբողջ բնակչությունը (2011 թ.): 323 552
Էթնիկ խմբեր (2011 թ.)[8]։

Մարզում էթնիկ մակեդոնացիների թվաքանակի հարցը համարվում է վիճահարույց։ Մակեդոնացի քաղաքական ակտիվիստ, Իլինդեն-Պիրին կազմակերպության ղեկավար Ստոյկո Ստոյկովը հայտարարել է, որ Բուլղարիայում էթնիկ մակեդոնացիների թիվը տատանվում է 5 հազարից 10 հազարի միջև[9]։ Այնինչ՝ 2017 թվականին միայն Բլագոևգրադի համայնքում գրանցված էր 18,000 էթնիկ մակեդոնացի բնակիչ, իսկ ամբողջ մարզում, իհարկե, ավելի շատ[10]։ Նրանք Հյուսիսային Մակեդոնիայի քաղաքացիներ են, սակայն ունեն նաև Բուլղարիայի քաղաքացիություն[11]։ Մյուս կողմից՝ մարզի էթնիկ բուլղարացի բնակիչների մի մասը ևս միաժամանակ ունի մակեդոնական քաղաքացիություն[12], և ազգային երկու խմբերի միջև հստակ տարբերակում չկա[13]։ Բայց 2011 թվականին անցկացված մարդահամարի ժամանակ Բլագոևգրադի մարզում ընդամենը 561 մարդ է հայտնել, որ ինքը էթնիկ մակեդոնացի է։

Պատկերասրահ

խմբագրել
  •  
    Տևնո Վասիլաշկո լիճը Պիրինում
  •  
    Կամենիցա սարը և Տևնո լիճը Պիրինում
  •  
    Սիանիցա սարը Պիրինում
  •  
    Էդելվեյսներ Պիրինում
  •  
    Ջենգալ սարը /Պիրին/
  •  
    Վիհրեն սարը /Պիրին/
  •  
    Մանրանկար Իոանիս Սկիլիցիսի ժամանակագրությունից
  •  
    Ռոժեն վանքը
  •  
    Բանսկոյի Սբ. Երրորդության եկեղեցին
  •  
    Բուլղարացի զոհված զինվորների հուշարձանը Պետրիչում
  •  
    Դահուկուղիները Բանսկոյում
  •  
    Պետրիչը գիշերով

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ НСИ Националният регистър на населените места (բուլղ.)
  2. ↑ 2,0 2,1 https://www.nsi.bg/bg/content/2975/%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5-%D0%BF%D0%BE-%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8-%D0%BE%D0%B1%D1%89%D0%B8%D0%BD%D0%B8-%D0%BC%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%B6%D0%B8%D0%B2%D0%B5%D0%B5%D0%BD%D0%B5-%D0%B8-%D0%BF%D0%BE%D0%BB
  3. ↑ 3,0 3,1 http://www.zei.de/download/Phare/bulgaria.pdf
  4. ↑ Bulgarian National Statistical Institute - 2011 census Արխիվացված 2011-07-14 Wayback Machine
  5. ↑ „WorldCityPopulation“
  6. ↑ „pop-stat.mashke.org“
  7. ↑ Կաղապար:Bg icon Population by 01.02.2011 by Area and Sex Արխիվացված 2011-04-08 Wayback Machine from Bulgarian National Statistical Institute: Preliminary results of Census 2011
  8. ↑ «Population by province, municipality, settlement and ethnic identification, by 01.02.2011; Bulgarian National Statistical Institute». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 22-ին. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 4-ին.
  9. ↑ «source». Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ հունիսի 29-ին. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 4-ին.
  10. ↑ Over 70,000 Macedonian nationals have received Bulgarian citizenship between 2001 and 2018, or roughly 3.5% of the population.
  11. ↑ в-к Труд, Март 26, 2017, В Благоевградска община има регистрирани 18 хиляди македонци.
  12. ↑ «Center for Documentation and Information on Minorities in Europe - Southeast Europe (CEDIME-SE) - Macedonians of Bulgaria» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2006 թ․ հուլիսի 23-ին. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 4-ին.
  13. ↑ Day, Alan John; East, Roger; Thomas, Richard (2002). Political and economic dictionary of Eastern Europe. Routledge. էջ 94. ISBN 1-85743-063-8.

Արտաքին հղումներ

խմբագրել

Աղբյուրներ

խմբագրել
  • Who are the Macedonians? by Hugh Poulton. London: 1995.
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բլագոևգրադի մարզ» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Բլագոևգրադի_մարզ&oldid=10027058» էջից