Բենչո Օբրեշկով
Բենչո Օբրեշկով (բուլղար․՝ Бенчо Обрешков, ապրիլի 27, 1899[1] կամ հուլիսի 24, 1899[2], Karnobat, Բուլղարիայի իշխանություն - ապրիլի 8, 1970[3][1][2], Սոֆիա, Բուլղարիա[4]), բուլղար ժանրային գեղանկարիչ, դիմանկարիչ, գրաֆիկ, Բուլղարիայի միջպատերազմական ժամանակաշրջանի ամենախոշոր նկարիչներից մեկը։
Բենչո Օբրեշկով | |
|---|---|
| Ծնվել է | ապրիլի 27, 1899[1] կամ հուլիսի 24, 1899[2] |
| Ծննդավայր | Karnobat, Բուլղարիայի իշխանություն |
| Վախճանվել է | ապրիլի 8, 1970[3][1][2] (70 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Սոֆիա, Բուլղարիա[4] |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Բուլղարիա |
| Մասնագիտություն | նկարիչ |
| Ժանր | դիմապատկեր |
Օբրեշկովն Առաջին համաշխարհային պատերազմից հետո որպես նկարիչ զարգացել է եվրոպական գեղանկարչության երկու հզոր դպրոցներում. դրանցից մեկը ֆրանսիական դպրոցն էր իր ուշ շրջանի ֆովիզմով, նոր ծնվող սյուրռեալիզմով և տեսանելի նեոկլասիցիզմով, մյուսը գերմանական դպրոցն էր, որտեղ նոր նյութականությունը համատեղվում էր էքսպրեսիոնիզմի և Բաուհաուզի հետ։ Նկարչական տարբեր ուղղությունների հետ շփված Օբրեշկովը փորձում էր տեղական` բուլղարական գեղանկարչությանը հաղորդել փարիզյան դպրոցի ճաշակը։
Կենսագրություն Խմբագրել
Բենչո Օբրեշովը ծնվել է 1899 թվականի ապրիլի 27-ին, Բուլղարիայի արևելքում գտնվող Բուրգասի մարզի Կարնոբատ քաղաքում, որը Սև ծովից հեռու է 100 կմ և հայտնի բուլղար գրող Դիմիտր Պոլյակովի հայրենիքն է։
Երիտասարդություն Խմբագրել
Որպես գեղանկարիչ նրա աշխարհայացը ձևավորվել է գեղարվեստական մի շարք տարբեր համակարգերի ազդեցությամբ։
1918-1920 թվականներին սովորել է Բուլղարիայի գեղարվեստի ազգային ակադեմիայում, որտեղ նրա ուսուցիչներն են եղել համոզված ռեալիստ Պետկո Կլիսուրովը (1865-1933) և մոդեռնին ձգտող, Մյունխենի գեղարվեստի ակադեմիայի սան, պրոֆեսոր Իվան Անգելովը։
1926 թվականին գեղանկարչի մասնագիտությամբ ավարտել է Դրեզդենի գեղարվեստի ակադեմիան` սովորելով Օսկար Կոկոշկայի և Օտտո Դիկսի դասարանում։ Փարիզում մասնագիտացել է որպես քանդակագործ` աշակերտելով հայտնի քանդակագործ Էմիլ Անտուան Բուրդելին, 1925-1927 թվականներին մասնակցել է փարիզյան մի շարք ցուցահանդեսների։ Բուլղարիա է վերադարձել 1927 թվականին։
Հայրենիքում Բենչո Օբրեշկովը դարձել է 20-րդ դարի 30-ական թվականներին ձևավորված բուլղարական գեղանկարչության նորարարների խմբի առաջատարներից մեկը։
Մասնակցել է «Հայրենի արվեստ» շարժմանը (1925), եղել է «Նոր նկարիչների ընկերակցության» անդամ (1931), իսկ հետագայում` դրա նախագահը (1937)։
Պատերազմ Խմբագրել
1944 թվականին, երբ Սոֆիան դաժանորեն ռմբակոծվում էր, ռումբի պայթյունից կործանվել է այն շենքը, որտեղ ապրում էր Օբրեշկովն իր ընտանիքի հետ։ Այս շենքում էր նաև նկարչի արվեստանոցը։ Ընտանիքը հրաշքով փրկվում է` ապաստանելով նկուղում։ Սակայն նկարչի 350 գեղանկարները, ընտանեկան արխիվը, անձնական լուսանկարները, արտասահմանյան պատկերազարդ գրքերով հսկայական գրադարանը ոչնչանում են[5].
Բուլղարիայի ժողովրդական հանրապետություն Խմբագրել
1946 թվականին Բուլղարիայում կոմունիստական ռեժիմի հաստատումից հետո Բենչո Օբրեշկովը մի շարք այլ հայտնի նկարիչների հետ երկրի իշխանությունների կողմից «ֆորմալիստ» է հայտարարվել։ 1956 թվականին լեհ լրագրողին տված հարցազրույցի տպագրումից հետո Օբրեշկովին երեք տարով հեռացրել են Բուլղարաիայի նկարիչների միությունից։
Օբրեշկովը «Хитър Петър» (1960) ֆիլմի բեմադրող նկարիչն է[6]։
1946 թվականին նկարիչն արժանացել է Բուլղարիայի վաստակավոր նկարչի կոչման, պարգևատրվել է «Կյուրեղ և Մեթոդիոս» երկրորդ աստիճանի շքանշանով և Բուլղարիայի ժողովրդական հանրապետության երկրորդ աստիճաննի շքանշանով։ 1969-1970 թվականներին եղել է Նկարիչների միություն ստեղծագորական ֆոնդի նախագահ։
Ծանոթագրություններ Խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Nedeva-Wegener J. Obreshkov, Bencho // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2018. — ISBN 978-1-884446-05-4 — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T063159
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Benezit Dictionary of Artists — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Union List of Artist Names — 2010.
- ↑ Първанова Мариана։ «Новаторът Бенчо Обрешков»։ «Монитор»։ Վերցված է 2015-05-19 (չաշխատող հղում)(բուլղ.)
- ↑ ««Хитър Петър» — български игрален филм (комедия) от 1960 г.»։ YouTube / eenari nikolov։ Վերցված է 2015-05-19
Գրականություն Խմբագրել
- Обрешков, Бенчо Йорданов. Бенчо Обрешков 1899-1970 / Данаилов, Борис; Иванова, Слава; Рангелова, Бистра. — София: Нац. музей на бълг. изобразително изкуство, 2009. — ISBN 978-954-9473-12-4
- Домусчиева-Тодорова, Зорина; Обрешков, Бенчо Йорданов. Човекът и художникът Бенчо Обрешков. — София: АЯ, 2009. — ISBN 978-954-90661-3-5
- Кръстев, Кирил. Бенчо Обрешков. — София: Български художник, 1982. — 272 с.
- Иванов, Борис. Бенчо Обрешков представен от Борис Иванов. — С.: Български художник, 1964. — 39 с. Արխիվացված է Ապրիլ 1, 2016 Wayback Machine-ի միջոցով: