Վիքիպեդիա

Բենժամեն Ռաբյե

Բենժամեն Ռաբյե (ֆր.՝ Benjamin Rabier) (դեկտեմբերի 30, 1864(1864-12-30)[1][2][3][…], Լա Ռոշ սյուր Իոն[4] - հոկտեմբերի 10, 1939(1939-10-10)[1][3][5][…], Ֆավրոլ[6]), ֆրանսիացի նկարիչ-գրաֆիկ, գրականագետ, գրքեր նկարազարդող, կոմիքսների հեղինակ, անիմացիոն մուլտիպլիկացիայի պիոներներից մեկը[7]։

Բենժամեն Ռաբյե
ֆր.՝ Benjamin Rabier
Ի ծնեֆր.՝ Benjamin Amand Rabier
Ծնվել էդեկտեմբերի 30, 1864(1864-12-30)[1][2][3][…]
ԾննդավայրԼա Ռոշ սյուր Իոն[4]
Վախճանվել էհոկտեմբերի 10, 1939(1939-10-10)[1][3][5][…] (74 տարեկան)
Մահվան վայրՖավրոլ[6]
Քաղաքացիություն Ֆրանսիա
Մասնագիտությունկոմիքսների արտիստ, մանկագիր, մուլտիպլիկատոր և կինոռեժիսոր
Ժանրգրաֆիկա և Ծաղրանկար
Ուշագրավ աշխատանքներQ3231089? և Q3122876?
Պարգևներ
Պատվավոր լեգեոնի շքանշանի սպա և Պատվո լեգեոնի շքանշանի ասպետ
ստորագրություն
Изображение автографа
 Benjamin Rabier Վիքիպահեստում

Կենսագրություն և արվեստ խմբագրել

Մանկություն և պատանեկություն խմբագրել

Բենժամեն Ռաբյեnն ծնվել է 1864 թվականի դեկտեմբերի 30-ին Լա-Ռոշ-Սյուր-Յոն քաղաքում` աշխատավորի ընտանիքում, արմատներով Էնդրայից է[7]։ Մայրը Մարի Մասսոնն է (ֆր.՝ Marie Masson), որը պանդոկապանի աղջիկ էր, իսկ հայրը ատաղձագործի օգնական։ Երբ Բենժամեն Ռաբյեն 5 տարեկան էր նրանք ընտանիքով տեղափոխվում են Փարիզ[7]։ Բենժամեն Ռաբյեի մոտ նկարելու տաղանդները հայտնվեցին մանուկ հասակում[8]։ Նկարչի ինքնակենսագրության համաձայն, նա իր նկարելու առաջին փորձերը կատարել է 5 տարեկան հասակում, դրա արդյունքը դարձավ ճաշարանի դռների գունավորումը` կանաչ գույնով, որը չգնահատվեց ծնողների կողմից[7][8]։ 1879-ից 1880-ական թվականներին Ռաբյեն քաղաքում տեղի ունեցած մրցույթում հաղթանակ ստացավ լավագույն նկարի համար[9]։

Նրա ընտանիքն ապրում էր աղքատության մեջ[10][11][12]։ 14 տարեկանից Բենժամենը սկսեց ինքնուրույն փող վաստակել` գոյատևելու համար։ Առևտրականների համար զբաղվել է քարերի տեսակավորմամբ, Caisse commerciale ընկերությունում աշխատել է ավանդի և ընթացիկ հաշվեհամարների դրամարկղում։

1885 թվականին զինակոչվել է բանակ, նշանակվել է Արրաս 33-րդ հետևակային գնդում։ Ծառայության ընթացքում շատ ժամանակ է անցկացրել գրադարաններում` ուսումնասիրելով Ժան Գրանվիլի, Գյուստավ Դորեյի, Օնորե Դոմիեյի ամսագրերը[13]։ Ձևակերպել է գնդի փառքի անկյունը, որի հետ կապված էլ գործուղվել է Փարիզ, որտեղ էլ ծանոթացել է նկարիչ Կարան դ’Աշի հետ։ Ծառայությունը ավարտել է 1889 թվականին՝ սերժանտի կոչումով։ Փարիզ վերադառնալով աշխատել է Bon Marchérufr-ում` որպես հաշվապահ, Լե-Ալի կենտրոնական շուկայում, Նոր Կրկեսում՝ որպես վերահսկիչ և այլն։

Կարան դ’Աշի հանձնարարությամբ նա սկսեց համագործակցել «Chronique Amusante», «Gil Blas illustrérufr» և այլ ամսագրերի հետ։ Մինչև 1895 թվականը նա հայտնի էր Անգլիայում (աշխատանքները հրատարակվել էին «Scraps», «Pictorial Comic Life», «Pick Me Up» ամսագրերում) և ԱՄՆ-ում («Puck» ամսագիրը)[14]։

Կարիերայի սկիզբ խմբագրել

 
«Tintin-Lutin» գիրքը:  1898 թվական

1894 թվականին Ռաբյեն ամուսնացել է Սոֆի Ժիրի հետ (ֆր.՝ Sophie Giroux), որից հետո ընտանիքը հանգրվանել է Սեժուր փողոցում (ֆր.՝ Ségur): Զույգը ունեցավ երեք երեխա՝ տղան՝ Բենժամենը (1895) և աղջիկները Սյուզաննան (1897) և Սիմոնը (1911)[15]։

1890-ական թվականների կեսերին նա ունենում է մեծ հաջողություններ։ Ռաբյեի նկարները անընդմեջ հրատարակվում էին «Rirerufr» և «Pêle-Mêlerufr» ամսագրերում։ 1897 թվականին մասնակցում է կոլեկտիվային ալբոմի աշխատանքին։ Զուգահեռաբար առաջընթաց էր ապրում նաև Լա-Ալի բյուրոկրատի կարիերան[16]։

1898 թվականին Ռաբյեն թողարկեց երեխաների համար իր առաջին «Tintin Lutinrufr» պատկերազարդ ալբոմը[10][11]։ Ճեփ-ճերմակահեր չուբչիկով, գոլֆի համար նախատեսված վանդակավոր բրիջներով չարաճճին առաջին անգամ հայտնվեց «Rire» ամսագրի էջերում (տեքստի հեղինակ՝ Ֆրեդ Իսլի (ֆր.՝ Fred Isly))[12][17]:

1900 թվականին Ռաբյեն տուն ձեռք բերեց Լիում (Վալանսե շրջանում) և վերադարձավ Էնդր՝ իր նախնիների հայրենիք[18][19]։

Արվեստի ծաղկում խմբագրել

 
Մարդիկ և կենդանիներ:  Assiette au beurre

20-րդ դարի սկզբին Ռաբյեն դարձավ հայտնի ծաղրանկարիչ, սկսեց համագործակցել Belle Époque — «L'Assiette au beurre», «Chat Noir» շրջանի հայտնի պատկերազարդ, երգիծական ամսագրերի հետ։ 1903 թվականից սկսեց աշխատել ֆրանսիական առաջին մանկական «La Jeunesse illustrée» կոմիքսների ամսագրի հետ, այնուհետև այլ մանկական և պատանեկան ամսագրերի հետ[20]։

1905 թվականին Ռաբյեի ընտանիքը տեղափոխվում է նրանց կողմից կառուցված առանձնատուն, որը գտնվում էր Chasseloup-Laubat փողոցում[21]։

1907 թվականին նկարչի աշխատանքները ցուցադրվում են Salon de l'école française-ում, 1910-ին՝ Salon du peuple-ում։ Որպես ցուցադրության կատալոգի առաջաբանի հեղինակ հանդես եկավ Գիյոմ Ապոլիները[22]։

Ռաբյեն զբաղվում էր նաև մանկական խաղալիքների ստեղծմամբ։ 1907 թվականի նոյեմբերից մինչև 1908 թվականի ապրիլը թողարկում է «Histoire comique et naturelle de animaux» կատակերգական պարբերական հրատարակություններ երեխաների համար։ 1910-ական թվականներին հանդես է գալիս նաև որպես թատերագիր[23]։

1913 թվականին ստացել է Պատվո լեգեոնի շքանշան[24]։

Առաջին համաշխարհային պատերազմի վերաբերյալ Ռաբյեն ստեղծում է մի շարք պատմություններ։ Դրանցից է 1916 թվականին գրված «Flambeau, chien de guerre»-ն։ Այս պատմության մեջ երեխաներին ներկայացվում է այն պատերազմի մասին, որը նրանք կարողանում են հասկանալ և իրենց մեջ դիմադրության ոգի դրսևորել։ Այստեղ ասվում է նաև, որ կան շներ, որոնք նույնպես դուրս են գալիս ռազմի դաշտ[25]։ Այդ շները պատկանում են «ֆակլ» ցեղատեսակին:[26][27][28]։

 
«Flambeau chien de guerre». 1916 թվական

1917 թվականի հուլիսին մահանում է Բենժամինի որդին, որի հետևանքով Բենժամինը Լիում վաճառում է իր տունը[29]։

Ամենահայտնի ստեղծագործությունները խմբագրել

  • Gédéon (1923)
  • Gédéon Sportman (1924)
  • Gédéon en Afrique (1925)
  • Placide et Gédéon (1926)
  • Gédéon mécano (1927)
  • Gédéon s’amuse (1928)
  • Gédéon comédien (1929)
  • Gédéon dans la forêt (1930)
  • Gédéon chef de brigands (1931)
  • Gédéon roi de Matapa (1932)
  • Gédéon traverse l’Atlantique (1933)
  • Gédéon se marie (1934)
  • Gédéon est un bon garçon (1935)
  • Gédéon Grand Manitou (1938)
  • Gédéon fait du ski (1938)
  • Les dernières aventures de Gédéon (1939)

Ստեղծագործական նկարագրություն խմբագրել

Կենսագրագետ Ռավիի Օլիվյե Կալոնը նշում է, որ արվեստագետը հետևում է մատիտի կտրուկությանը և ճշգրտությանը։ Նաև նշել է, որ նրա նկարները կատարվել են արագ, հեշտ, ճշգրիտ։ Որպես ինքնակառավարվող անձնավորություն, Ռաբյեն ինքնուրույն ուսումնասիրել է մարդու անատոմիան, աշխատել է գծերի խճճվածության վրա, որոնք փոփոխում էին շարժման դինամիկան[30]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 Base Léonore (ֆր.) — ministère de la Culture.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Benezit Dictionary of Artists — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #119228661 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Lambiek Comiclopedia — Lambiek, 1999.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 http://v2.benjaminrabier.com//DesktopDefault.aspx?tabid=159
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 «Des faits, des dates…». Benjamin Rabier. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 21-ին.
  8. ↑ 8,0 8,1 Huguet M. (1994). «Benjamin Rabier». Benjamin Rabier. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 21-ին.
  9. ↑ «Benjamin Rabier». Filmnavi.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հոկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 21-ին.
  10. ↑ 10,0 10,1 «Benjamin Rabier» (ֆրանսերեն). Signatures. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 27-ին.
  11. ↑ 11,0 11,1 Coudeyre M. (2011 թ․ ապրիլի 8). «Benjamin Rabier et La vache qui rit» (ֆրանսերեն). Camembert-Museum. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 27-ին.
  12. ↑ 12,0 12,1 Saga La vache qui rit(ֆր.) // Revue des marques. — 1994. — В. Avril. — № 6.
  13. ↑ «Saga de La Baleine» (ֆրանսերեն). La Baleine. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ մարտի 17-ին. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 21-ին.
  14. ↑ Певзнер Г. (2013 թ․ ապրիլի 20). «Вторая молодость старинного аперитива Suze». RFI. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 21-ին.
  15. ↑ «Les albums anglais». Benjamin Rabier. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 21-ին.
  16. ↑ Jarno S. (2015 թ․ նոյեմբերի 20). «Dans le bestiaire imaginaire de Benjamin Rabier, père de la Vache qui rit» (ֆրանսերեն). Télérama.fr. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 21-ին.
  17. ↑ «Vache qui rit et Vache sérieuse: la guerre des deux vaches» (ֆրանսերեն). Pierre-Marie Grosjean — Procès en concurrence : Bel-Grosjean. 2015 թ․ հունվարի 30. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 27-ին.
  18. ↑ Ильина О. Н. «Издательство Э. Гранстрема: Выставка по материалам фондов Российской национальной библиотеки». Российская национальная библиотека. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 21-ին.
  19. ↑ Савицкий С. Свобода рисунка и начало советского комикса // Русский комикс. — М.: НЛО, 2011.
  20. ↑ «Gallica raconte… Benjamin Rabier». Bibliothèque nationale de France. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 21-ին.
  21. ↑ Assouline P. Hergé: The Man Who Created Tintin. — Oxford: Oxford Univ. Press, 2009. — P. 21. — 288 p. — ISBN 978-0-19-983727-4
  22. ↑ Маккарти Т. Тинтин и тайна литературы = [Tintin and the Secret of Literature] / пер. с англ. С. В. Силаковой. — М.: Ад Маргинем пресс, 2013. — ISBN 978-5-91103-144-2
  23. ↑ Иоффе М. Л. Николай Радлов // Иоффе М. Л. Десять очерков о художниках-сатириках. — М.: Сов. художник, 1971.
  24. ↑ «Benjamin Rabier, artiste paradoxal» (PDF) (ֆրանսերեն). Bibliothèque nationale de France — Conférence par Olivier Calon 25 septembre 2009. 2009. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 22-ին.(չաշխատող հղում)
  25. ↑ «Benjamin Rabier, l'homme qui fait rire les animaux» (PDF). Novanima. 2013. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 22-ին.
  26. ↑ Benjamin Rabier: Il n’y a pas que la vache…, 2014, էջ 10
  27. ↑ Mallaval, 2015
  28. ↑ Brown, 2007
  29. ↑ «Benjamin Rabier: Il n'y a pas que la vache qui rit !» (ֆրանսերեն). Musée de l’illustration jeunesse. 2014-10. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 29-ին. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 21-ին.
  30. ↑ «L'esprit des bêtes: Benjamin Rabier et l'imagerie & Charles Fréger». Musée de l'image. 2015. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 30-ին. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 21-ին.

Մատենագիտություն խմբագրել

Ֆրանսերեն լեզվով
  • Benjamin Rabier intime raconté par lui-même(ֆր.) // L’Album. —P., 1902. — В. 1 janvier. — № 8.
  • Tintin-Lutin / Benjamin Rabier ; Fred Isly. — P..
  • Cadet-Paquet / Benjamin Rabier. — P.: Félix Juven, 1899. — 76 p.
  • Maurice en nourrice / Benjamin Rabier. — P..
  • Les Tribulations d'un chat / Benjamin Rabier. — P., 1908.
  • Fables de la Fontaine / Jean de La Fontaine ; Benjamin Rabier. — P.: J. Tallandier, 1906. — 316 p.
  • Le Roman de Renard / adapt. Jeanne Leroy-Allais ; ill. Benjamin Rabier. — P.: J. Tallandier, 1909. — 168 p.
  • Le Cirque Harry Koblan / Benjamin Rabier. — P.: J. Tallandier, 1910. — 64 p.
  • Le Buffon choisi au Benjamin Rabier / Georges-Louis Leclerc et Comte de Buffon ; Benjamin Rabier. — P.: J. Tallandier, 1913. — 459 p.
  • Flambeau, chien de guerre / Benjamin Rabier. — P.: J. Tallandier, 1916. — 64 p.
  • Les Petites misères de la vie des animaux / Benjamin Rabier. — P.: Garnier Frères, 1923. — 99 p.
  • Scènes comiques dans la forêt / Benjamin Rabier. — P..
  • Paquet, petit ours mal léché / Benjamin Rabier. — P.: Librairie Garnier Frères, 1931. — 16 p.
  • Fables de Florian / Jean-Pierre Claris de Florian ; Benjamin Rabier. — P.: Librairie Garnier Frères, 1936. — 48 p.

Գրականություն խմբագրել

Մոնոգրաֆիա
  • Robichon F. Benjamin Rabier : l'homme qui fait rire les animaux / François Robichon, Benjamin Rabier. — P.: Hoëbeke, 1993. — 126 p. — ISBN 2-905292-61-X — ISBN 978-2-905292-61-2.(ֆր.)
  • Calon O. Benjamin Rabier / Olivier Calon. — P.: Tallandier, 2004. — 240 p. — ISBN 2-84734-102-1(ֆր.)
Գրքեր

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բենժամեն Ռաբյե» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Բենժամեն_Ռաբյե&oldid=9579927» էջից