Բելա Եսաջանյան

Բելա Մարկի Եսաջանյան (մարտի 1, 1930(1930-03-01), Իրկուտսկ, Իրկուտսկի շրջան, Սիբիրի երկրամաս, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ - նոյեմբերի 25, 2016(2016-11-25), Երևան, Հայաստան), լեզվաբան, մանկավարժ։ Մանկավարժական գիտությունների դոկտոր (1970 թվական), պրոֆեսոր (1973 թվական)։ Հայաստանի Հանրապետության վաստակավոր մանկավարժ (2003 թվական)։

Բելա Եսաջանյան
Ծնվել է	մարտի 1, 1930(1930-03-01)
Ծննդավայր	Իրկուտսկ, Իրկուտսկի շրջան, Սիբիրի երկրամաս, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ
Մահացել է	նոյեմբերի 25, 2016(2016-11-25) (86 տարեկան)
Մահվան վայր	Երևան, Հայաստան
Քաղաքացիություն	ԽՍՀՄ և  Հայաստան
Ազգություն	հայ
Կրթություն	Երևանի պետական համալսարան (1947) և Ռոստովի պետական համալսարան (1952)
Գիտական աստիճան	մանկավարժական գիտությունների դոկտոր և պրոֆեսոր (1973)
Մասնագիտություն	լեզվաբան և մանկավարժ
Աշխատավայր	Վ․Բրյուսովի անվան պետական համալսարան և Հայկական պետական մանկավարժական համալսարան
Պարգևներ և մրցանակներ	Հայաստանի Հանրապետության վաստակավոր մանկավարժ

Կենսագրություն

Ծնվել է 1930 թվականի մարտի 1-ին Խորհրդային Ռուսաստանի Իրկուտսկ քաղաքում։ Միջնակարգ կրթությունը ստացել է Լենինականի N 2 դպրոցում։ 1947 թվականին ավարտել է Երևանի պետական համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետը։ 1952 թվականին ավարտել է Դոնի Ռոստովի պետական համալսարանը։ 1962-1983 թվականներին՝ Երևանի պետական լեզվահասարակագիտական համալսարանի դասախոս, 1983-2003 թվականներին՝ Հայկական պետական մանկավարժական համալսարանի ռուսերենի և նրա դասավանդման մեթոդիկայի ամբիոնի վարիչ։ 1993 թվականից եղել է ռուս մշակույթի «Հարմոնիա» միջազգային միության փոխնախագահ։

Ուսումնասիրությունները վերաբերում են հայկական դպրոցներում ռուսաց լեզվի դասավանդման, ռուսերենի և հայերենի հոլովական կառուցվածքների համապատասխանությունների հարցերին («Ռուսերենի նախդիրավոր կառուցվածքները և նրանց հայերեն համապատասխանությունները», 1977 թ., «Ռուսաց լեզվի դասը հայկական դպրոցում», 1984 թ., «Ռուսերենի դասավանդման մեթոդիկան հայկական դպրոցում», 1986 թ.): Կազմել է դասագրքեր ռուսերենի խորացված ուսուցմամբ հայկական դպրոցների 1-8 դասարանների համար։

Հայաստանի Հանրապետությունում ռուսաց լեզվի գծով առաջին դոկտոր, պրոֆեսոր Բելա Եսաջանյանի հեղինակած դասագրքերով կրթվել են բազմաթիվ սերունդներ։ Ստեղծվել են ավելի քան 30 դասագիրք, 315 տպագրված գիտական աշխատանք ու 6 մենագրություն։

Բելա Մարկովնայի գիտական և մանկավարժական գործունեությունը կապված է մանկավարժական համալսարանի հետ։ Նա երկար տարիներ ղեկավարել է համալսարանի ռուսաց լեզվի ամբիոնը։ Մինչև իր կյանքի վերջին տարիները նա մտնում էր լսարան, ուսանողներին փոխանցում փորձն ու գիտելիքները։

Աշխատանքային գործունեություն

• 1952-1960 թվականներ՝ Լենինականի թիվ 3 միջնակարգ դպրոցի ռուսաց լեզվի ուսուցիչ։
• 1960-1962 թվականներ՝ Երևանի պետական համալսարանի ռուսաց լեզվի ամբիոնի դասախոս։
• 1962-1975 թվականներ՝ Երևանի Վալերի Բրյուսովի անվան ռուսաց և օտար լեզուների ինստիտուտի դասախոս։
• 1975-1982 թվականներ՝ Երևանի Վալերի Բրյուսովի անվան ռուսաց և օտար լեզուների ինստիտուտի գիտության գծով պրոռեկտոր։
• 1983-2003 թվականներ՝ Խաչատուր Աբովյանի անվան հայկական պետական մանկավարժական համալսարանի ռուսաց լեզվի և նրա դասավանդման մեթոդիկայի ամբիոնի վարիչ։
• 1994 թվական՝ «Հարմոնիա» ռուսական մշակույթի միջազգային կենտրոնի փոխնախագահ։
• 1995 թվական՝ Մանկավարժական ասոցիացիա հասարակական կազմակերպության փոխնախագահ։
• 1999 թվականից՝ «Ռուսաց լեզուն Հայաստանում» ամսագրի գլխավոր խմբագիր։
• 2003 թվականից՝ Խաչատուր Աբովյանի անվան հայկական պետական մանկավարժական համալսարանի ռուսաց լեզվի և նրա դասավանդման մեթոդիկայի ամբիոնի պրոֆեսոր։

Ձեռքբերումներ

• 1946 թվական՝ Մեծ հայրենական պատերազմում ինքնանվեր աշխատանքի համար շքանշան։
• 1970 թվական՝ մանկավարժական գիտությունների դոկտոր։
• 1973 թվական՝ պրոֆեսոր։
• 1975 թվական՝ Խաչատուր Աբովյանի անվան մեդալ։
• 1977 թվական՝ Կրուպսկայայի անվան մեդալ։
• 1996 թվական՝ Ռուսաստանի Դաշնության մանկավարժական և հասարակական գիտությունների ակադեմիայի անդամ։
• 2003 թվական՝ Հայաստանի Հանրապետության վաստակավոր մանկավարժ։
• 2005 թվական՝ Ռուսաստանի Դաշնության եղբայրության շքանշան։
• 2010 թվական՝ Վալերի Բրյուսովի անվան մեդալ։
• 2010 թվական՝ Ռուսաստանի Դաշնության վարչապետի շնորհակալագիր։

Երկեր

• Урок русского языка в армянской школе. Есаджанян Белла Марковна, 1984.

Արտաքին հղումներ

• ԽԱՉԱՏՈՒՐ ԱԲՈՎՅԱՆԻ ԱՆՎԱՆ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ՄԱՆԿԱՎԱՐԺԱԿԱՆ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ
• Բելա Եսաջանյան (1930-2016)