Բաքոս (Միքելանջելո)

«Բաքոս» (իտալ.՝ Bacco, ինչպես նաև «Գինովցած Բաքոս»), խաղողագործության ու գինեգործության աստված Բաքոսին (Դիոնիսոս) պատկերող արձան։ Քանդակի հեղինակը իտալացի քանդակագործ, գեղանկարիչ, ճարտարապետ և պոետ Միքելանջելոն է, որն արձանը կերտել է 1497 թվականին իտալացի կարդինալ Ռաֆայել Ռիարիոյի պատվերով։

Բաքոս
տեսակ	քանդակ և ստեղծագործական աշխատանք
քանդակագործ	Միքելանջելո
տարի	1497
բարձրություն	203 սանտիմետր
ուղղություն	Իտալական Վերածնունդ
ժանր	նյու
նյութ	մարմար
գտնվելու վայր	Բարջելո
հավաքածու	Բարջելո
պատկերված են Դիոնիսոս
Michelangelo's Bacchus Վիքիպահեստում

Ժամանակակից արվեստաբան Ուիլյամ Ուոլլեսն այս աշխատանքը համարում է Միքելանջելոյի ստեղծագործության անդրանիկ գլուխգործոցը։

Ստեղծման պատմություն

Միքելանջելոն արձան ստեղծելու պատվերը ստանում է 1496 թվականի հուլիսի 4-ին։ Պատվիրատուն կարդինալ Ռաֆայել Ռիարիոն էր, որը ցանկանում էր մեծացնել անտիկ արձանների հավաքածուն։ Սակայն հայտնի է, որ կարդինալը հրաժարվեց ավարտված քանդակից և արձանը ձեռք բերեց բանկիր Յակոպո Գալլին, ում այգիները գտնվում էին Կանչելերիա պալացցոյի մոտակայքում։ Քանդակագործի ընկերը՝ Կոնդիվին սխալմամբ հերքել է կարդինալի՝ արձանից հրաժարվելու փաստը, սակայն 1981 թվականին այդ փաստը հիմնավորվեց հետազոտության արդյունքում։

1572 թվականին արձանը ձեռք են բերում Մեդիչիները և տեղափոխում Ֆլորենցիա։

Այսօր «Բաքոս» արձանը պահպանվում և ցուցադրվում է Բարջելոյում (Ֆլորենցիա)։

Նկարագիր

Մարթեն վան Համսքերք, «Գալլիի տան այգիները» (մոտավորապես  1532-1535)

Այս երկումետրանոց արձանախումբը նախատեսված է բոլորածիր դիտման համար։ Միքելանջելոն պատկերել է գինովցած աստծուն և նրա ուղեկից սատիրին։ Թվում է, թե Բաքոսը ուր որ է բերանքսիվայր կընկնի, նա տարուբերվում է, սակայն պահպանում է հավասարակշռությունը՝ հետ հակվելով։ Աստծո հայացքն ուղղված է դեպի գինու գավաթը և թվում է, թե չափազանց սիրահարված է մարդկությանը իր իսկ կողմից նվիրած պարգևին։ Մեջքի մկանները լարված են, սակայն որովայնի և ազդրերի թուլացած մկանները վկայում են հոգևոր թուլության մասին։

Հոլանդացի նկարիչ Մարթեն վան Հեմսքերքի նկարում (ստեղծված 1532-1535 թվականներին) արձանի ձեռքն ու առնանդամը բացակայում են։ Ձեռքն ու գավաթը վերականգնվել են 1550-ականների սկզբներին։

Այս արձանը հիշատակվում է Միքելանջելոյին նվիրված չեխ գրող Կարել Շուլցի «Քար և ցավ» կենսագրական վեպում.

Գինովցած աստվածը մերկ է ուրախ ժպտում է, հասկանում է, հաշտեցնում է, մխիթարում է և հանգստացնում... - Կարել Շուլց

Ըստ հայ խորհրդային արվեստաբան, ԽՍՀՄ ԳԱ թղթակից անդամ Վիկտոր Լազարևի «Բաքոսը» «Միքելանջելոյի ամենաքիչ ինքնուրույն աշխատանքներից է, քանի որ պարզ երևում է անտիկ կերտարվեստի ազդեցությունը։

Գրականություն

• Вазари Д. Жизнеописания наиболее знаменитых живописцев, ваятелей и зодчих. = իտալ.՝ Le Vite de’piu eccelenti Pittori, Scultori e Architetti. — М.: Альфа-книга, 2008. — 1278 с. — ISBN 978-5-9922-0101-7-->
• Вазари Д. Жизнеописания прославленных живописцев, скульпторов и архитекторов = իտալ.՝ Le Vite de’piu eccelenti Pittori, Scultori e Architetti. — К.: Искусство, 1970. — С. 296 —429, 497 —507. — 520 с. (ուկր.)
• Микеланджело. Поэзия. Письма. Суждения современников / сост. В. Н. Гращенков. — М.: Искусство, 1983. — 451 с.
• Эрпель Фриц. Микеланджело / Пер. с нем. Сергея Данильченко. — Берлин: Хеншель, 1990. — 72 с. — ISBN 3-362-00044-4
• Ромен Роллан Жизнь Микеланджело // Жизни великих людей: Пер. с франц. В. Курелла.. — М., 1992. — 71 —197 с. — ISBN 5-206-00351-4
• Карел Шульц. Камень и боль: роман. — М.: Эксмо, 2007. — 688 с. — ISBN 5-699-20485-7
• Eric Scigliano. Michelangelo's Mountain: The Quest For Perfection In The Marble Quarries Of Carrara. — Simon and Schuster, 2005. — 352 с. (անգլ.)
• John Addington Symonds. The Life of Michelangelo Buonarroti. — 1893. (անգլ.)
• William Wallace. The Treasures of Michelangelo. — Andre Deutsch, 2010. — ISBN 978-0-233-00253-8 (անգլ.)

Արտաքին հղումներ

• scheda ufficiale di catalogo

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բաքոս (Միքելանջելո)» հոդվածին։