Բալդասսարե Տոմազո Պերուցցի
Բալդասսարե Տոմազո Պերուցցի (իտալ.՝ Baldassare Tommaso Peruzzi,մարտի 7, 1481[1][2], Սիենա, Տոսկանա, Իտալիա - հունվարի 6, 1536[1][3][4][…], Հռոմ, Պապական մարզ[5]), Բարձր Վերածննդի և վաղ մաներիզմի իտալացի ճարտարապետ և նկարիչ։
| Բալդասսարե Տոմազո Պերուցցի | |
|---|---|
_(14598379677).jpg) | |
| Ծնվել է | մարտի 7, 1481[1][2] |
| Ծննդավայր | Սիենա, Տոսկանա, Իտալիա |
| Մահացել է | հունվարի 6, 1536[1][3][4][…] (54 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Հռոմ, Պապական մարզ[5] |
| Գերեզման | Պանթեոն |
| Քաղաքացիություն |  Սիենայի Հանրապետություն |
| Երկեր | Վիլլա Ֆարնեզինա |
| Մասնագիտություն | նկարիչ, ճարտարապետ, փորագրիչ և դիզայներ |
| Երեխաներ | Giovanni Sallustio Peruzzi? |
 Baldassarre Peruzzi Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն
խմբագրելԾնվել է Սիենայի մոտակայքում գտնվող փոքրիկ քաղաքում։ 1503 թվականից աշխատել է Հռոմում։ Արագորեն ճանաչում է ստացել որպես ճարտարապետ և ճարտարապետական տարածքի շարունակության էֆեկտ ստեղծող պատրանքային որմնանկարների վարպետ։ Այդ պատճառով Պերուցին համարվում է ֆասադային որմնանկարների հռոմեական դպրոցի, հիմնականում` գրիզայլի հիմնադիրը, որոնք չեն հասել մեր ժամանակներ։ Նախ Պերուցին աշխատում էր Դոնատո Բրամանտեի հետ, հետո սկսել է աշխատել Ռաֆայել Սանտիի հետ։ Կենսագիրները համարում են, որ Հռոմի Պապ Լեո 10-րդին ուղղված հայտնի «Ռաֆայելի նամակի» հեղինակը հենց Պերուցին է։
1508-1511 թվականներին Բալդասսարե Պերուցին Ռաֆայելի, Սեբաստիանո դել Պիոմբոյի և այլոց հետ մասնակցել է Հռոմում գտնվող Վիլլա Ֆարնեզինայի կառուցմանը և որմնանկարչությանը։ 1520 թվականին Ռաֆայելի մահից հետո Անտոնիո դա Սանգալլո Կրտսերի հետ միասին նա ղեկավարել է Սուրբ Պետրոսի տաճարի կառուցման աշխատանքները։ 1527 թվականին Հռոմի սարսափելի կողոպուտից հետո Բալդասսարե Պերուցին վերադարձել է իր հայրենի Սիենա և այնտեղ աշխատել որպես հանրապետության ճարտարապետ։ 1535 թվականին նա վերադարձել է Հռոմ։ Նրա կառուցած վերջին շենքը եղել է Հռոմում գտնվող Palazzo Massimo alle Colonne-ն (1532-1536 թվականներ)։
Պերուցին թաղված է Հռոմի պանթեոնում՝ Ռաֆայելի գերեզմանի հարևանությամբ։ Պերուցիի աշակերտը եղել է մաներիստ ճարտարապետ և տեսաբան Սեբաստիանո Սերիլոն։ Բալդասսարե Պերուցիի որդին` Ջովաննա Սալյուստիոն, նույնպես ճարտարապետ էր։ Մյուս որդին՝ Օնորիոն, հոր մոտ նկարչություն է սովորել, այնուհետև դոմինիկացի քահանա է դարձել Հռոմի Սանտա Մարիա սոպրա Միներվա վանքում[6]։
Ոճի առանձնահատկություններ
խմբագրելՊերուցին տարվել է անտիկ հնագիտությամբ, մաթեմատիկայով, աստղագիտությամբ, երկրաչափությամբ և հեռանկարով։ Նա Վերածննդի նվիրյալ էր, բայց իր անհատական ոճում զարմանալիորեն միացրել է Բրամանտեի և Ռաֆայելի կողմից ստեղծված հռոմեական կլասիցիզմի նորմերը մաներիզմի տարրերի և Սիենայի գեղանկարչության դպրոցի իր հարազատ գոթական արխաիզմի հետ։ Նրա ճարտարապետական աշխատանքներում մաներիզմն ըստ Վիպերի նուրբ դիտարկման, ի հայտ է եկել Պալացցո Մասսիմո Ալլե Կոլոննեի անսովոր կոր ֆասադում, ոչ համահունչ սյուներում ու պատուհանների որմնախոռոչների համամասնություններում։ Նրա գեղանկարչական աշխատանքներում գրավում է անսովոր արտահայտչականությունը, նկարչական ամբողջ տարածքը ֆիգուրներով լցնելու մաներիզմին բնորոշ ձևը։
Պերուցիի վրձնին են պատկանում Սանտա Մարիա դելա Պաչեում, Պալացցո Մադամայում, Սանթ Օնոֆրիո Ալ Ջանիկոլոյի, Սան Պիետրո ին Մոնտորիոյին և Սան Ռոկոյի հռոմեական եկեղեցիներում գտնվող որմնանկարները, որմնանկարներ Սան Ջովաննի կապելլայում (Սուրբ Հովհաննես Մկրտիչ)։ Երաժշտական գործիքների պատկերագրության տեսանկյունից հետաքրքիր է Պերուցիի «Չորս երաժշտական աստվածներ» ստեղծագործությունը, որի վրա պատկերված են Պան, Ամֆիոն, Մուսեյը և Մարսին (ցուցադրվել է Լուվրում)։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 BeWeB
- ↑ 3,0 3,1 3,2 RKDartists (նիդերլ.)
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Benezit Dictionary of Artists — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Union List of Artist Names — 2017.
- ↑ Виктор Власов. Стили в искусстве. В 3-х т. — СПб.: Кольна. Т. 3. — Словарь имен, 1997. — С. 151—152
Արտաքին հղումներ
խմբագրել- «Перуцци, Бальдассаре». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link) - Католическая энциклопедия: Бальдассаре Перуцци(անգլ.)
- Работы в музеях мира
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բալդասսարե Տոմազո Պերուցցի» հոդվածին։ |