Բազում
Բազում, գյուղ Հայաստանի Լոռու մարզի Փամբակ համայնքում[1]։
| Գյուղ | |||
|---|---|---|---|
| Բազում | |||
| Երկիր |  Հայաստան | ||
| Մարզ | Լոռու մարզ | ||
| Համայնք | Փամբակ համայնք[1] | ||
| Այլ անվանումներ | Բզովդալ | ||
| Մակերես | 35.18 կմ² | ||
| ԲԾՄ | 1615 մ | ||
| Կլիմայի տեսակ | Խիստ փոփոխական | ||
| Պաշտոնական լեզու | Հայերեն | ||
| Բնակչություն | 1116[2] մարդ (2011) | ||
| Ազգային կազմ | Հայեր | ||
| Կրոնական կազմ | Հայ Առաքելական եկեղեցի | ||
| Տեղաբնականուն | բազումցի | ||
| Ժամային գոտի | UTC+4 | ||
| |||
Մարզկենտրոն Վանաձորից հեռու է 1 կմ հյուսիս-արևմուտք՝ Բազումի լեռների հարավային լանջերին։ Վերանվանվել է Բազում 1978 թվականին[3]։
Պատմություն խմբագրել
Գյուղն ըստ ենթադրությունների ունի 370 տարվա պատմություն, որի վառ վկայությունն է գերեզմանաքարերի դաջվածքը[4]։
Բնակիչները հիմնադրման պահից մինչ օրս հայեր են[5], որոնց նախնիների մի մասը եկել է Եղվարդից և Իջևանից[3]։
Բնակչություն խմբագրել
Ըստ Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքների՝ Բազումի մշտական բնակչությունը կազմել է 1116, առկա բնակչությունը՝ 988 մարդ[2]։
Բազումի բնակչության փոփոխությունը ժամանակի ընթացքում` ստորև[6].
| Տարի | 1873 | 1897 | 1926 | 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Բնակիչ | 232 | 452 | 636 | 803 | 691 | 638 | 887 | 778[7] | 1285 | 1116[2] |
Կլիմա խմբագրել
Տեղանքը հիմնականում լեռնային է, սակավահող, կլիման խիստ փոփոխական է և զերծ չի մնում կարկուտներից, սելավներից, հաճախակի են երաշտի տարիները, ինչը մեծ վնաս է հասցնում գյուղմթերքների արտադրությանը։
Տնտեսություն խմբագրել
Գյուղի միջով հոսող Չալարի գետը, որը սկիզբ է առնում Պուշկինի լեռնանցքից, ոռոգում է գյուղի ցանքատարածությունների մոտ 40%-ը։ Գյուղը մեծ մասամբ զբաղվում է հողագործությամբ և անասնապահությամբ։ Ոռոգման ջուր չունենալու պատճառով համայնքը դժվարանում է կազմակերպել գյուղական մթերքների արտադրությունը։ Հիմնականում զբաղվում են կարտոֆիլի, կաղամբի և այլ բանջարա-բոստանային մշակաբույսերի արտադրությամբ։
Պատմամշակութային կառույցներ խմբագրել
Գյուղից 1-2 կմ հյուսիս-արևելքում գտնվում է Բերդատեղ վայրը՝ ամրոցի ավերակներով։ Գյուղի հարավային մասում են գտնվում 12-13-րդ դարի եկեղեցին, Կամակատար մատուռը (19-րդ դ.) և 13-19-րդ դարերի մեկ այլ մատուռ[4]։ Գյուղում են գտնվում 4 գերեզմանոց, 2 տապանաքար, ձիթհան և Ք. ա. 2-1-ին հազարամյակների դամբարանադաշտ և բնակատեղի։ Կենտրոնում են գտնվում Հայրենական մեծ պատերազմում զոհվածներին նվիրված հուշակոթող և հուշաղբյուր։
Գյուղն ունի նորակառույց միջնակարգ դպրոց, որտեղ սովորում է 166 աշակերտ։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Տեղեկություններ Փամբակ համայնքի մասին Լոռու մարզի մարզպետարանի կայքում, (արխիվացված 11․07․2023 թվական)։
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2011 թ Հայաստանի մարդահամարի արդյունքները
- ↑ 3,0 3,1 Հակոբյան Թ. Խ., Մելիք-Բախշյան Ստ. Տ., Բարսեղյան Հ. Խ., Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան, հ. 1 [Ա-Դ] (խմբ. Մանուկյան Լ. Գ.), Երևան, «Երևանի Համալսարանի Հրատարակչություն», 1986, էջ 548 — 1008 էջ։
- ↑ 4,0 4,1 Հակոբյան, Սամվել; Հակոբյան, Արտեմ (2015). Հայաստանի Հանրապետության պատմական հանրագիտարան. Երևան: Հեղինակային հրատարակություն. էջ 529.
- ↑ Զավեն Կորկոտյան, «Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831-1931)»
- ↑ «Հայաստանի հանրապետության բնակավայրերի բառարան, էջ 41» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2014 թ․ սեպտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2013 Նոյեմբերի 14-ին.
- ↑ Հակոբյան Թ. Խ., Մելիք-Բախշյան Ստ. Տ., Բարսեղյան Հ. Խ., Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան, հ. 5 [-] (խմբ. Մանուկյան Լ. Գ.), Երևան, «Երևանի Համալսարանի Հրատարակչություն», 2001, էջ 579 — 916 էջ։