Արևմտյան Նեղոսի տենդ

Արևմտյան Նեղոսի տենդ
Տեսակ	վարակիչ հիվանդություն
Պատճառ	արևմտյան Նեղոսի վիրուս
Փոխանցման ձև	մոծակների միջոցով փոխանցվող, organ transplantation?, placental transmission? և haemocontact transmission of pathogen?
Հիվանդության ախտանշաններ	տենդ, թունավորում, գլխացավ, միալգիա, Հոդացավ, ավշային հանգույցների բորբոքում, լյարդի մեծացում, սպլենոմեգալիա, Կոնյունկտիվիտ, Պապուլա, մենինգիտ, մենինգոէնցեֆալիտ, Գլխուղեղի բորբոքում, մենինգիզմի նշաններ, սրտխառնոց և փսխում
Վարակ տարածող	Culex?, թռչուններ, Glires?, չղջիկներ, Թռչնաբուծություն, Ընտանի կենդանիներ, Aedes? և անոֆելես
Բուժաքննություն	viral culture?, Պոլիմերազային շղթայական ռեակցիա և ELISEA?
Բժշկական մասնագիտություն	վարակաբանություն և նյարդաբանություն
ՀՄԴ-9	066.3
ՀՄԴ-10	A92.3
Բուժում	սիմպտոմատիկ բուժում, Միզամուղ դեղամիջոցներ, intravenous fluid replacement?, Կորտիկոստերոիդներ, Հակացնցումային դեղեր և mechanical ventilation?
	West Nile fever Վիքիպահեստում

Արևմտյան Նեղոսի տենդ, մոծակների միջոցով փոխանցվող սուր տրամսմիսիոն ինֆեկցիոն վիրուսային հիվանդություն է։ Հիվանդության նշաններն են պոլինեյրոպաթիան, մաշկի ցանը, գլխուղեղի թաղանթների բորբոքումը, երբեմն՝ մենինգոէնցեֆալիտը^[2]։

Էթոլոգիա խմբագրել

Տենդի հարուցիչը Արևմտյան Նեղոսի վիրուսն է։ Վիրիոնի տրամագիծը 40-60 նմ է։ ՌՆԹ պարունակող գնդաձև վիրուս է։ Լավ է պահպանվում սառեցրած և չորացրած վիճակում, սակայն 30 րոպեի ընթացքում ոչնչանում է 56 °C-ից բարձր ջերմաստիճանում։ Օժտված է հեմագլյուտեինացնող հատկությամբ։ Վիրուսի վրա ինակտիվացնող ազդեցություն ունեն եթերը և դեզօքսիխոլատը։

Համաճարակաբանություն խմբագրել

Վիրուսի փոխանցողներն են մոծակները, իքսոդային տզերը, իսկ վարակի բնական պահեստարան են համարվում թռչուններն ու կրծողները։ Արևմտյան Նեղոսի տենդն ունի հստակ արտահայտված սեզոնայնություն՝ հունիսից մինչև հոկտեմբեր, երբ մոծակների զարգացման և տարածման համար պայմանները բարենպաստ են։ Հետաքրքիր է այն, որ ավելի հաճախ հիվանդանում են երիտասարդները։

Մահացություն խմբագրել

Ըստ ամերիկյան համաճարակաբանական տվյալների, 2009 թվականին տենդից մահացությունը՝ կլինիկական ախտանշաններով, եղել է 4,5 % (երբ մեկ տարվա ընթացքում հիվանդների թիվը կազմել է 663)^[3]։ Եթե հաշվի առնենք այն, որ առանց ախտանշանների վարակի հաճախականությունը մեծ է, ապա մահացության իրական պատկերը բավականին ցածր է։

Հիվանդությունն ըստ երկրների խմբագրել

Սերբիա խմբագրել

Սերբիայում այս տենդի բռնկում դիտվեց 2013 թվականին, երբ մեկ տարվա մեջ գրանցվեց 302 դեպք^[4]։

Ռուսաստան խմբագրել

Ռուսաստանում առաջին անգամ ստուգված կլինիկական ախտորոշում դրվեց 1999 թվականին, ուստի մահացության համեմատաբար հավաստիի ցուցանիշը կարող է հիմնված լինել այդ թվականին Ռուսաստանի հարավում և Ղրղզստանում համաճարակային բռնկման տվյալների վրա․ 492 շճաբանական անալիզի արդյունքում հաստատված դեպք, մահացությունը՝ 7,32 %^[5]։ Վոլգոգրադի մարզի տարածքում 2010 թվականի բռնկման ժամանակ, հոկտեմբերի 5-ի դրությամբ եղել է 409 հիվանդ^[6] (1999-2012 թվականներն ընկած ժամանակահատվածում վիրուսի հետևանքով մահացել է 59 մարդ)։ Ռոստովի մարզում 100 հիվանդներից մահացել է 5-ը։ 2013 թվականին Ռուսաստանի 16 շրջաններում գրանցվել է 191 դեպք, մահացությունը՝ 1,5 %^[7]։

Հյուսիսային Ամերիկա խմբագրել

2013 թվականին ԱՄՆ-ում գրանցվել է 2374 դեպք (2010 թվականին՝ 5674 դեպք)^[4]. 2013 թվականին ԱՄՆ-ում մահացությունը կազմել է 4,0 % (2010թվականին՝ 5,0 %)^[4]. Կանադայում 2013 թվականին մեկ սեզոնի ընթացքում գրանցվել է 108 դեպք, մահացությունը կազմել է 3,6 %^[7]։

Ախտանշաններ և ընթացք խմբագրել

Հիվանդության ինկուբացիոն շրջանը տևում է մի քանի օրից մինչև 2-3 շաբաթ (հաճախ 3-6 օր)։ Հիվանդությունը սկսվում է մարմնի ջերմաստիճանի՝ մինչև 38-40 °C բարձրացմամբ, որն ուղեկցվում է դողով։ Որոշ հիվանդների մոտ դիտվում է կարճատև երևույթներ, ինչպիսիք են՝ թուլություն, ախորժակի կորուստ, հոգնածություն, մկաններում լարվածության զգացողություն, քրտնարտադրություն, գլխացավեր։ Տենդի շրջանը տևում է 5-7 օր, չնայած կարող է ավելի կարճ տևել՝ 1-2 օր։ Հիվանդությանը բնորոշ է թունավորմանը նման երևույթներ․ ուժեղ, տանջող գլխացավեր՝ հատկապես ճակատի և ակնակապիճների շրջանում, կենտրոնացված մկանային ցավեր։ Հատկապես ուժեղ ցավեր են լինում պարանոցի և գոտկատեղի մկանների շրջանում։ Շատերի մոտ վերջույթների հոդերում դիտվում են տանելի ցավեր՝ առանց վերջիններիս այտուցվածության։ Թունավորման գագաթնակետին առաջ է գալիս փսխում, ախորժակի կորուստ, ցավեր սրտի շրջանում և այլն։ Կարող է դիտվել նաև քնկոտություն։ Մաշկի վրա կարող է առաջանալ ցան։ Հազվադեպ երկարատև և ալիքաձև տենդի ժամանակ ցանը կրում է հեմոռագիկ բնույթ։ Գործնականում բոլոր հիվանդների մոտ ի հայտ են գալիս կոպերի արտահայտված ծանր հիպերեմիա և աչքի կոնյուկտիվի անոթների հավասարաչափ ներփքում։ Ակնագնդին սեղմելիս ցավի զգացում է առաջանում։ Հիվանդների մեծ մասի մոտ որոշվում է փափուկ քիմքի և կոշտ քիմքի լորձաթաղանթների գերարյունություն։ Այնուամենայնիվ, քթի փակվածություն և չոր հազ հազվադեպ են հանդիպում։ Հաճախ մեծանում են լիմֆատիկ հանգույցները (սովորաբար ենթածնոտային, պարանոցի կողմնային, թևատակերի և այլն)։

Նկատվում է հիպոտոնիա, սրտի ռիթմերի խլացում, ծայրային հատվածում կարող է լսվել կոշտ սիստոլիկ աղմուկ։ Էլեկտրասրտագրության վրա սրտի գագաթի և միջնապատի շրջանում կարելի է տեսնել միոկարդի հիպօքսիա, ատրիովենտրիկուլյար շրջանում հաղորականության դանդաղում։ Թոքերում հիվանդագին փոփոխությունները, որպես կանոն, բացակայում են։ Շատ հազվադեպ (0,3-0,5 %) կարող է թոքաբորբ զարգանալ։ Սովորաբար լեզուն չոր է, ծածկված հաստ մոխրագույնա-սպիտակ փառով։ Փորը շոշափելիս հաճախ որովայնի առջևի պատի մկանների շրջանում որոշվում են ցրված ցավեր։ Նկատվում է փորկապության հակում։ Լյարդի և փայծաղի շրջանում շոշափելով կարելի է նկատել վերջիններիս չափավոր մեծացում և զգայունություն։ Կարող են դիտվել աղեստամոքսային ուղու խանգարումներ (հաճախ Էնտերիտի նմանվող փորլուծություն՝ առանց որովայնի հատվածի ցավերի)։

Վերը նկարագրված կլինիկական ախտանշանների ֆոնի վրա առաջանում է մենինգեալ կամ շճաթաղանթների բորբոքման համախտանիշը (50 % հիվանդների մոտ)։ Ախտորոշումը և դիֆերենցիալ ախտորոշումը հիմնված է կլինիկական, համաճարակաբանական և լաբորատոր տվյալների վրա։ Հիմնական կլինիկական նշաններ են համարվում՝ հիվանդության սուր սկիզբ, համեմատաբար կարճ տենդային շրջան, շճային մենինգիտ, լորձաթաղանթների, ավշային հանգույցների, մոնոնուկլեար ֆագոցիտների համակարգի և սրտի համակարգային ախտահարումներ։ Արյան և մեզի ընդհանուր անալիզները, որպես կանոն, չեն բացահայտում պաթոլոգիական փոփոխությունները։ Հնարավոր է դիտվի լեյկոպենիա, հիվանդների 30 %-ի մոտ լեյկոցիտների քանակը 4×109/լ-ից քիչ է։ Ուղեղ-ողնուղեղային հեղուկում դիտվում է լիմֆոցիտային պլեյոցիտոզ (100—200 բջիջ), սպիտակուցների քանակի նորմա կամ աննշան բարձրացում։ Վարակման առավել հուսալի վկայությունը համարվում է հարուցիչի հայտնաբերումը։ Պաթոգենի նույնականացումն իրականացնում են ֆլյուրեսցենցացնող հակամարմինների ուղիղ մեթոդով՝ օգտագործելով արևմտյան Նեղոսի վիրուսի նկատմամբ տեսակին հատուկ լուսարձակող իմունոգլոբուլիններ։

Բուժում խմբագրել

Կազմակերպչական գործունեությունները հիմնված են հիվանդների պարտադիր հոսպիտալացման վրա, որոնց մոտ հիվանդության կասկած կա։ Թերապիան հիմնված է պաթոգենետիկ իրադարձությունների վրա, որոնք իրականացվում են՝ սինդրոմից ելնելով։ Սիրտ-անոթային գործունեության, արտաքին շնչառության (ռիթմ,շնչառության հաճախականություն և խորություն), երիկամների ֆունկցիայի (ժամային և ամենօրյա դիուրեզ), մարմնի ջերմաստիճանի և այլ պարամետրերի ինտենսիվ հսկողություն։ Պաթոգենետիկ թերապիան ներառում է նաև գլխուղեղի այտույցի, սիրտ-անոթային համակարգի ֆունկցիաների խանգարման, ջղաձգումների վերացմանն ուղղված գործողություններ։

Կանխարգելում խմբագրել

Արևմտյան Նեղոսի տենդի նկատմամբ յուրահատուկ պատվաստանյութ չկա։ Կանխարգելման ոչ հատուկ միջոցառումներն ուղղված են մոծակների խայթոցներից, տզերից պաշտպանվելուն։

Ծանոթություններ խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Disease Ontology — 2016.
↑ Шувалов Е.П. Инфекционные болезни. — 2016.
↑ CDC: West Nile Virus — Statistics, Surveillance, and Control
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Путинцева Е. В., Смелянский В. П., Мананков В. В., Пак В. А., Бородай Н. В., Погасий Н. И., Ткаченко Г. А., Викторов Д. В., Антонов В. А. Результаты эпидемиологического мониторинга Лихорадки Западного Нила в 2013 году на территории Российской Федерации // Дальневосточный журнал инфекционной патологии. 2014. — № 25 (25). — С. 71
↑ Петров В. А. с соавт. Клинико-эпидемиологическая характеристика вспышки лихорадки Западного Нила в 1999 году в Волгоградской области. Клин. микробиол. антимикробн. химиотер. 2001; 3(1): 17 Полный текст статьи Արխիվացված 2018-07-21 Wayback Machine
↑ Текст новости РИАН
↑ ^7,0 ^7,1 Путинцева Е. В., Смелянский В. П., Мананков В. В., Пак В. А., Бородай Н. В., Погасий Н. И., Ткаченко Г. А., Викторов Д. В., Антонов В. А. Результаты эпидемиологического мониторинга Лихорадки Западного Нила в 2013 году на территории Российской Федерации // Дальневосточный журнал инфекционной патологии. 2014. — № 25 (25). — С. 72

[_359a95334f684102-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Disease Ontology — 2016.

[2] Шувалов Е.П. Инфекционные болезни. — 2016.

[cdc-3] CDC: West Nile Virus — Statistics, Surveillance, and Control

[autogenerated2-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Путинцева Е. В., Смелянский В. П., Мананков В. В., Пак В. А., Бородай Н. В., Погасий Н. И., Ткаченко Г. А., Викторов Д. В., Антонов В. А. Результаты эпидемиологического мониторинга Лихорадки Западного Нила в 2013 году на территории Российской Федерации // Дальневосточный журнал инфекционной патологии. 2014. — № 25 (25). — С. 71

[petrov2001-5] Петров В. А. с соавт. Клинико-эпидемиологическая характеристика вспышки лихорадки Западного Нила в 1999 году в Волгоградской области. Клин. микробиол. антимикробн. химиотер. 2001; 3(1): 17 Полный текст статьи Արխիվացված 2018-07-21 Wayback Machine

[rian2010-26-6] Текст новости РИАН

[autogenerated1-7] 7,0 ^7,1 Путинцева Е. В., Смелянский В. П., Мананков В. В., Пак В. А., Бородай Н. В., Погасий Н. И., Ткаченко Г. А., Викторов Д. В., Антонов В. А. Результаты эпидемиологического мониторинга Лихорадки Западного Нила в 2013 году на территории Российской Федерации // Дальневосточный журнал инфекционной патологии. 2014. — № 25 (25). — С. 72

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]