Արիստոտելի անիվ
«Արիստոտելի անիվ», Արիստոտելի (մ.թ.ա. 4-րդ դար) աշխատությունը համարվող «Մեխանիկա» գրքում նկարագրված ֆիզիկական պարադոքս։ Դիտարկենք իրար միացված, մեկը մյուսի մեջ, ընդհանուր կենտրոնով երկու անիվներ (տես նկարը)։ Երբ արտաքին անիվը շարժվում է հարթության վրա առանց սահքի, նրա ճանապարհը հավասար է իր շրջանագծի երկարությանը։ Այսպիսով ներքին անիվի ճանապարհը ճիշտ նույնքան է, ինչից կարելի է սխալ եզրակացություն անել, որ նրան շրջանագծերը (իսկ, հետևաբար, նաև տրամագծերը) հավասար են։
Այս պարադոքսը քննարկել են շատ ականավոր ֆիզիկոսներ և մաթեմատիկոսներ, այդ թվում Գալիլեյը, Դեկարտը և Ֆերման[1]։ Առաջին ճիշտ վերլուծությունը 1715 թվականին տվել է Ժան-Ժակ Դորտու դե Մերանը։ Սխալը կայանում էր այն ենթադրության մեջ, որ ներքին անիվը արտաքինի նման պտտվում է առանց սահքի[2]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Гарднер, 1988, էջ 13—15
- ↑ Bunch, Bryan H. (1982). Mathematical Fallacies and Paradoxes. Van Nostrand Reinhold. էջեր 3–9. ISBN 0-442-24905-5.
Գրականություն խմբագրել
- «Аристотелево колесо». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link) - Богомолов С. А. Актуальная бесконечность (Зенон Элейский, Ис. Ньютон, Г. Кантор). — Л.—М.: ОНТИ, 1934. — С. 52—53. — 78 с.
- Гарднер, Мартин. Крестики-нолики. Глава 1: Колёса. М.: Мир, 1988. ISBN 5-03-001234-6.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Rota Aristotelica, The Archimedes Project, Digital Research Library Արխիվացված 2017-07-02 Wayback Machine
- Weisstein, Eric W., "Aristotle's Wheel Paradox", MathWorld.